ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΒΟΣΚΗΣΙΜΕΣ ΓΑΙΕΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
(ΣΧΟΛΙΟ) 6 Ιουνίου 2015, 19:19 | ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΚΑΡΗΣ -ΔΑΣΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΛΟΓΟΣ
Κατά την άποψη μου είναι λανθασμένος ο τρόπος τεχνικής αλλά και νοηματικής ανάπτυξης των διατάξεων του νομοσχεδίου, ιδίως αναφορικά με τις εκτάσεις δασικού χαρακτήρα (δάση και δασικές εκτάσεις και μη πεδινά χορτολίβαδα) για τις οποίες υπάρχει πολύ ισχυρό νομολογιακό κεκτημένο (αποφάσεις ΣτΕ 664/1990 370/1997) καθώς και η σχετική με το θέμα, απόφαση του Συμβουλίου Αναστολών του ΣτΕ (αριθμ.718/2003) η οποία εκδόθηκε κατά το άρθρο 18 του πδ 18/1989 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 35 του ν.2721/1999.
Η ανωτέρω απόφαση του Συμβουλίου Αναστολών εκδόθηκε μετά από προσφυγή της Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΕΔΔΥ) κατά της υπ.αριθμ. 488/12-7-2002 κανονιστικής κοινής απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Γεωργίας αλλά και κάθε σχετικής άλλης πράξης ή παράληψης της Διοίκησης που είναι συναφής με τα συζητούμενα στη διαβούλευση προβλήματα στη διαχείριση των δασών και Δασ. Εκτάσεων ως βοσκοτόπων.
Σημειώνουμε ότι στο σκεπτικό της απόφασης μνημονεύονται: 1. Οι σχετικές με την προστασία τω δασών διατάξεις του Συντάγματος καθώς και η σχετική ερμηνευτική δήλωση που έχει συμπεριληφθεί στο άρθρο 24 αυτού. (σημ. δεν έχει αλλάξει το ελληνικό Σύνταγμα). 2. Το άρθρο 3 του Νόμου 998/1979 (Α΄ 289) που αναφέρεται στον ορισμό του δάσους –δασικών εκτάσεων στον οποίο συμπεριλαμβάνονται και οι εντός δασών και δασικών εκτάσεων ασκεπείς εκτάσεις, χορτολιβαδικές, ή μη, βραχώδεις εξάρσεις και γενικώς ακάλυπτοι χώροι καθώς και οι υπεράνω των δασών ή δασικών εκτάσεων ασκεπείς κορυφές ή αλπικές ζώνες των ορέων και οι άβατοι κλιτύες αυτών. (σημ. ομοίως δεν έχει αλλάξει ούτε το πλαίσιο αυτό). 3. Η Κοινή Απόφαση που προσβλήθηκε είχε το ίδιο κατά κάποιο τρόπο αντικείμενο με το αντικείμενο του νομοσχεδίου που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση μιας και καθόριζε τους όρους και τις προϋποθέσεις για τη χρηματοδότηση επενδύσεων που απέβλεπαν στην βελτίωση, αξιοποίηση και διαχείριση βοσκοτόπων σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές. Και στην απόφαση αυτή δικαιούχοι ήταν οι ΟΤΑ εφ΄΄όσον κατείχαν νομίμως βοσκοτόπων εκτός των ορίων της κτηματικής τους περιοχής. Ως νόμιμη έκταση βοσκοτόπου εννοείτο και τότε έκταση που ανήκε με τίτλους κυριότητας στον ΟΤΑ καθώς και η έκταση για την οποία είχε παραχωρηθεί το «δικαίωμα βοσκής» ή νομής. Επίσης στην ανωτέρω ΚΥΑ κατονομάζονταν τα έργα και οι δραστηριότητες πού μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν όπως διάνοιξη δρόμων, κατασκευή γεφυριών, κατασκευή τεχνικών έργων, για την ύδρευση των ζώων, στεγάστρων για τη στέγαση ποιμένων και ζώων, για την προστασία τους, διαμορφώσεις εδάφους με εκχερσώσεις, αποστραγγιστικά έργα, καλλιεργητικές εργασίες, αρδευτικά δίκτυα περίφραξη εμπλουτισμός της φυσικής χλωρίδας κλπ.
Παρά το ότι η απόφαση εξαιρούσε δάση Ελάτης, ορεινής Πεύκης, Οξιάς. Καστανιάς, και λοιπά φυλλοβόλα δέντρα και περιορίζονταν ρητά και οι αποψιλώσεις δασικών εκτάσεων σε εξαιρετικές μόνο περιπτώσεις, η ΚΥΑ αυτή που σημειώνουμε έχει εντελώς συναφές με το περιεχόμενο του νομοσχεδίου αντικείμενο και βέβαια εντελώς όμοιο περιεχόμενο με το σχέδιο των μονίμων διαχειριστικών σχεδίων που διακινήθηκε Υπηρεσιακά στο Υπουργείο. Με βάση όλα όσα σας προανέφερα η επιτροπή αναστολών έκρινε πώς ¨Οι διατάξεις που προέβλεπαν βελτίωση, αξιοποίηση και διαχείριση βοσκοτόπων εφαρμόζονταν σε δασικές εκτάσεις και σε δάση πλην των δασών ελάτης, ορεινής Πεύκης, Οξιάς. Καστανιάς ,και λοιπά φυλλοβόλα δέντρα ανεξάρτητα αν στα δάση αυτά επιτρέπονται επεμβάσεις υπό ορισμένες προϋποθέσεις, καθώς και η εκπεφρασμένη άποψη της διοικήσεως να χαρακτηρίζει ως βοσκοτόπους και να υπάγει στο ιδιαίτερο καθεστώς διαχείρισης (ως βοσκοτόπων) τα δάση και δασικές εκτάσεις επιτρέποντας επεμβάσεις με τη μέθοδο της αποψίλωσης- βόσκησης θα προκαλούσαν στα δάση, τις δασικές εκτάσεις και τις αναδασωτέες ανεπανόρθωτη βλάβη, δυσχερώς επανορθώσιμη και ανέστειλαν την ΚΥΑ καθ΄ ο μέρος αφορά επεμβάσεις οιασδήποτε φύσεως σε δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις. Επίσης σχετική με το θέμα (μιας και στο σχέδιο νόμου πρόθεση του νομοθέτη είναι να καταργήσει το άρθρο 103 του ΝΔ 86/1969) είναι και η απόφαση του ΣτΕ 2125/2006 (7ο σημείο στο σκεπτικό) σύμφωνα με το οποίο … « 7. Επειδή, από τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 103 του Ν.Δ. 86/1969 προκύπτει ότι ζητήματα αναγόμενα στο επιτρεπτό της βοσκής σε δημόσια δάση, μερικώς δασοσκεπείς εκτάσεις και μη πεδινά χορτολίβαδα και στον τρόπο άσκησης του σχετικού δικαιώματος ρυθμίζονται από την αρμόδια δασική αρχή.
Συνεπώς θα πρέπει το Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ιδιαίτερα με τη νέα πολιτική ηγεσία που γνωρίζει αρκετά καλά τα δασικά ζητήματα) να επιλύσει τα θέματα αντισυνταγματικότητας που αναφύονται με βάση το ισχύον σύνταγμα και τη νομολογία του ΣτΕ και τα οποία ζητήματα προφανώς θα αναδειχθούν και στο μέλλον (με πιθανές προσφυγές θιγόμενων πολιτών) εφόσον στο υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου αναπαράγεται η λογική του ήδη κριμένου ως αντισυνταγματικού νόμου για τα βοσκοτόπια (Ν. 1734/1987) μιας και ακολουθείται από τους συντάκτες του η λανθασμένη πρακτική «ορισμού βοσκήσιμων εκτάσεων» με τη χρήση μορφολογικών χαρακτηριστικών βλάστησης τα οποία είναι ίδια με τα χαρακτηριστικά στον ορισμό των Δασών και Δασικών Εκτάσεων τόσο της ερμηνευτικής δήλωσης του Συντάγματος όσο και των παρ.1,2,3,5 του άρθρου 3 του Ν.998/79 όπως ισχύει,δεδομένου ότι, ερμηνευτικά, αυτά θα οδηγήσουν σε δικαστικές κρίσεις «περί μείωσης της συνταγματικής προστασίας των δασών και δασικών εκτάσεων».
Επίσης είναι αμφισβητούμενο αν για τα δημόσια δάση και δασικές εκτάσεις μπορεί να διατεθούν τα δικαιώματα βοσκής από τη στιγμή που δε θα προβλέπεται αυτό ρητά από άρθρο του Δασικού Κώδικα όπως ίσχυε με το άρθρο 103 του ΝΔ 86/1969, με την εφαρμογή (και μόνο) του οποίου παραχωρούνται τα δικαιώματα βοσκής ΕΠΙ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΔΑΣΩΝ και οι εξ αυτών πρόσοδοι στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (που δεν ταυτίζονται με το Κράτος).
Σημειώνεται ότι η πολιτεία δεν έχει απεμπολήσει τα δικαιώματα της επί της δημόσιας περιουσίας (δασών και δασικών εκτάσεων) και συνεπώς οποιοδήποτε διαχειριστικό μέτρο εκτελείται σε αυτές τις δημόσιες εκτάσεις πρέπει να προβλέπεται ΡΗΤΑ σε διάταξη νόμου.Για το λόγο αυτό θα πρέπει στο νομοσχέδιο που τέθηκε σε διαβούλευση να μην προτείνετε την κατάργηση του άρθρου 103 του ΝΔ 86/1969 αλλά εφόσον η σημερινή διατύπωση του εν λόγω άρθρου δεν είναι επαρκής (σε αυτό συμφωνούμε και εμείς) για πολλούς λόγους, να αναδιατυπωθεί και να υπάρχει ως ξεχωριστό άρθρο στις τροποποιούμενες διατάξεις και όχι στις καταργούμενες.
Κλείνοντας θα σας προτείναμε να αποσύρετε στο σύνολό του το σχέδιο νόμου διότι πέραν των νομοτεχνικών ατελειών, δεν επιλύει κανένα πρόβλημα.
Σε διαφορετική περίπτωση που επιμείνετε να προωθείσετε το υπο διαβούλευση σχέδιο νόμου προτείνουμε να υπάρξουν πολύ σοβαρές διαρθρωτικές και νοηματικές νομοτεχνικές διορθώσεις στα παρακάτω:
1. Να μη δοθεί ορισμός βοσκήσιμων γαιών με την αναφορά μορφολογικών χαρακτηριστικών της βλάστησης αλλά να γίνεται αναφορά στις διατάξεις των ειδικών νόμων που χαρακτηρίζουν τις κατηγορίες εκτάσεων .
2. Να διαχωριστούν νομοτεχνικά οι διατυπώσεις που αφορούν αποκλειστικά χειρισμούς του Πρώην Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων από το πλαίσιο του δασικού Κώδικα (που αφορά πλέον το πρώην Υπουργείο ΥΠΕΚΑ – και άλλο Αναπληρωτή Υπουργό) τις οποίες πρέπει λάβετε υπόψη σας.
3. Να υπάρχει συγκεκριμένο άρθρο με το οποίο θα αντικαθίσταται το ισχύον σήμερα άρθρο 103 του δασικού Κώδικα ώστε να μπορούν να παραχωρούνται τα δικαιώματα βοσκής σε δάση και δασικές εκτάσεις (στη λογική που ίσχυε πριν τις αλλαγές του έτους 2014 σε αυτό).
4. Στο σχέδιο νόμου να διατυπώνεται με σαφήνεια ότι η διοίκηση, διαχείριση και προστασία των δασών και Δασικών Εκτάσεων παραμένει στη Δασική Υπηρεσία .
5. Οι διατάξεις που προτείνονται να λαμβάνουν υπόψη και να προσαρμόζονται νομοτεχνικά στην υπάρχουσα νομολογία των ανωτάτων δικαστηρίων
Ασφαλώς επί όλων όσων σας αναφέρουμε έχουμε συγκεκριμένη και νομοτεχνικά διαμορφωμένη άποψη, την οποία θα θέσουμε υπόψη της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΠΕΝ (σαν Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΕΔΔΥ)) με υπόμνημα μας, εκτός των περιορισμένων χρονικά ορίων της διαβούλευσης και στο άμεσα προσεχές χρονικό διάστημα.

Νίκος Μπόκαρης
Πρόεδρος ΠΕΔΔΥ