Δασική γη:
ένας όλο και περισσότερο βαλλόμενος περιβαλλοντικός στόχος

Νικ. Ι. Στάμου

ΗΜΕΡΙΔΑ
“ΔΑΣΗ – ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ”

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΔΑΣΟΛΟΓΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ – ΓΕΩΤΕΕ
ΑΘΗΝΑ 28 Φεβρουαρίου 2007

Δασική γη: ένας όλο και περισσότερο βαλλόμενος περιβαλλοντικός στόχος
(ενώ τα περιβαλλοντικά προβλήματα οξύνονται συνεχώς)
Νικ. Ι. Στάμου

Έχουν γραφεί πολλά για τον πολυλειτουργικό ρόλο των δασών και των δασικών εκτάσεων, για τη σημασία δηλαδή και τις λειτουργίες (περιβαλλοντικές, οικονομικές, πολιτισμικές) Οι εν λόγω λειτουργίες ασκούνται από την γη αυτή συνολικά, με διαφοροποιήσεις διαπεριφερειακά και διαχρονικά μόνο ως προς την ένταση κάθε μιας από αυτές. Η εκδήλωσή τους είναι τόσο περισσότερο αειφορική όσο περισσότερο αειφορική είναι και η διαχείριση της δασικής γης.

Οποιαδήποτε, μεταβολή στην έκταση της δασικής γης προκαλεί αρνητική ποσοτική και ποιοτική μεταβολή στο σύνολο των πιο πάνω λειτουργιών. Ποιος έχει το δικαίωμα, να στερήσει από τους οικισμούς και τις πόλεις (του σήμερα και του αύριο) το περιαστικό τους (αλλά και το ευρύτερο) δασικό πράσινο και από πού αντλεί το δικαίωμα αυτό; Στην Ευρώπη, η δασική γη μέσα και γύρω από τους οικισμούς και τις πόλεις προστατεύεται και διατηρείται ως κόρη οφθαλμού, λόγω ακριβώς των πιο πάνω λειτουργιών και ουδείς διανοείται εκεί να αποχαρακτηρίσει εκτάσεις της.

Πως, σύμβουλοι ποιού επιστημονικού κλάδου και με ποιες επαγγελματικές αποκλειστικά σκοπιμότητες, παραβαίνοντας το επιστημονικό τους όρκο για χρηστή χρήση και εφαρμογή της επιστήμης τους, εισηγούνται αποχαρακτηρισμούς δασικής γης για ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, όταν η δασική αυτή γη ανέκαθεν χρησιμοποιείται και μάλιστα ως αειφορικός βοσκότοπος («δασικός βοσκότοπος»); Πώς ενέπλεξαν την χώρα, με κίνδυνο να την εκθέσουν ανεπανόρθωτα στην Ε.Ε., με το να εντάξουν στον ΟΣΔΕ αναδασωτέες και αναδασωμένες εκτάσεις; Δεν ήταν αρκετές οι παραχωρήσεις δασικής γης της 10ετίας του ΄60, για αποκατάσταση ακτημόνων καλλιεργητών; Δεν τους αρκεί η απαράδεκτη για τον ίδιο σκοπό τεράστια περιβαλλοντική και οικονομική ζημιά που οι ίδιοι προκάλεσαν από την μεθοδευθείσα απόλυτα κοντόφθαλμη καταστροφή του σημαντικότατου πεδινού δάσους του Κοτζά Ορμάν («Μεγάλο Ρουμάνι») στις εκβολές του Νέστου ποταμού, έκτασης 72 000 στρεμμάτων ; Που σήμερα είναι αμμώδης και άγονη πεδινή γεωργική γη, αντί του πλουσιότατου πλουτοπαραγωγικού περιβαλλοντικού πόρου και πόλος έλξης για ολόκληρη την Ευρώπη , που θα ήταν σήμερα, λόγω της εξαιρετικής του τότε βιοποικιλότητας; Τέτοιες (νέες αλλά για οικοπεδικούς σκοπούς) μεταβολές θα προκύψουν πάμπολλες με την προτεινόμενη αναθεώρηση του άρθρου 24 και δυστυχώς, θα είναι αυτές μη αναστρέψιμες. Και θα προκύψουν κυρίως στο εξαιρετικού φυσικού κάλλους νησιωτικό τοπίο, στην αττική γη, σε ολόκληρη την παράκτια ζώνη της χώρας, γύρω από τους οικισμούς και τις πόλεις και στους υδροκρίτες των βουνών.

Δεν παραγνωρίζω το γεγονός, ότι έχουν δημιουργηθεί κατά το παρελθόν σημαντικά δυσάρεστες καταστάσεις, που προσδοκούν ρύθμιση. Όμως αυτές δημιουργήθηκαν από υπαιτιότητα και ευθύνη των (ή των φερόμενων ως) ιδιοκτητών των εκτάσεων. Ίσως ορισμένες και από υπηρεσιακές παραλείψεις. Δημιουργήθηκαν παράνομα ολόκληροι οικισμοί επί δασικής γης, δεν το γνώριζαν οι ιδιοκτήτες τους που καταπάτησαν τον χαρακτήρα της εν λόγω γης και αποστέρησαν το κοινωνικό σύνολο από το σύνολο των δασικών λειτουργιών της γης αυτής; Σύμφωνα με την σχετική Οδηγία της ΕΕ και την υφιστάμενη νομοθεσία, ο ρυπαίνων το περιβάλλον πληρώνει, ο καταστροφέας αυτού στην χώρα μας δεν πληρώνει, αλλά αντίθετα επιβραβεύεται; Και μάλιστα μέσω συνταγματικών ρυθμίσεων – αναθεωρήσεων;

Διαμαρτύρονται οι πολυάριθμοι οικοδομικοί συνεταιρισμοί ότι επένδυσαν σε γη, που η δασική νομοθεσία δεν τους επέτρεπε και δεν τους επιτρέπει να την αξιοποιήσουν οικιστικά. Ποιοι οικοδομικοί συνεταιρισμοί, κάτοχοι μη δασικής γης, παρεμποδίστηκαν στην εν λόγω αξιοποίηση; Μόνο οι συνεταιρισμοί κάτοχοι δασικής γης έχουν προβλήματα. Δεν γνώριζαν τα μέλη τους, ότι αγόραζαν δασική γη, που δεν επιτρεπόταν η οικοπεδοποίησή της; Και επιχειρούνται συνεχώς νομοθετικές ρυθμίσεις, τα τελευταία δε χρόνια και απόπειρες συνταγματικών ρυθμίσεων ή συνταγματικές ρυθμίσεις, προκειμένου να καταστεί τούτο δυνατό; Αντί της καλλιέργειας της νόμιμης συμπεριφοράς του πολίτη και του λογικού κέρδους του κάθε υποψήφιου επενδυτή, δεν καλλιεργείται έτσι η ανευθυνότητα και η βουλιμία, έναντι οποιουδήποτε στοιχείου έχει κοινωνική διάσταση ή είναι δημόσιο; Και, αντί των υπευθύνων, θα πληρώσει το κοινωνικό σύνολο και ο ανώνυμος πολίτης με την αποστέρησή του από τις λειτουργίες της δασικής γης, αφού αυτή θα μετατραπεί σε οικοπεδική ή σε άλλης μορφής περιβαλλοντικά μη λειτουργική χρήση;
Προσδοκούν οι καταπατητές και οι καταστροφείς δασικής γης την νομιμοποίηση, ενώ κάποιος θάπρεπε να τους υπενθυμίσει, ότι αυτοί χρωστούν στο κοινωνικό σύνολο και στο δημόσιο το αντίτιμο της επί τόσα χρόνια καταπάτησης και παρά τον νόμο χρήσης της εν λόγω γης.

Ποιος και πως θα εξηγήσει στους οργισμένους, λόγω ανεργίας, λόγω ιδιοσυγκρασίας και λόγω άλλης αντίληψης περί κοινωνικής δικαιοσύνης, περί ίσων ευκαιριών και περί συμπεριφοράς έναντι του φυσικού περιβάλλοντος νέους μας, ποιος και πως θα δικαιολογήσει στους νόμιμα συμπεριφερθέντες στη ζωή τους ενήλικες, μια τέτοια επιχειρούμενη νομιμοποίηση αυθαίρετων και παράνομων συμπεριφορών; Και μάλιστα νομιμοποίηση από την Κυβέρνηση ενός κόμματος που ευαγγελίστηκε την «απαλλαγή», τις ίσες ευκαιρίες, τον υγιή ανταγωνισμό; που ευαγγελίστηκε την «αναβάθμιση των δασικών οικοσυστημάτων» αντί του αποχαρακτηρισμού και της διάλυσης αυτών και μάλιστα σε περιοχές, που ο πολυλειτουργικός αυτών των οικοσυστημάτων (και των υποβαθμισμένων) είναι εξαιρετικά κρίσιμος; Τίποτε δεν πέρασε στην χώρα μας σχετικό με τους δασικούς πόρους από το πρωτόκολλο του Kyoto, από την Agenda 21 και από την νέα στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους φυσικούς πόρους και την αειφόρο ανάπτυξη, που βασικός της στόχος είναι η «αποσύνδεση της μεγέθυνσης από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την ανάλωση περιβαλλοντικών πόρων» ; Ουδείς πληροφόρησε την Κυβέρνηση, ότι αυτό που στο ισχύον Σϋνταγμα ονομάζεται δασική έκταση, περιλαμβάνει τελικά προσωρινά υποβαθμισμένα δασικά οικοσυστήματα, προσωρινές δηλαδή οπισθοδρομικές εξελίξεις του περιβάλλοντος από υπαιτιότητα του ανθρώπου, που με κατάλληλο χειρισμό μπορούν να αναβαθμιστούν και να επανέλθουν και πάλι στη σωστή φάση της ανάπτυξης τους, ορισμένα μάλιστα σε βραχύ χρόνο;

Διεύρυνση της προστασίας των δασών, προστασία του φυσικού περιβάλλοντος των δασών και του δασικών εκτάσεων: μήπως περισσεύει η υποκρισία; Είναι τελικά ή δεν είναι πολύτιμο το φυσικό περιβάλλον; Να αναζητήσουμε τις δηλώσεις των πολιτικών μας κατά τις παγκόσμιες ημέρες δασοπονίας (21 Μαρτίου) και φυσικού περιβάλλοντος (5 Ιουνίου); Αν ειλικρινά εκτιμούμε το φυσικό περιβάλλον ως πολύτιμο αγαθό για την κοινωνία, δεν σημαίνει τούτο, δεν συνεπάγεται τούτο, ότι όσο φυσικό περιβάλλον υπάρχει, το προστατεύω και το αναβαθμίζω; Όταν έχει κάποιος υπό την διαχείρισή του κάτι πολύτιμο που δεν του ανήκει (όχι προσωπικά δικό του, αλλά κοινωνικό – συλλογικό) πως μπορεί να το διαμοιράζει σε άλλους; Δεν σημαίνει ότι διαθέτει ελάχιστα από αυτό μόνο ύστερα από πάρα πολλή σκέψη, εξαιρετική περίσκεψη, ύστερα από εξαιρετικά αντικειμενική μελέτη εναλλακτικών διεξόδων, μόνο κατά απόλυτα φειδωλό τρόπο και μόνο υπέρ έργων βασικών υποδομών, που πράγματι εξυπηρετούν το κοινωνικό σύνολο τόσο σήμερα όσο και αύριο; Και φροντίζει παράλληλα και ταυτόχρονα να αντισταθμίσει τις απώλειες κατά ισοδύναμο τρόπο (όχι ισόποσα σε έκταση αλλά ισόποσα σε σύνολο λειτουργιών); Τι άλλο μπορεί να είναι το δημόσιο συμφέρον από την εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου; Ποιοι λοιπόν θα ψηφίσουν υπέρ της αναθεώρησης του άρθρου 24; Σε ποιον ανατέθηκε η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, ως κάτι εξαιρετικά πολύτιμου για την κοινωνία; Στο σύνολο των πολιτικών και των πολιτών, προφανώς. Και σε ποιόν και από ποιόν δίνεται κάθε φορά η εξουσιοδότηση να το διαχειρίζεται το εν λόγω περιβάλλον; Δίνεται προφανώς η εν λόγω εξουσιοδότηση μόνο από ορισμένες γενιές, τις σημερινές. Δίνεται με βάση το εκλογικό κοινοβουλευτικό σύστημα και τον εκάστοτε εκλογικό νόμο, άρα πολλές φορές ούτε καν κατά πλειοψηφία των εχόντων ψήφο μελών των σημερινών γενεών (του συνόλου των εχόντων ψήφο στην κοινωνία). Δίνεται, συνεπώς, η εν λόγω εξουσιοδότηση στην εκάστοτε κατά τον εκλογικό νόμο πλειοψηφούσα παράταξη και την από αυτήν Κυβέρνηση, που δεν είναι όμως Κυβέρνηση και των μελλοντικών γενεών. Και η οποία επιβάλλεται να είναι πολύ προσεκτική σε ρυθμίσεις, που αφορούν και θα επηρεάσουν ολόκληρο τον τόπο με την διαχρονική του έννοια. Όλα τούτα δεν αποτελούν τροχοπέδη στην κυβερνητική δράση, απλά επιβάλλουν πολιτικές ενέργειες και ρυθμίσεις, που θα οδηγούν στην με περίσκεψη και κατά σοφό τρόπο προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος υπέρ του συνόλου των γενεών (σημερινών και μελλοντικών) και του συνόλου των μελών των γενεών αυτών. Πώς είναι δυνατόν, λοιπόν, να συζητείται ο αποχαρακτηρισμός και οριστική αλλαγή χρήσης τέτοιας έκτασης δασικής γης και μεταβολής του τοπίου και διανομής σε ορισμένους; Δεν υπάρχει συνεπώς υποκρισία;

Συζητείται η αναθεώρηση του άρθρου 24, που εκτιμάται ότι θα επιφέρει σημαντικότατες μεταβολές και αλλαγές στο φυσικό περιβάλλον και το τοπίο. Ως πολίτης αυτής της χώρας και ως ευρωπαίος πολίτης δικαιούμαι ή όχι να έχω περιβαλλοντική πληροφόρηση ; Που είναι η έκθεση εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων της συζητούμενης προτεινόμενης κατεύθυνσης αναθεώρησης του εν λόγω άρθρου, από την οποία θα μπορούσα να αντλήσω την σχετική πληροφόρηση, ως προς την ένταση και την έκταση των επιπτώσεων; Είναι ο έλληνας πολίτης κατώτερης κλάσης ευρωπαίος και του αποστερείται η εν λόγω πληροφόρηση ; Γιατί στις άλλες χώρες μέλη της Ε.Ε. κάθε σχέδιο νομοθετικής ρύθμισης που ενδεχομένως άπτεται του περιβάλλοντος κατά την κατάθεση του στην Βουλή συνοδεύεται και από αντικειμενική έκθεση εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων;
Το ίδιο δικαίωμα, αλλά κυρίως την αυξημένη υποχρέωση της εκ των προτέρων πληροφόρησής τους, δεν έχουν και οι έλληνες βουλευτές πριν να καθορίσουν την κατά συνείδηση θέση τους έναντι της πρότασης αναθεώρησης; Με ποια σχετική πληροφόρηση και πως «κατά συνείδηση» θα καθορίσει ο καθένας από αυτούς την θέση του στην σχετική ψηφοφορία; Δεν αποτελεί κριτήριο της διαμόρφωσης της θέσης τους η έκταση και η ένταση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων; Ούτε ως ένα μεταξύ άλλων κριτήριο;

Γιατί να μην έχει προηγηθεί η σύνταξη του δασολογίου, πριν από κάθε σκέψη για (νέα εντός 5ετίας από το 2001) συνταγματική αναθεώρηση και για οργάνωση των χρήσεων γης (χωροταξία); Η δασική χρήση δεν λογίζεται ως χρήση; Αντιστρέψαμε δηλαδή την λογική; Θα οργανώσουμε τις χρήσεις γης και, εν όψει αυτής της οργάνωσης και πριν από αυτή, προβαίνουμε μέσα από αναθεωρητικές συνταγματικές διαδικασίες σε μαζικούς αποχαρακτηρισμούς; Και ισχυριζόμαστε, ότι μέσω αυτών διευρύνουμε την προστασία των δασών και δασικών εκτάσεων και ότι αναβαθμίζουμε τα δασικά οικοσυστήματα ;

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο παλαιότερος, κατηγορήθηκε για συγκεκριμένες οικιστικές πολιτικές που κατέστρεψαν το αστικό περιβάλλον και οδήγησαν στις σημερινές απάνθρωπες ελληνικές πόλεις, στο απάνθρωπο αστικό περιβάλλον. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο νεώτερος, θα συνδέσει το όνομά του με τον μεγαλύτερο συλλήβδην αποχαρακτηρισμό τεράστιων εκτάσεων δασικής γης; Για να μείνει τελικά στην ιστορία ως ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, και ως ο νέος μάλιστα πολιτικός, που έθεσε σε εφαρμογή τις πλέον εχθρικές προς το περιβάλλον συνταγματικές μάλιστα διατάξεις; Γιατί έρχεται ο ίδιος σε τόση αντίθεση με τις αντίστοιχες διατάξεις του Συντάγματος του 1975, που το ίδιο το κόμμα του τότε εισηγήθηκε και υπερψήφισε; Τι είδους επιστημονικοί σύμβουλοι του εισηγήθηκαν τώρα κάτι τέτοιο; Είναι αυτή ευρωπαϊκή αντιμετώπιση του περιβάλλοντος; Επί οθωμανικής αυτοκρατορίας γενικά δεν επιτρεπόταν η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας δασικής γης. Ούτε και η αλλαγή χρήσης γενικά της δασικής γης επιτρεπόταν γύρω από τους οικισμούς και τις πόλεις των ελληνικών περιοχών, που τα οθωμανικά στρατεύματα καταλάμβαναν. Η Ελλάδα, μετά την απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό, αιμάσσουσα και ρακένδυτη και για να στηρίξει τον πληθυσμό της, που πράγματι επένετο, αποφάσιζε και διένειμε την εθνική γη, όμως εξαιρούσε από την διανομή αυτή τα δάση και τις δασικές εκτάσεις, την δασική γη δηλαδή. Γιατί άραγε; Δεν ήθελε ή δεν χρειαζόταν η τότε Ελλάδα την ανάπτυξη; Ή διαφύλασσε αυτή τότε την εν λόγω γη, για να γίνει ο αποχαρακτηρισμός και η διανομή στις ημέρες μας; Η δασική γη, λοιπόν, εμποδίζει την ανάπτυξη της χώρας; Σε ποια θεωρία σχετική με την Οικονομική ανάπτυξη αναφέρεται κάτι τέτοιο; Από ποια συγκεκριμένη μελέτη έχει προκύψει κάτι τέτοιο; Θα αποχαρακτηρισθούν λοιπόν φρυγανότοποι, θαμνότοποι και χαμηλά δάση και μερικώς δασοσκεπείς εκτάσεις της χαμηλής και της νησιωτικής ζώνης της χώρας (με την εξαιρετική, πολύ σπάνια και στην πλειονότητα ενδημική χλωρίδα και πανίδα και μικροπανίδα, με το εξαιρετικό τοπίο τους και την εξαιρετική αντιδιαβρωτική και υδατοπαραγωγική τους λειτουργία); Θα αποχαρακτηρισθούν ποολίβαδα, θαμνότοποι, χαμηλά δάση και μερικώς δασοσκεπή δασικά εδάφη στον ορεινό και ημιορεινό χώρο, που ολόκληρος λόγω της φύσης και της δομής της άγριας βλάστησής του αποτελεί τον υδατόπυργο τροφοδοσίας του συνόλου της χώρας με καθαρό νερό; Στον ορεινό χώρο, που λειτουργεί προστατευτικά έναντι των κατολισθήσεων, της διάβρωσης των εδαφών καθώς και αντιχειμαρρικά και αντιπλημμυρικά έναντι των κατάντη περιοχών; Θα παρασχεθεί, μέσω της συνταγματικής αναθεώρησης, η δυνατότητα αποχαρακτηρισμού τόσης δασικής γης, που με την ποώδη και την ξυλώδη, δενδρώδη ή θαμνώδη, αραιά ή πυκνή, άγρια βλάστηση λειτουργεί κατά του φαινομένου του θερμοκηπίου και υπέρ της προστασίας και της διατήρησης του κλίματος ; Γιατί οι ιδιώτες επενδυτές θα πρέπει να εγκαταστήσουν τις επιχειρήσεις τους σε εκτάσεις που, είτε συνολικά είτε ως προς ορισμένες από τις λειτουργίες τους, αποτελούν δημόσιο ή συλλογικό / κοινωνικό αγαθό; Γιατί θα πρέπει να τους χαριστεί υπερπολύτιμη για την κοινωνία δασική γη με αντίτιμο μάλιστα ευτελέστατο, αντί να προμηθευτούν οικοπεδική γη από την αγορά ;

Από όλους τους πιο πάνω προβληματισμούς και ερωτήματα, προκύπτει το συμπέρασμα της μη αναθεώρησης του συγκεκριμένου άρθρου του Συντάγματος. Θα μπορούσε κάποιος να προτείνει την επαναφορά του άρθρου του Συντάγματος του 1975. Αλλά, οι κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού στη χώρα μας δεν επιτρέπουν υπέρ του κοινωνικού (σημερινού και μελλοντικού) συνόλου τέτοιες γενναίες για το φυσικό περιβάλλον ομόθυμες κομματικές συμφωνίες, ιδίως μεταξύ των λεγομένων κομμάτων εξουσίας. Ως ελάχιστη συνεπώς συμβολή στην προστασία της δασικής γης και του δασικού περιβάλλοντος, που προέχει αυτή τη στιγμή, είναι:
• η διατήρηση του υφιστάμενου στο υφιστάμενο Σύνταγμα άρθρου 24, με συνέχιση του σημαντικού σχετικού ρόλου του ΣτΕ
• η εναρμόνιση των διατάξεών του Ν. 3208/2003 με το εν λόγω άρθρο, με σχέδιο νόμου, που θα κατατεθεί στην Βουλή μαζί με αντικειμενική έκθεση εκτίμησης των περιβαλλοντικών του επιπτώσεων
• η χαρτογράφηση από τις Δασικές Υπηρεσίες των επί μέρους λειτουργιών της δασικής γης με ταυτόχρονη ιεράρχηση αυτών
• η σύνταξη των Δασικών χαρτών, με πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού τόσο των δασικών Υπηρεσιών όσο τόσο και των Ιδιωτικών Δασοτεχνικών Γραφείων
• η καθιέρωση, επί τέλους και στην χώρα μας, των Εθνικών Προγραμμάτων Δασών και η μέσω αυτών
• εισαγωγή και εφαρμογή και συνεχής στήριξη της οργανωμένης και συστηματικής αειφορικής πολυλειτουργικής διαχείρισης στο σύνολο της δασικής γης.
• η μη συνέχιση της τακτικής του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με τα δημόσια έσοδα από τον τομέα των Δασών να χρηματοδοτεί τον τομέα της Γεωργίας! . Την στιγμή μάλιστα, που ο τομέας της Δασοπονίας υποχρηματοδοτείται, οι επενδύσεις σ΄ αυτόν είναι ελάχιστες, το χειμαρρικό και πλημμυρικό πρόβλημα της χώρας οξύνεται όπως και το ενεργειακό ισοζύγιο και το ισοζύγιο εισαγωγών – εξαγωγών σε δασικά προϊόντα και προϊόντα χάρτου. Και οι Δασικές υπηρεσίες, που μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του’80 λειτουργούσαν ως τα πιο οργανωμένα περιφερειακά κύτταρα της Δημόσιας διοίκησης, για την στήριξη της ανάπτυξης του ορεινού και ημιορεινού χώρου και της προστασίας του περιβάλλοντος, όχι μόνο δεν στηρίζονται, όχι μόνο εδώ και χρόνια δεν στελεχώνονται με νέους επιστήμονες και δεν εκσυγχρονίζονται, όχι μόνο αφήνονται να «γερνούν», αλλά και συκοφαντούνται συλλήβδην. Φτάσαμε στο σημείο, το δάσος, η δασική γη να έχουν γίνει εχθρικός στόχος και ως τέτοιον στόχο να τον ασπάζονται όχι μόνο οι καταπατητές και υποψήφιοι «επενδυτές», αλλά και πολλοί πολιτικοί και πολιτευτές, δυστυχώς. Τη στιγμή, που οι συνέπειες του φαινομένου του θερμοκηπίου είναι ήδη εδώ, δεν έχουν όμως εκδηλώσει ακόμη τα μέγιστά τους! Θα συνεχίσουμε λοιπόν για τον τόπο μας να μην λειτουργούμε ως προμηθείς, μπροστά σε ένα φαινόμενο που δεν μας δώσει καν τη δυνατότητα να γίνουμε επιμηθείς;