Δασικές πυρκαγιές: Ανάγκη για μεταρρυθμίσεις και αλλαγές στη νομοθεσία

Δυστυχώς για μια ακόμα χρονιά οι πυρκαγιές υπαίθρου που εκδηλώθηκαν στην Αττική, (περιοχή με μεγάλη πληθυσμιακή και οικιστική συγκρότηση), αλλά και το νησί της Ρόδου  θα απασχολήσουν με αρνητικό τρόπο την ελληνική κοινωνία η οποία απαιτεί να πάρει απαντήσεις για τα αίτια των πυρκαγιών και την αναποτελεσματικότητα (εκ του αποτελέσματος) του κρατικού μηχανισμού.

Αναγνωρίζουμε όλοι (ειδικοί και μη) τις δυσκολίες αντιμετώπισης αυτών των ειδικών περιστατικών τα οποία δεν εξελίσσονται αμιγώς μέσα στα δάση αλλά επεκτείνονται σε όμορες αγροτικές περιοχές ακόμα και μέσα στον αστικό ιστό, σε οικόπεδα ή χώρους πρασίνου, καταστρέφοντας περιουσίες και θέτοντας σε κίνδυνο τις ζωές πολιτών.

Αναφερόμενοι στα αίτια για την επέκταση των πυρκαγιών  αυτών που εκδηλώθηκαν σε περιοχές μίξης κατοικιών, αγροτικών και δασικών εκτάσεων, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τις δυσκολίες διαχείρισης τους και την πίεση που ασκείται σε άμεσο χρόνο αντίδρασης, δεδομένου ότι κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές και περιουσίες.

Επίσης δεν μπορούμε  να παραβλέψουμε τις ακραίες καιρικές συνθήκες και ιδίως τις υψηλές θερμοκρασίες και τη μεγάλη ένταση ανέμων, που επικρατούσαν αλλά και την κατάσταση των ακαθάριστων αγροτικών εκτάσεων και των οικοπεδικών χώρων που συνέβαλαν στην μετάδοση της πυρκαγιάς μέσα στους οικισμούς και  κατέστησαν πολύ δύσκολο το έργο των δυνάμεων δασοπυρόσβεσης

Είναι βέβαιο ότι θα πρέπει να δοθούν επαρκείς εξηγήσεις σε επίπεδο προανακριτικό για τα αίτια των πυρκαγιών, αυτή την ιδιαίτερα δύσκολη καιρική συγκυρία.

Από την άλλη πλευρά αντιλαμβανόμαστε  σαν ειδικοί επιστήμονες, τις αδυναμίες του επιχειρησιακού δόγματος που εφαρμόζεται σήμερα το οποίο με τον τρόπο που καθορίζει τις προτεραιότητες πυρόσβεσης  αποδείχτηκε για μια ακόμη χρονιά ανεπαρκές.

 

Για εμάς είναι βέβαιο ότι η προτεραιότητα διαχείρισης πυρκαγιών σε   περιοχές μίξης κατοικιών με αγροτικές και δασικές εκτάσεις και η αναφορά στο αυτονόητο δόγμα προστασίας της ανθρώπινης ζωής και των περιουσιών των πολιτών αποτελεί ουσιαστικά εντολή επιχειρησιακής ιεράρχησης που θέτει τα δάση στην τελευταία βαθμίδα προτεραιότητας.

 

Μήπως όμως με τον τρόπο αυτό αφήνονται στην τύχη τους τα δάση ?

Μήπως θα έπρεπε να δούμε σαν πολιτεία το ρόλο της δασικής υπηρεσίας στη διαχείριση των πυρκαγιών στα δάση (δηλαδή στο αντικείμενο της) αλλά και τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να γίνει αυτό  ? 

Μήπως θα έπρεπε το Π.Σ να ασχολείται απερίσπαστα και σίγουρα πιο αποτελεσματικά μόνο με τις πυρκαγιές που απειλούν οικισμούς και σπίτια ?   

 

Τονίζουμε ότι ο ν. 2612/1998 κρατά δέσμια τη Δασική Υπηρεσία σε ένα υποβαθμισμένο και ανενεργό ρόλο, χωρίς ουσιαστική συμμετοχή ακόμα και στο αντικείμενο της πρόληψης των δασικών πυρκαγιών, για την οποία είναι υπεύθυνη «στα χαρτιά».

Για τους παραπάνω λόγους και επειδή οι πυρκαγιές υπαίθρου αφορούν ένα σύνολο χρήσεων γης που συνδέονται λειτουργικά η μια με την άλλη και φτάνουν από τα παραγωγικά διαχειριζόμενα δάση και τις προστατευόμενες περιοχές μέχρι τις υποβαθμισμένες δασικές ή χέρσες εκτάσεις, τις αγροτικές καλλιέργειες και τον αστικό ιστό (οικισμοί, εκτός σχεδίου δόμηση κλπ), αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών θα πρέπει να τις «συγκρατήσουμε» επιχειρησιακά μέσα στα δάση, μακριά από τις πόλεις και τους οικισμούς και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την εμπλοκή της δασικής υπηρεσίας, η οποία θα αναλάβει το έργο αυτό αποκλειστικά στο χώρο ευθύνης της, με δικά της μέσα και προσωπικό.

Άρθρο για δασικές πυρκαγιές και οργάνωση πρόληψης

Ξεκίνησαν σε διυπουργικό επίπεδο οι διεργασίες για την προετοιμασία του κρατικού μηχανισμού ενόψει της νέας αντιπυρικής περιόδου. Προφανώς στόχος των αρμόδιων Υπουργών και των εμπλεκόμενων Υπηρεσιών είναι να μην επαναληφθούν τα τραγικά συμβάντα του παρελθόντος και οι τεράστιες σε έκταση ζημιές, στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον των προηγούμενων ετών.

 

Από την πλευρά των δασολόγων οφείλουμε να επισημάνουμε τα στρατηγικά και επιχειρησιακά λάθη των προηγούμενων ετών που οδήγησαν στην απώλεια εκατομμυρίων στρεμμάτων δασών και την ανάγκη για αλλαγές που πρέπει να γίνουν στον τομέα της προστασίας των δασών από τις πυρκαγιές. Τονίζουμε την ανάγκη να αλλάξει θεσμικά ο ρόλος των δασικών υπηρεσιών  στις οποίες πρέπει να διατεθούν ανθρώπινοι πόροι και μέσα για να συμμετάσχουν ισότιμα στους σχεδιασμούς πολιτικής προστασίας στο χώρο ευθύνης τους. Τονίζουμε ότι μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει καμιά πρόσληψη επιστημονικού προσωπικού στις Δασικές Υπηρεσίες, ενώ και οι διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι και τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους μάλλον υποτυπωδώς μπορούν να υποστηρίξουν δραστηριότητες δασοπυρόσβεσης (πρόληψης και καταστολής) και συνεπώς το έργο των δασικών Υπηρεσιών περιορίζεται στην παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικού χαρακτήρα κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων δασοπυρόσβεσης. 

 

Σε επίπεδο πρόληψης (καθαρισμοί δασών, αντιπυρικές ζώνες, οδικό δίκτυο, κλπ) που επικεντρώνεται η αρμοδιότητα της δασικής υπηρεσίας υπάρχει ο «από μηχανής θεός» του ΤΑΙΠΕΔ που αναθέτει με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης τα τρία τελευταία χρόνια σε εργολάβους που επιλέγει τα έργα πρόληψης, που στη συνέχεια παραλαμβάνονται από τις Δασικές Υπηρεσίες. Ελπίζουμε πώς ο προγραμματισμός των έργων, ο έλεγχος της καλής εκτέλεσής τους και η έγκαιρη παραλαβή τους, μπορεί να γίνει σωστά από τις αποδεκατισμένες δασικές υπηρεσίες, ώστε να ολοκληρωθούν οι καθαρισμοί, να απομακρυνθούν τα υπολείμματα και να εξασφαλιστεί η βατότητα του οδικού δικτύου πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου.

 

Μην ξεχνάμε ότι και τα δύο προηγούμενα έτη είχαν προηγηθεί ανάλογες παρεμβάσεις σε επίπεδο πρόληψης και είχαν εκτελεστεί έργα, που δυστυχώς, δεν βοήθησαν στην μείωση των ζημιών από τις πυρκαγιές. Θυμίζουμε τις περιπτώσεις της Π.Ε Έβρου, της Ρόδου, της Αττικής και της Βοιωτίας, περιοχών δηλαδή που ενώ είχαν προηγηθεί «έργα αντίστοιχης λογικής», δυστυχώς,   οι ζημιές στα δάση εξαιτίς των πυρκαγιών ήταν τεράστιες.

 

Οι Δασολόγοι επιμένουμε. Τα λάθη του παρελθόντος δε διορθώνονται με ευχές καλής συνεργασίας και δηλώσεις μεταξύ των αρμοδίων . Απαιτείται να αλλάξει το νομικό πλαίσιο για την πρόληψη (ν.2612/1998) που αποτελεί «αρμοδιότητα» της δασικής υπηρεσίας. Να γίνουν άμεσα οι προσλήψεις δασολόγων σε αυτή (που αναμένονται πέντε έτη) και να εξασφαλιστεί η σταθερή χρηματοδότηση της, ώστε να διασυνδεθεί η υπηρεσία αυτή με το σύνολο των αρμοδιοτήτων που ασκεί μέσα στα δάση. Μην ξεχνάμε ότι τα δάση στην χώρα μας είναι στην πλειονότητά τους δημόσια και η  δασοπροστασία είναι έννοια που συνδέεται άμεσα με τη διαχείριση των δασών και την ανάπτυξη των δασικών πόρων και αυτό δεν γίνεται εποχιακά αλλά στη διάρκεια του έτους από μια  σύγχρονη και αποτελεσματική δημόσια αρχή.

 

Νίκος Μπόκαρης

Πρόεδρος Δ.Σ Π.Ε.Δ.Δ.Υ- Μέλος Δ.Σ ΓΕΩΤ.Ε.Ε