Εισήγηση κ.Παύλου Ευθυμίου, Α.Π.Θ

ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ
¨Το μέλλον του δάσους και το δάσος του μέλλλοντος¨
Περιβάλλον και Κοινωνία


ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΔΑΣΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
ΚΑΙ ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ

Του
ΠΑΥΛΟΥ Ν. ΕΥΘΥΜΙΟΥ
Δασολόγου-Δρα Φυσ. Επιστημών
Καθηγητή Πανεπιστημίου (ΑΠΘ)


Κυρίες και Κύριοι
Αγαπητοί συνάδελφοι

1. Εισαγωγή
Τα δάση και οι δασ. εκτάσεις της Ελλάδας καταλαμβάνουν το 50% της χώρας. Από αυτά το 22% είναι δάση κωνοφόρων με μέσο ξυλαπόθεμα 54 κυβ. μέτρα/ha και το υπόλοιπο 78% είναι δάση πλατυφύλλων με μέσο ξυλαπόθεμα 28 κυβ. μέτρα/ha. Η διαμόρφωση του εδάφους είναι κατά 70% έντονα ορεινή και ημιορεινή. Με αυτά τα δεδομένα αντιλαμβάνεται κανείς αμέσως αφ’ ενός την πολύ μεγάλη υποβάθμιση των Ελληνικών δασικών οικοσυστημάτων και αφ’ ετέρου την εξαιρετική σημασία και σπουδαιότητα των δασών μας για την παραγωγή προϊόντων (ξυλωδών και μη-ξυλωδών) καθώς και για τις πολύτιμες λειτουργίες και υπηρεσίες που προσφέρουν στα 11 εκατομμύρια του πληθυσμού, οπουδήποτε και αν κατοικεί.
Η μακροχρόνια κακομεταχείριση και υποβάθμιση των Ελληνικών δασικών οικοσυστημάτων άρχισε από τους αρχαίους χρόνους, συνεχίζεται μέχρι σήμερα και οφείλεται σε πολύ συγκεκριμένα αίτια είτε ανεξέλεγκτων χρήσεων και αυθαιρεσιών, είτε σε ιστορικά γεγονότα, εθνικές κρίσεις και πολέμους ή ακόμη στην έλλειψη υποδομής, στην ανεπάρκεια του δασοπολιτικού, του θεσμικού-νομοθετικού πλαισίου, του δασοδιοικητικού συστήματος καθώς και στην πενιχρή χρηματοδότηση σε ανεπίτρεπτα χαμηλά επίπεδα. Ας σημειωθεί, ότι το Ελληνικό κράτος δίνει για όλες τις δαπάνες της δασοπονίας λιγώτερα από τρία (3) ΕΥΡΩ κατά στρέμμα δασικής γης.
Η Ελληνική Δασική Υπηρεσία που έχει το κύριο βάρος και την ευθύνη προγραμματισμού, σχεδιασμού, μελέτης, εκτέλεσης έργων, ελέγχου και συντονισμού των πάσης φύσεως δασοπονικών δραστηριοτήτων, σε μία κατά 85% δημόσια δασοπονία, έχει να επιδείξει ένα πολύ αξιόλογο έργο για την δημιουργία υποδομής, την διαχείριση και ανάπτυξη των δασικών πόρων της χώρας στα τελευταία 80-85 έτη, παρ’όλες τις προαναφερθείσες ελλείψεις και αντιξοότητες. Αυτή η επίδοση πρέπει να αναγνωρισθεί από όλους τους πολιτειακούς παράγοντες και οφείλεται κυρίως στον ενθουσιασμό και στην αυταπάρνηση των δασικών υπαλλήλων όλων των βαθμίδων.

 


2. Η ανάγκη αναμόρφωσης του δασοδιοικητικού συστήματος
Την 1. Οκτωβρίου 1836 δημοσιεύτηκε στο τεύχος 52 της εφημερίδας της Κυβερνήσεως το πρώτο Δ/γμα για την δασοδιοικητική διαίρεση του Ελλ. Κράτους σε οκτώ (8) δασονομεία με 32 τμήματα και 75 δασονομικούς φύλακες. Αυτή η αρχική συγκρότηση Δασικής Υπηρεσίας έγινε κυρίως με Βαυαρούς και λίγους Έλληνες και ανήκε στου Υπ. Οικονομικών. Το 1843 με διάταγμα απολύθηκαν όλοι οι βαυαροί δασικοί υπάλληλοι, ενώ το 1847 διορίσθηκαν οι πρώτοι Έλληνες δασολόγοι (Ευγ. Ωριγώνης και Παν. Βαλσαμάκης), που είχαν σπουδάσει στη Γερμανία.
Στον περιωρισμένο χρόνο αυτής της ομιλίας είναι αδύνατο να γίνει μια αναδρομή στην πολυκύμαντη ιστορία της Ελληνικής Δασικής Υπηρεσίας και της Ελληνικής Δασοπονίας σε συνδυασμό με τις πολλές και ταραχώδεις περιόδους του Ελληνικού Κράτους, μολονότι αυτή η αναδρομή θα ήταν πολύ χρήσιμη και διδακτική για τα δασοπονικά πράγματα και τα δασοδιοικητικά σχήματα που εφαρμόστηκαν κατά καιρούς στην πατρίδα μας.
Εκείνο που διαπιστώνει κανείς, είναι ότι σε αντίθεση με άλλες χώρες της Ευρώπης που έχουν μεγαλύτερη δασοπονική ιστορία, εμείς πολύ εύκολα και χωρίς μεγάλο προβληματισμό, αλλάξαμε πολλές φορές τις δομές και την λειτουργία των Δασικών Υπηρεσιών σε επιτελικό και περιφερειακό επίπεδο. Συχνά μάλιστα ανατρέψαμε επιτυχημένα και αποτελεσματικά σχήματα, προχωρώντας σε άστοχες αναδιαρθρώσεις, που επιδείνωσαν τον συντονισμό και την λειτουργικότητα της Κρατικής Δασικής Διοίκησης με ανεπίτρεπτη προχειρότητα. Μόνον στα τελευταία 35-40 χρόνια, που έζησα από μέσα ή από πολύ κοντά την Δασική Υπηρεσία, κάναμε 6-7 διαφορετικούς δομικούς οργανισμούς με απεμπόληση σημαντικών αρμοδιοτήτων, για να φθάσουμε στο σημερινό δασοδιοικητικό σχήμα, το οποίο είναι το χειρότερο των τελευταίων 50 ετών.
Σήμερα η Ελληνική Δασοπονία έχει το μοναδικό και πρωτοφανές σχήμα σε παγκόσμια κλίμακα, δηλαδή να είναι διασπασμένη σε 16 ανεξάρτητες Υπηρεσίες που ανήκουν σε 4 διαφορετικά Υπουργεία (Αγροτικής Ανάπτυξης, Εσωτερικών, Δημοσίας Τάξεως και ΥΠΕΧΩΔΕ) χωρίς κανέναν συντονισμό και χωρίς έλεγχο, παρά μόνον σε επίπεδο Πρωθυπουργού, ο οποίος βεβαίως δεν μπορεί να ασχολείται καθημερινά και συστηματικά με τα δασοπονικά προβλήματα.
Η Γεν. Δ/νση Δασών ανήκει στο Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης χωρίς αρμοδιότητες συντονισμού και ελέγχου των 13 περιφερειακών Υπηρεσιών της χώρας οι οποίες ανήκουν στο Υπ. Εσωτερικών, χωρίς οποιοδήποτε έλεγχο από την Κεντρική Υπηρεσία και χωρίς σύνδεση με τις Νομαρχίες, όπου δεν υπηρετούν δασικοί υπάλληλοι με ευθεία γραμμική σχέση, είτε προς τον Νομάρχη ή προς το Υπ. Εσωτερικών. Θέματα Φυσικού Περιβάλλοντος και προστατευομένων περιοχών ανήκουν στην αρμοδιότητα του ΥΠΕΧΩΔΕ με υπεύθυνους μηχανικούς και αρχιτέκτονες χωρίς στοιχειώδη δασολογική παιδεία. Τέλος ένας πολύ σημαντικός τομέας δηλ. των Δασικών Πυρκαγιών με τον Ν. 2612/1998 μεταφέρθηκε στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, δηλ. στο Υπουργείο Δημ. Τάξεως, που θα διαπιστώσουμε τι σημαίνει αυτό για μια μεσογειακή χώρα, όταν εμφανισθούν ξηροθερμικά καλοκαίρια με ανέμους, όπως π.χ. το 1977, 1985, το 1988, το 1997 και το 2000.
Αυτό το σχήμα σημαίνει με απλά λόγια πλήρη διάλυση και απορρύθμιση κάθε έννοιας Διοικήσεως, χωρίς κάποιον συντονισμό και χωρίς αναπτυξιακή στρατηγική, που σημειωτέον ότι αυτή έχει εκπονηθεί στο ΙΔΕΘ και ισχύει επισήμως από το 1986 για μία 25ετία. Αυτό οφείλεται εν πολλοίς στο ότι δεν υπάρχει ανώτατο κεντρικό όργανο κατεύθυνσης, συντονισμού και ελέγχου μια ενιαίας ορθολογικής δασοπονίας σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές της διεθνούς δασοπονικής πρακτικής.

Κυρίες και Κύριοι,
Σε όλες τις δασοπονικά αναπτυγμένες χώρες Ανατολής και Δύσεως, Βορρά και Νότου η Δασική Υπηρεσία ανήκει σε ένα Υπουργείο και έχει κατακόρυφη γραμμική διάρθρωση σε τρία (3) επίπεδα, δηλαδή
– Γεν. Δ/νση Δασών
– Περιφερειακές Επιθεωρήσεις και
– Διευθύνσεις Νομαρχιών με ή χωρίς δασαρχεία ανάλογα με την κατανομή και τις ιδιομορφίες των δασικών οικοσυστημάτων κάθε Νομού.
Ο συντονισμό της στρατηγικής και τακτικής ανάπτυξης, ο έλεγχος και η αντιμετώπιση των δασοπονικών προβλημάτων, σε σχέση με τις ανάγκες του κοινωνικού συνόλου, οφείλουν να προέρχονται και να ενσωματώνονται από/σε ενιαίο δασο-διοικητικό σύστημα.
Οι θεμελιώδεις αρχές άσκησης ορθολογικής Δασοπονίας :
– Δυναμική και Πολυδιάστατη Αειφορία,
– Πολλαπλή και βελτιστοποιημένη χρήση των δασών,
– Προστασία και βελτίωση της βιοποικιλότητας,
– Οικονομικότητα πόρων με κοινωνική ευαισθησία,
– Εφαρμογή των αρχών Συστημικής Ολικής Ποιότητας,
πρέπει να συνδυάζονται με τις σύγχρονες τάσεις και κοινωνικο-οικονομικές εξελίξεις στον ευρύτερο χώρο, οι οποίες επιβάλλουν εύστοχες επιλογές και την ετοιμότητα διαρκούς προσαρμογής, χωρίς παραβίαση των ως άνω θεμελιωδών αρχών.
Τέτοιες εξελίξεις, που επηρεάζουν μία σύγχρονη δασοπονία είναι αδρομερώς οι εξής :
– Νέες τεχνολογίες Πληροφορικής
– Μέθοδοι εργασίας στο ύπαιθρο και στην βιομηχανία
– Χρήσεις δασών και ιεράρχηση προτεραιοτήτων
– Συγκρούσεις συμφερόντων και αρμονική διευθέτηση
– Ιδιωτικοποίηση, Απορρύθμιση (deregulation)
– Κυριαρχία δυνάμεων αγοράς
– Μη κυβερνητικοί οργανισμοί (ΝGOs)
– Περιβαλλοντικές οργανώσεις
– Πιέσεις συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων-συμμετοχικές διαδικασίες
– Οριζόντιος και κατακόρυφος ανταγωνισμός επαγγελματικών φορέων-Lobbying
– Δίκτυα συμφερόντων και clusters
– Τοπικές πολιτικές δυνάμεις και ΟΤΑ
– Διεθνείς συμβάσεις και δεσμεύσεις εφαρμογής
– Δασική Πιστοποίηση αειφορικότητας παραγωγής
– Μειωμένη κρατική χρηματοδότηση
– Κόστος και ανταγωνιστικότητα σε όλους τους τομείς
– Έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ
– Κοινή γνώμη με απαιτήσεις πειστικής ενημέρωσης
– Δημόσιες σχέσεις με καθοριστική σημασία
– Ανάγκες ευελιξίας και διαρκούς προσαρμογής συστημάτων, χρήσεων, εργασιών και επιπτώσεων.
Νομίζω, ότι δεν χρειάζεται να τονισθεί το γεγονός ότι η Δασοπονία έχει εισέλθει εδώ και 2-3 δεκαετίες σε μία φάση έντασης, πολυπλοκότητας και αναθεώρησης της παλαιάς πρακτικής, δηλαδή λήψεως αποφάσεων χωρίς να ρωτάει κανέναν και χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανέναν.

3. Το νέο δασοδιοικητικό σύστημα
Η αναμόρφωση του δασο-διοικητικού συστήματος στην χώρα μας πρέπει να γίνει οπωσδήποτε μετά από μια εμπεριστατωμένη μελέτη, χωρίς βιαστικές ενέργειες, εκτός ίσως από μερικές άμεσες παρεμβάσεις για την μερική και απόλυτα αναγκαία άρση των δυσλειτουργιών του σημερινού σχήματος. Αυτό βέβαια προσωρινά εως ότου αποκρυσταλλωθεί ένα εύστοχο σύστημα για την μελλοντική δασο-διοικητική δομή και λειτουργία.
Ας σημειωθεί, ότι πολλές Δασικές Υπηρεσίες της Ευρώπης έχουν προβεί σε αξιόλογες αναμορφώσεις της δομής και λειτουργίας τους με πιο έντονο το παράδειγμα των Ομοσπονδιακών Δασών της Αυστρίας το 1997, που έχουν μετατραπεί σε Ανώνυμη Μετοχική Εταιρεία Ιδιωτικού Δικαίου με εξαιρετική ευελιξία και αποτελεσματικότητα.
Το νέο δασο-διοικητικό σύστημα μιας ενιαίας Δασικής Υπηρεσίας που θα ανήκει μόνον σε ένα Υπουργείο, είτε στο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ή στο ΥΠΕΧΩΔΕ, θα πρέπει να αρχίσει από την μελέτη των προβλημάτων, των αναγκών-αξιώσεων και των απαραίτητων αρμοδιοτήτων των επί μέρους δασικών οικοσυστημάτων, στα δασικά συμπλέγματα, τις δασικές εκτάσεις και τις διοικητικές διαιρέσεις της χώρας, Κατ΄αυτόν τον τρόπο θα διαρθρωθεί η δομή των Δασικών Υπηρεσιών και η χωροταξική κατανομή τους από το επίπεδο του τοπικού Δασονομείου, του Δασαρχείου ή των δασαρχείων που είναι αναγκαία κατά Νομό και της Δ/νσης Δασών του Νομού, που πρέπει να υπάγεται υπηρεσιακώς στον Νομάρχη και στον Περιφερειακό Δ/ντη ή Επιθεωρητή. Η εσωτερική διάρθρωση των δασαρχείων και των Διευθύνσεων Δασών μπορεί να είναι ενιαία ως προς τα τμήματα, μπορεί όμως να υπάρχουν και διαφορροποιήσεις ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες των δασοπονικών, τεχνικών και περιβαλλοντικών αντικειμένων της περιοχής τους, Με μια συγκλίνουσα διαδικασία πρέπει να χωροθετηθούν οι Περιφερειακές Δ/νσεις ή καλύτερα Επιθεωρήσεις στις 13 Περιφέρειες που θα έχουν κυρίως συντονιστικές και ελεγκτικές αρμοδιότητες, με ειδικευμένους δασολόγους. Οι ειδικευμένοι δασολόγοι των Επιθεωρήσεων στις Περιφέρειες θα έχουν διπλή ιδιότητα, δηλαδή 1)συντονιστική ιδιότητα στην ειδικότητά τους (Δασοκομία, Διαχειριστική, Υλοχρηστική, ’γρια Πανίδα, Δασοτεχνικά Έργα κ.λ.π.) για όλη την Περιφέρεια και β) ελεγκτική ιδιότητα για ένα μέρος π.χ. έναν Νομό της Περιφέρειας.
Τέλος, η Γεν. Δ/νση Δασών θα έχει το γενικό δασοπολιτικό, συντονιστικό και ελεγκτικό ρόλο για όλες τις υπ΄αυτήν Υπηρεσίες και πρέπει να στελεχωθεί με ειδικούς, επιτελικούς δασολόγους και δασοπόνους, μετά από μια αυστηρή-αξιοκρατική επιλογή προσωπικού από τους αρίστους της Ελλ. Δασ. Υπηρεσίας με εμβριθή γνώση στην ειδικότητα τους, πολυετή πείρα στη δασική πράξη και γνώσεις για τις εξελίξεις στην Διεθνή και ιδίως στην Ευρωπαϊκή Δασοπονία.
Είναι γνωστόν, ότι στην Ελλάδα έχουμε υπερβολικά ως παράλογα μεγάλα δασαρχεία και Νομοδιευθύνσεις σε σύγκριση με άλλες χώρες, που έχουν μακράν δασοπονική και δασοδιοικητική παράδοση. Νομίζω ότι θα πρέπει να αυξηθεί ουσιωδώς ο αριθμός των δασαρχείων. Έτσι π.χ. στον Νομό Δράμας αντί (2) δασαρχείων μπορούμε να έχουμε 4-7 δασαρχεία, ώστε να έχουν μικρότερες περιοχές ευθύνης, αμεσότερη σχέση και καλύτερη εποπτεία των δασοπονικών αντικειμένων. Αντίστοιχα, π.χ. στον Νομό Πιερίας αντί μιας Νομο-διεύθυνσης μπορούμε να έχουμε 2-4 δασαρχεία υπ΄αυτήν για τον Όλυμπο και τον ορεινό όγκο των Πιερίων κ.λ.π.
Ένα θέμα το οποίο πρέπει να μελετηθεί σε βάθος είναι οι μελέτες Δασικής Διαχείρισης και εκείνες του Κτηματολογίου και των Δασοτεχνικών Έργων να ανατεθούν είτε στις Δ/νσεις Δασών των Νομών ή να ενταχθούν σε μία Δασοτεχνική Εποπτεία, όπως ήταν παλαιότερα σε κάθε νομό της χώρας και είχαν μεγάλη επιτυχία και αποτελεσματικότητα (1956-1966).
Στη μελέτη του Νέου Δασο-διοικητικού Συστήματος πρέπει να αναλυθούν και να προβλεφθούν ειδικές ρυθμίσεις κα διατάξεις που θα αφορούν όλα τα θέματα εύρυθμης λειτουργίας και συνεργασίας των υπαλλήλων σε κάθε εξειδικευμένο πρόβλημα που είναι δυνατόν να τεθεί. Τα κύρια κεφάλαια της μελέτης πρέπει να καλύψουν:

1) Την διάρθρωση και την δομή της Υπηρεσίας
– σε επιτελικό (υπουργικό) επίπεδο Γεν. Δ/νσης
– σε περιφερειακό επίπεδο
– σε επίπεδο Δ/νσης Δασών κάθε Νομού
– σε επίπεδο Δασαρχείου (χωριστά για καθένα)
– σε επίπεδο Δασονομείου (εσωτερική διαίρεση κάθε δασαρχείου)

2) Την κατανομή αρμοδιοτήτων στους υπαλλήλους
– Δ/ντή, Δασάρχη, Τμηματάρχη
– Συνεργάτες και προϊσταμένους γραφείων
– Δασονόμους, δασοπόνους
– Διοικητικούς υπαλλήλους κατά τμήμα
Ιδιαίτερα πρέπει σε ειδικούς πίνακες καθηκόντων να ορισθεί χωρίς αμφισβήτηση (μονοσήμαντα) σε κάθε περίπτωση
– ποιός έχει ευθύνη λήψεως απόφασης
– ποιός έχει ευθύνη εκτέλεσης και
– ποιός οφείλει να συνεργασθεί στις ως άνω διαδικασίες
Βάσει αυτών συντάσσονται τα βιβλία καθηκόντων και οι ειξιδικευμένες αρμοδιότητες για αποφυγή παρεξηγήσεων, αλληλεπικαλύψεων και η σαφής περιγραφή των θέσεων εργασίας εκάστου υπαλλήλου (job description).

3) Τον τρόπο συμπεριφοράς και διοικήσεως, σύμφωνα με τα δεδομένα της σύγχρονης Διοικητικής Επιστήμης και της Εργασιακής Ψυχολογίας, για αποτελεσματική και καλλιεργημένη συμπεριφορά, χωρίς αυθαιρεσίες και απαράδεκτους εγωϊσμούς.

4) Την επιμόρφωση του προσωπικού σε όλα τα επίπεδα ιεραρχίας, κυρίως ως προς τον τρόπο συμπεριφοράς και ως προς την εύρυθμη και αποτελεσματική συνεργασία στις διάφορες περιπτώσεις λήψεως αποφάσεων και εκτέλεσης αυτών. Σαυτό το πλαίσιο χρειάζεται η πρόβλεψη διαρκούς επιμόρφωσης του προσωπικού σε τακτά χρονικά διαστήματα.

5) Την προετοιμασία όλων των νέων ρυθμίσεων του διοικητικού και διδακτικού υλικού των εντύπων της Υπηρεσίας, γύρω από όλες τις διοικητικές διαδικασίες.

6) Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των μέτρων του νέου δασο-διοικητικού συστήματος με τα κομβικά σημεία επίτευξης των διαφόρων φάσεων μέχρι την τελική εφαρμογή.

7) Πρόβλεψη ελέγχου και αναθεώρησης του νέου συστήματος με την παράλληλη θεσμοθέτηση ενός αρμόδιου Τμήματος Οργάνωσης και Μεθόδων, το οποίο θα παρακολουθεί και θα επεμβαίνει διορθωτικά, όπου και όταν κρίνεται απαραίτητη η διόρθωση κάποιων αποκλίσων, ή ίσως η λήψη μέτρων αναπροσαρμογής των αρχικών σχεδίων που αποδεικνύονται άστοχα στην πράξη.

Από όσα ειπώθηκαν μέχρι τώρα, γίνεται νομίζω αντιληπτό γιατί οι μεταρρυθμίσεις στο διοικητικό σύστημα μιας κρατικής Δασικής Υπηρεσίας στην Κεντρική Ευρώπη διαρκεί συνήθως 5-7 χρόνια και ότι δεν πρόκειται όπως σ΄εμάς για ένα Προεδρικό Διάταγμα, που το γράφουμε σε 5-6 εβδομάδες, το δημοσιεύουμε στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως και «εντελλόμεθα» την άμεση εφαρμογή με τα γνωστά αποτελέσματα.
Παράλληλα με την εκπόνηση της μελέτης για ένα εμπεριστατωμένο, σύγχρονο και με διάρκεια Δασο-διοικητικό Σύστημα για το σύνολο της Ελληνικής Δασοπονίας, θα πρέπει οπωσδήποτε να καθορισθούν επακριβώς με ένα λεπτομερή χωροταξικό σχεδιασμό οι χρήσεις γής γύρω από κάθε Δήμο ή Κοινότητα σε όλη την Ελληνική Επικράτεια. Έτσι θα χωροθετηθούν με Νόμο, που θα έχει ισχύ τουλάχιστον 20/ετίας, δηλαδή θα μπορεί να αναθεωρηθεί μόνον με άλλον νόμο μετά από 20 έτη, οι γεωργικές, δασικές, βιομηχανικές, οικιστικές κλπ. περιοχές. Οποιαδήποτε μερική ή ολική μεταβολή μίας εξ αυτών των υπο-περιοχών θα γίνεται με ανταλλαγή και παραχώρηση ισοδύναμων εκτάσεων, όπως γίνεται σε όλη την Ευρώπη εκτός της Ελλάδος και της Αλβανίας.
Έτσι μόνον θα γνωρίζουμε ποιες είναι τέλος πάντων οι δασικές εκτάσεις πάσης φύσεως, οι οποίες θα τελούν υπό το απόλυτο καθεστώς της Δασικής Νομοθεσίας και της Δασοπονικής Διαχείρισης, χωρίς να επιτρέπονται αυθαιρεσίες και ασύμβατες χρήσεις με απαράδεκτη ανοχή για δήθεν κοινωνικούς σκοπούς, π.χ. νομιμοποίηση αυθαιρέτων χωρίς ίχνος ευθύνης για το μέλλον αυτού του Τόπου. Το θέμα των καταπατήσεων και των άναρχης οικιστικής ανάπτυξης εις βάρος των δασικών εκτάσεων και των πολύτιμων γεωργικών εδαφών παρατηρείται δυστυχώς μόνον στην Ελλάδα και στην Αλβανία. Και βεβαίως πρέπει κάποτε να νοικοκυρευτούμε.
Σαυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να σεβαστούμε τις υπάρχουσες κοινωνικές ανάγκες και αξιολογώντας τις άγονες, αποβραχωμένες και ακατάλληλες εκτάσεις, όπου δεν μπορεί να αναπτυχθεί καμμία δασοπονία, να τις παραχωρήσουμε ή να τις πουλήσουμε για οικιστικούς σκοπούς, εστιάζοντας το ενδιαφέρον μας μόνο εκεί που υπάρχει προοπτική και μέλλον για δασοπονική ανάπτυξη με την ευρεία έννοια του όρου.

4. Αυτόνομη χρηματοδότηση της δασοπονίας
Ένας από τους ανασταλτικούς παράγοντες μείζονος σημασίας για την ανάπτυξη της Ελληνικής Δασοπονίας είναι η περιωρισμένη χρηματοδότηση από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, το Κεντρικό Ταμείο Γεωργίας, Κτηνοτροφίας και Δασών, από τις Δημόσιες Επενδύσεις και από τα τοπικά, νομαρχιακά και Περιφερειακά Ταμεία. Δυστυχώς αυτή η κατάσταση επιδεινώθηκε μετά την εφαρμογή του Π.Δ. 126/86, διότι τα χρήματα από τις ΚΕΔ (Κρατ. Εκμεταλλεύσεις Δασών), δηλ. από τις πωλήσεις ξύλου περιορίσθηκαν κατά 90-95% και έτσι το Κεντρικό Ταμείο Γ.Κ. και Δασών που εισέπραττε ένα σημαντικό ποσό χρημάτων, εισπράττει τώρα ένα πολύ μικρό ποσοστό 5-10% από τους Δασεργατικούς Συνεταιρισμούς.
Η ανάγκη σημαντικής αύξησης των πιστώσεων για την δασοπονία είναι προφανής, ιδιαίτερα σε εμάς, δεδομένου ότι πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά δασοτεχνικά έργα διάνοιξης και πύκνωσης του δικτύου δασοδρόμων ως βασικής υποδομής για την προστασία, αξιοποίηση και ανάπτυξη των δασικών πόρων της χώρας. Συγχρόνως χρειάζονται πολλές καλλιεργητικές φροντίδες για την αναβάθμιση των υποβαθμισμένων δασικών οικοσυστημάτων, για αναδασώσεις μεγάλης κλίμακος, που σήμερα δυστυχώς περιορίζονται σε πολύ μικρές εκτάσεις και επίσης πρέπει να γίνουν πολλά ορεινά υδρονομικά έργα σε εκατοντάδες ενεργούς χειμάρρους και λεκάνες απορροής με πολύ δυσμενείς συνέπειες.
Πέραν αυτών όμως ως ενδεικτικών παραδειγμάτων μεγάλης κλίμακος, σε κάθε δασαρχείο υπάρχουν και εκτελούνται με πολλές δυσχέρειες 70-80 διαφορετικές εργασίες, που πρέπει να εκτελούνται συστηματικά υπό το πνεύμα μιας αειφορικής και πολυλειτουργικής δασοπονίας επ΄ ωφελεία του κοινωνικού συνόλου και ιδιαίτερα του παραδοσόβιου πληθυσμού.
Σε άλλες χώρες, εδώ και πολλά χρόνια έχει εμπεδωθεί η πεποίθηση αυστηρής δασο-οικονομικής θεώρησης και διαχείρισης με σταθερό προβληματισμό του κόστους/οφέλους, της αποδοτικότητας και της επιλογής των επενδύσεων με πολλαπλά κοινωνικο-οικονομικά κριτήρια. Σαυτό το πλαίσιο υπάρχει σταθερή προσήλωση και ανάλυση των εσόδων και εξόδων, διότι κατά κανόνα λειτουργούν με αυτόνομη χρηματοδότηση από τα δικά τους έσοδα, είτε πρόκειται για κρατική ή για ιδιωτική δασοπονική επιχείρηση. Κάθε χρόνο δημοσιεύονται λεπτομερή στατιστικά στοιχεία για την επιτευχθείσα παραγωγικότητα, για το κόστος ανά μονάδα παραγωγής και για την αποδοτικότητα των επί μέρους δασοπονικών δραστηριοτήτων. Με βάση αυτά τα στοιχεία γίνονται συγκρίσεις και αναλύσεις για τα αίτια και τις προϋποθέσεις επιτυχία ή αποτυχίας.
Βεβαίως τα απολογιστικά στοιχεία είναι πολύ καλύτερα στις περιπτώσεις δασών με μεγάλη ετήσια προσαύξηση 5-15 m3/έτος και ha και στις δασοπονικές επιχειρήσεις-δασαρχεία με καλή οργάνωση-διοίκηση (management).
Νομίζω ότι και στην Ελλάδα θα πρέπει να προωθηθεί πολύ περισσότερο η οικονομική σκέψη και η εμβριθής ανάλυση των δασοοικονομικών δυνατοτήτων, προχωρώντας σταδιακά στην αυτόνομη χρηματοδότηση με χρηστή διοίκηση και διαχείριση. Αυτό απαιτείται τώρα ακόμη περισσότερο, διότι διαφαίνεται η τάση περιορισμού των χρηματοδοτήσεων από τα κρατικά και δημόσια ταμεία. Χρειάζεται να διερευνήσουμε όλες τις εναλλακτικές λύσεις για εξασφάλιση χρημάτων για δασοπονική ανάπτυξη με δικούς μας πόρους και πηγές που θα ευρίσκονται υπό τον έλεγχο των Δασικών Υπηρεσιών σε όλη την επικράτεια.
Πριν κλείσω αυτήν την εισήγηση, επιτρέψτε μου να παραθέσω μερικές σκέψεις και προτάσεις προς αυτήν την κατεύθυνση:
1) Τα έργα βασικής δασικής υποδομής σε κάθε υπηρεσιακή μονάδα θα πρέπει, με πλήρη μελέτη και επιχειρηματολογία για την σκοπιμότητα εκτέλεσης και τα αναμενόμενα οφέλη, να χρηματοδοτούνται από το Κράτος, ή γενικά από τον Δασο-ιδιοκτήτη. Εννοείται, ότι σαυτόν τον τομέα εντάσσονται η μισθοδοσία, τα οδοιπορικά έξοδα, τα οχήματα κίνησης στο ύπαιθρο και ο εξοπλισμός γραφείου των Δασικών Υπαλλήλων.
2) Το ΠΔ 126/86 πρέπει να καταργηθεί αμέσως. Οι δασεργάτες θα εκτελούν όσο το δυνατόν περισσότερες εργασίες με δίκαιο εργομίσθιο ανά μονάδα παραγωγής και επιπλέον προσαυξήσεις ανάλογα με τις αντιξοότητες εργασίας βάσει χρονικών και εργονομικών μελετών. Έτσι θα σταματήσουν και οι τρομερές καταστροφές στα δημόσια δάση που προκάλεσε αυτό το ΠΔ.
Τα έσοδα από τις πωλήσεις ξύλου θα εισρέουν σε ειδικό Δασικό Ταμείο με κωδικό κατά Δασαρχείο.
3) Οι πάσης φύσεως χρήστες για προϊόντα, λειτουργίες και υπηρεσίες (θηράματα, ψάρεμα σε υδάτινα ρεύματα, βοσκή, παραγωγή-προμήθεια νερού, επισκέψεις και περιηγήσεις σε δασικά συμπλέγματα, εθνικούς δρυμούς, δασικά αποθέματα, παρθένα δάση κλπ) θα πληρώνουν ειδικά τέλη, μετά από σχετική οικονομική αξιολόγηση και εκτίμηση του ύψους αυτών. Τα έσοδα θα εισρέουν επίσης στο ως άνω ειδ. Δασ. Ταμείο κατά Δασαρχείο.
4) Αυτοψίες, γνωμοδοτήσεις, μελέτες και άλλες δραστηριότητες των Δασικών Υπηρεσιών, που γίνονται μετά από αίτημα Ιδιωτών, Επιχειρήσεων, ΟΤΑ, άλλων Δημοσίων Υπηρεσιών και Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού ή Δημοσίου Δικαίου θα πρέπει να χρεώνονται τουλάχιστον με το κόστος απασχόλησης υπαλλήλων και μέσων των Δασ. Υπηρεσιών.
5) Μεσοπρόθεσμα μπορούν να αυξηθούν τα έσοδα του Ειδικού Δασικού Ταμείου σε κάθε Δασαρχείο με ενοικίαση μικρών ή μεγάλων δασικών εκτάσεων, οι οποίες ζητούνται για ειδικές χρήσεις, επιχειρήσεις, καλλιέργειες, εξόρυξη μαρμάρων, πετρωμάτων ή υλικών οικοδομών, άμμου, συλλογή μανιταριών, καλλωπιστικών κλάδων και θάμνων κλπ.
6) Μακροπρόθεσμα μπορούν να παραχθούν σημαντικά έσοδα με φυτεύσεις σε καλούς τόπους ταχυαυξών κωνοφόρων και πλατυφύλλων με πολύ υψηλή απόδοση 20-30 κυβ. μέτρα ξύλου κατ΄ έτος και ha σε 15-30 έτη, καθώς επίσης με την εγκατάσταση ταχυαυξών ενεργειακών φυτειών και την συμμετοχή σε βιομηχανίες παραγωγής ενέργειας.
7) Ένας τομέας που υπόσχεται υψηλές αποδόσεις είναι η προώθηση της παραγωγής μη ξυλωδών δασικών προϊόντων, που εκτός από την ρητίνη στη Χαλέπιο Πεύκη, μπορούν να είναι καλλιέργειες φυτών για αιθέρια έλαια, για φαρμακευτικά φυτά όπως η παραγωγή ισχυρών χημειοθεραπευτικών φαρμάκων από εσωτερικό φλοιό ιτάμου (Taxol) και από φλοιό – κλαδίσκους σημύδας (Betulin), καθώς επίσης η παραγωγή φυσικού φελλού από φυτείες φελλοδρυός (Quercus suber) σε κατάλληλους δασικούς σταθμούς, όπως στην Ισπανία και Πορτογαλία.

Τέλος νομίζω ότι έχουμε πολλές δυνατότητες δασοπονικής ανάπτυξης, πέραν του σημερινού περιορισμένου πλαισίου δασοπονικών δραστηριοτήτων, με κατάλληλη προετοιμασία, μελέτη και ενεργοποίηση όλων των δασικών φορέων (Κράτους, Δασ. Υπηρεσίας, Πανεπιστημίων, Ινστιτούτων Δασ. Ερευνών, ΤΕΙ, δασοκτημόνων, ιδιωτών και επιχειρήσεων), οι οποίοι με την καλλιέργεια μιας στενής συνεργασίας μπορούν να αποκομίσουν πολλά κοινά οφέλη με συνεργικές αλληλεπιδράσεις και πολύ θετικά αποτελέσματα για όλο το Δασοπονικό Σύστημα της χώρας μας.


Σας ευχαριστώ πολύ

Εισήγηση Θ.Μπουζινέκη Προέδρου ΠΚΔ

Θανάσης Μπουζινέκης
Πρόεδρος του Δ.Σ. της Πανελλήνιας Κίνησης Δασολόγων
Εισήγηση με θέμα :

“Δασικοί Χάρτες – Κτηματολόγιο – Δασολόγιο”


1. Εισαγωγή – Σύντομο ιστορικό
Οι Δασικοί Χάρτες είναι το αποτελεσματικότερο εργαλείο που διαθέτουμε για την ανάδειξη, την προστασία, αλλά και τη μελλοντική διαχείριση των δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων της χώρας μας.

Η πρώτη συστηματική προσπάθεια για την καταγραφή των δασών και των δασικών εκτάσεων της χώρας, έγινε με τους “Κτηματικούς Χάρτες” τους οποίους συνέτασσαν τα συνεργεία κτηματογράφησης που ιδρύθηκαν από τη Δασική Υπηρεσία στο πλαίσιο του Νόμου 248/76. Μια προσπάθεια που για διάφορους λόγους δεν τελεσφόρησε ποτέ.
Με τη μορφή που ισχύουν σήμερα, οι Δασικοί Χάρτες θεσμοθετούνται για πρώτη φορά με το Νόμο 2664/98 (ΦΕΚ275/Α/03.12.1998 – “Εθνικό Κτηματολόγιο και άλλες διατάξεις”). Μεταξύ όλων των άλλων, με τον ίδιο Νόμο ιδρύονται παράλληλα τα αρμόδια Τμήματα Δασικών Χαρτογραφήσεων (στις Διευθύνσεις Δασών των Νομών και των Περιφερειών), και καθορίζονται οι διαδικασίες σύνταξης, ελέγχου, ανάρτησης και κύρωσης των Δασικών χαρτών.
Τον Ιούλιο της επόμενης χρονιάς δημοσιεύονται οι πρώτες ολοκληρωμένες τεχνικές προδιαγραφές σύνταξής τους (ΦΕΚ 1358/Β/01.07.1999 – “Καθορισμός τεχνικών προδιαγραφών κατάρτισης δασικών χαρτών”), ενώ τον Ιούλιο του 2000 δημοσιεύεται το Προεδρικό Διάταγμα 187 για τη διάρθρωση και τις αρμοδιότητες των Τμημάτων Δασικών Χαρτογραφήσεων (ΦΕΚ 176/Α/31.07.2000).

Στην πραγματικότητα, οι Δασικοί Χάρτες ξεκίνησαν στη χώρα μας το 1999, χρηματοδοτήθηκαν από το πρόγραμμα του Εθνικού Κτηματολογίου, και μέχρι σήμερα τουλάχιστον, συντάχθηκαν αποκλειστικά και μόνον για τους ΟΤΑ που είχαν συμπεριληφθεί στα επιμέρους προγράμματα κτηματογράφησης (Α’ πιλοτικό, Β’ πιλοτικό και 1ο κύριο πρόγραμμα κτηματογράφησης).

2. Διευκρινίσεις επί τεχνικών θεμάτων
2.α Δασικός Χάρτης
Πάνω στους Δασικούς Χάρτες αποτυπώνονται τα όρια των δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων (έτσι όπως αυτά εμφανίζονται, τόσο στις παλαιότερες διαθέσιμες αεροφωτογραφίες – 1938, 1945 ή 1960, όσο και στην πρόσφατη κατάσταση), τα πάρκα και τα άλση που βρίσκονται εντός των σχεδίων πόλεων, καθώς και όλες τις τελεσίδικες διοικητικές πράξεις που έχουν εκδοθεί για κάθε εξεταζόμενη περιοχή από τη Δασική Υπηρεσία (Πράξεις Χαρακτηρισμού του άρθρου 14 του Ν.998/79, κηρύξεις αναδασωτέων εκτάσεων κλπ).
Οι χάρτες αυτοί παράγονται σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή, και από τη στιγμή που ένας μελετητής ολοκληρώσει την πρώτη φάση της δουλειάς του, παραδίδει αυτά τα υλικά στα κατά τόπους αρμόδια Τμήματα της Δασικής Υπηρεσίας (Τμήματα Δασικών Χαρτογραφήσεων), τα οποία και ελέγχουν την ακρίβεια με την οποία αποτυπώθηκαν οι επιμέρους οριογραμμές. Έτσι ξεκινά μια διαδικασία ελέγχου, παρατηρήσεων και διορθώσεων, η οποία ολοκληρώνεται με την τελική έγκριση των οριογραμμών από τη Δασική Υπηρεσία, οπότε και μιλάμε πλέον για “θεωρημένους” Δασικούς Χάρτες.
Από εκεί και πέρα, τα κατά τόπους Τμήματα Δασικών Χαρτογραφήσεων θα πρέπει να “αναρτήσουν” αυτούς τους θεωρημένους Δασικούς Χάρτες, έτσι ώστε οι πολίτες να υποβάλλουν τις τυχόν αντιρρήσεις τους. Μετά την εκδίκαση αυτών των αντιρρήσεων από τριμελή επιτροπή, οι χάρτες διορθώνονται εκεί όπου αποφασίστηκε ότι πρέπει να αλλάξουν, και έτσι φτάνουμε στο τελικό και οριστικό προϊόν ολόκληρης της διαδικασίας, το οποίο ονομάζεται “οριστικός” ή “κυρωμένος” Δασικός Χάρτης.

2.β Δασολόγιο
Από την άλλη μεριά, το Δασολόγιο είναι ένα σύστημα καταγραφής και επεξεργασίας πληροφοριών, το οποίο ξεκινά να δομείται και έχει σαν βάση τους κυρωμένους Δασικούς Χάρτες. Στο Δασολόγιο για παράδειγμα, τα δάση και οι δασικές εκτάσεις που εμφανίζονται στους κυρωμένους Δασικούς Χάρτες χωρίζονται σε επιμέρους γεωγραφικές ενότητες (“μερίδες”), για την καθεμία από τις οποίες καταχωρούμε μια σειρά από χρήσιμα διαχειριστικά δεδομένα (π.χ. απαντώμενα δασοπονικά είδη, είδος δάσους, πυκνότητα βλάστησης, ιδιοκτησιακό καθεστώς κλπ).

3. Σχέση Δασικών Χαρτών – Κτηματολογίου – Δασολογίου
Από όσα αναφέρθηκαν προηγούμενα, η σχέση μεταξύ των Δασικών Χαρτών και του Δασολογίου θεωρούμε ότι είναι σαφής και καθαρή: Για να γίνει το Δασολόγιο μιας περιοχής, θα πρέπει πρώτα να συνταχθούν και να κυρωθούν οι Δασικοί Χάρτες της συγκεκριμένης περιοχής.
Από την άλλη μεριά, για να δοθεί μια πληρέστερη εικόνα της σχέσης των Δασικών Χαρτών και του Εθνικού Κτηματολογίου, θα πρέπει να διευκρινιστούν τρία κυρίως πράγματα:
3.α Όταν σχεδιάστηκε το έργο του Εθνικού Κτηματολογίου με τη σημερινή του μορφή (με βάση την αντίστοιχη μελέτη του ΤΕΕ που ολοκληρώθηκε το 1994), εντάχθηκε και χρηματοδοτήθηκε από το Υποπρόγραμμα “Περιβάλλον” του Β’ ΚΠΣ στη λογική ότι ήταν το καλύτερο μέσο για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, και ιδιαίτερα των περιβαλλοντικά ευαίσθητων και προστατευόμενων περιοχών. Παρόλα αυτά, σε κανένα σημείο, τόσο της πρότασης του ΤΕΕ, όσο και του εγκεκριμένου από την ΕΟΚ έργου δεν υπήρχε η οποιαδήποτε αναφορά στους Δασικούς Χάρτες. Όπως επίσης δεν υπήρχε καμία αναφορά ή υποχρέωση των αναδόχων μελετητών για τη σύνταξη Δασικών χαρτών στα δύο πρώτα πιλοτικά προγράμματα κτηματογράφησης (Α’ και Β’ πιλοτικό πρόγραμμα). Στην ουσία, το Εθνικό Κτηματολόγιο ενσωμάτωσε και χρηματοδότησε τις διαδικασίες σύνταξης των Δασικών Χαρτών μετά την ψήφιση του Ν.2664/98.
3.β Το Εθνικό Κτηματολόγιο καταγράφει και αποτυπώνει ιδιοκτησίες (“εμπράγματα δικαιώματα”). Μάλιστα, σύμφωνα με τον βασικό Νόμο της κτηματογράφησης (Ν.2308/1995), η δήλωση της ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου στο πλαίσιο μιας μελέτης κτηματογράφησης, δεν είναι υποχρεωτική. Οι Δασικοί Χάρτες δεν αποτυπώνουν ιδιοκτησίες, αλλά τη μορφή και τον χαρακτήρα των επιμέρους εκτάσεων. Με βάση λοιπόν το “μαχητό τεκμήριο κυριότητας υπέρ του δημοσίου”, το Ελληνικό Δημόσιο (και πιο συγκεκριμένα, η Δασική Υπηρεσία), “χρησιμοποιεί” τους Δασικούς Χάρτες για να δηλώσει την περιουσία του στο πλαίσιο μια μελέτης κτηματογράφησης. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο πρώτος ή ο αποκλειστικός λόγος σύνταξης ενός Δασικού Χάρτη είναι η δήλωση ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου στο πλαίσιο μιας μελέτης κτηματογράφησης.

3.γ Όπως αναφέρθηκε και προηγούμενα, οι Δασικοί Χάρτες ξεκίνησαν ουσιαστικά στη χώρα μας το 1999, και μέχρι σήμερα χρηματοδοτήθηκαν αποκλειστικά και μόνον από το πρόγραμμα του Εθνικού Κτηματολογίου. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι Δασικοί Χάρτες μπορούν να συνταχθούν μόνον στις περιοχές που κτηματογραφούνται στο πλαίσιο των μελετών κτηματογράφησης, ή ότι η χρηματοδότηση της σύνταξης αυτών των χαρτών είναι αποκλειστική ευθύνη της ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε. ή του ΥΠΕΧΩΔΕ. Αντίθετα, η ουσιαστική ευθύνη για τη σύνταξη των Δασικών Χαρτών βαρύνει το Υπουργείο Γεωργίας.

4. Η εμπειρία από τη μέχρι σήμερα σύνταξη των Δασικών Χαρτών
Μέσα στα χρόνια που πέρασαν από το 1997 μέχρι σήμερα, έγιναν τόσα πολλά και διαφορετικά πράγματα σε σχέση με τη σύνταξη των Δασικών χαρτών που δεν θα έφταναν ούτε 15 συνέδρια για να αναφερθούν.
Στο πλαίσιο λοιπόν των χρονικών περιορισμών αλλά και του γενικότερου ενδιαφέροντος αυτού του συνεδρίου, τα δύο σημαντικότερα ίσως στοιχεία που αξίζει να αναφερθούν σαν εμπειρία από τη μέχρι τώρα σύνταξη των Δασικών Χαρτών, είναι τα εξής:
4.α Η σύνταξη των Δασικών Χαρτών μιας περιοχής που τίθεται υπό κτηματογράφηση, θα πρέπει να προηγείται της σύνταξης των μελετών κτηματογράφησης του Εθνικού Κτηματολογίου. Αυτό είναι κάτι που το φωνάζουμε εδώ και πολλά χρόνια, και η εμπειρία έχει αποδείξει ότι αν ακολουθείτο αυτή η σειρά (δηλαδή, πρώτα οι Δασικοί Χάρτες και μετά οι μελέτες κτηματογράφησης), θα είχαμε καλύτερη υπεράσπιση της περιουσίας του Δημοσίου, πολύ λιγότερα τεχνικά προβλήματα, καθώς και σημαντική μείωση του κόστους, τόσο της σύνταξης των Δασικών Χαρτών, όσο και της σύνταξης των κυρίων μελετών κτηματογράφησης.
4.β Κάτι που συνήθως παραγνωρίζεται ή υποτιμάται, είναι το γεγονός ότι η σύνταξη των Δασικών Χαρτών, εκτός από τα πολλά και προφανή οφέλη, αποτέλεσε ταυτόχρονα την αφορμή και το εφαλτήριο για μια συνολική αναβάθμιση της Δασικής Υπηρεσίας. Τα Τμήματα Δασικών Χαρτογραφήσεων, αποτέλεσαν την αφορμή για τον μεγαλύτερο κύκλο προσλήψεων νέων Δασολόγων στην Υπηρεσία που έγινε τις τελευταίες δεκαετίες, και εξοπλίσθηκαν με μέσα και υλικά (ορθοφωτοχάρτες, Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών, plotters κλπ), που όχι μόνον δεν διέθεταν πριν οι Διευθύνσεις Δασών, αλλά που είναι πολύ αμφίβολο αν ποτέ τα έπαιρναν αν δεν υπήρχαν οι ανάγκες που δημιουργήθηκαν με τους Δασικούς Χάρτες. Πρακτικά, η εικόνα της Υπηρεσίας 5 χρόνια πριν την έναρξη της σύνταξης των Δασικών Χαρτών, δεν έχει καμία απολύτως σχέση (σε μέσα και προσωπικό), με την εικόνα που διαμορφώθηκε 5 χρόνια μετά την έναρξη της σύνταξης των Δασικών Χαρτών. Και εκτός από αυτό, ο εξοπλισμός και η τεχνογνωσία που αποκτήθηκε, εκτός από τους Δασικούς Χάρτες, μπορεί να χρησιμοποιηθεί (και σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιείται), και για πολλές άλλες δραστηριότητες των Διευθύνσεων Δασών. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο πιστεύουμε ότι οι Δασικοί Χάρτες, αποτελούν εκτός όλων των άλλων και το βασικότερο εργαλείο για τη μελλοντική διαχείριση των δασών και των δασικών εκτάσεων της χώρας μας, σε συνδυασμό πάντοτε με το Δασολόγιο που θα ακολουθήσει.
5. Ολοκλήρωση Δασικών Χαρτών για το σύνολο της χώρας
Τον Φεβρουάριο του 2002, μετά από αίτημα της τότε Διοίκησης της ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε. (εν όψει της κατάθεσης στην Ε.Ε. του νέου Επιχειρησιακού Προγράμματος του Εθνικού Κτηματολογίου), η Πανελλήνια Κίνηση Δασολόγων συνέταξε και κοινοποίησε (σε πολλούς αποδέκτες) ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τον σχεδιασμό και την ολοκλήρωση της σύνταξης των Δασικών Χαρτών στη χώρα μας. Παρά το γεγονός ότι από τότε έχουν αλλάξει πολλά πράγματα (Κυβερνήσεις, Διοικήσεις, τιμές, τεχνικά δεδομένα κλπ), πολλά από τα στοιχεία εκείνου του κειμένου παραμένουν επίκαιρα και σωστά μέχρι και σήμερα.
Όπως και να έχει πάντως, για την από εδώ και πέρα σύνταξη και ολοκλήρωση των Δασικών χαρτών στη χώρα μας, μπορούμε να πούμε τα εξής:
5.α Σε σύνολο 132 περίπου εκατομμυρίων στρεμμάτων της χώρας, μέχρι σήμερα έχουν συνταχθεί χάρτες για 8,5 περίπου εκατ. στρέμματα (οι περιοχές που ήδη κτηματογραφήθηκαν), και με το νέο πρόγραμμα του Εθνικού Κτηματολογίου (οι 107 ΟΤΑ) αναμένεται να κτηματογραφηθούν άλλα 3 περίπου εκατ. στρέμματα. Πρακτικά δηλαδή η έκταση που μένει να καλύψουν από εδώ και πέρα οι Δασικοί Χάρτες είναι 120,5 εκατομμύρια στρέμματα.
5.β Με τις παραδοχές ότι δεν θα έχουμε δραματικές αλλαγές στις ισχύουσες τεχνικές προδιαγραφές, και ότι οι αναθέσεις των μελετών θα γίνονται για μεγάλες γεωγραφικές ενότητες (σε επίπεδο Νομού), η εμπειρία από τη μέχρι σήμερα πορεία της σύνταξης των Δασικών Χαρτών οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το υπάρχον μελετητικό δυναμικό επαρκεί για να καλύψει το υπολειπόμενο σύνολο της χώρας σε ένα διάστημα 6 – 10 ετών.
5.γ Με την παραδοχή ότι οι διοικητικές πράξεις της Δασικής Υπηρεσίας θα αποτυπωθούν ψηφιακά πάνω στους ορθοφωτοχάρτες από τα Τμήματα Δασικών Χαρτογραφήσεων, το συνολικό κόστος της σύνταξης των Δασικών Χαρτών για το υπόλοιπο της χώρας εκτιμάται στα 165 εκατ. ευρώ. Στο κόστος αυτό δεν συμπεριλαμβάνονται τα κόστη παραγωγής των φωτογραμμετρικών υποβάθρων (1945 και πρόσφατου), γιατί προβλέπεται να παραχθούν από άλλα προγράμματα.

6. Συμπεράσματα – Προτάσεις
Τα σημαντικότερα συμπεράσματα και οι σημαντικότερες προτάσεις αυτής της εισήγησης μπορούν να συνοψισθούν στα εξής:
6.1 Οι Δασικοί Χάρτες είναι το αποτελεσματικότερο εργαλείο που διαθέτουμε για την ανάδειξη, την προστασία, αλλά και τη μελλοντική διαχείριση των δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων της χώρας μας. Εκτός από την περιβαλλοντική τους σημασία, είναι ταυτόχρονα και το αποτελεσματικότερο εργαλείο για την ανάδειξη και την προστασία της δημόσιας περιουσίας. Η σύνταξή τους αποτελεί Συνταγματική επιταγή, ενώ ήδη το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει θέσει δύο φορές θέμα “προστίμου” κατά του ελληνικού δημοσίου για την καθυστέρηση της ολοκλήρωσής τους.
6.2 Πέρα από τα όσα έγιναν μέχρι σήμερα, η σύνταξη των Δασικών χαρτών δεν θα πρέπει να εξαρτάται από την πορεία κατάρτισης του Εθνικού Κτηματολογίου, αλλά να αποτελέσει κυρίαρχο και κατά προτεραιότητα έργο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Το 4ο Κ.Π.Σ. αποτελεί την καλύτερη ευκαιρία για την χρηματοδότηση αυτής της προσπάθειας.

6.3 Παράλληλα, και για να μην γίνουν και πάλι τα λάθη του παρελθόντος, θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε από τώρα για το επόμενο και τελικό στάδιο της όλης διαδικασίας που είναι η κατάρτιση του Δασολογίου. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει (μέσα στα χρονικά όρια του Δ’ ΚΠΣ), να γίνουν κάποιες πιλοτικές εργασίες (π.χ. σε περιοχές που έχουμε ήδη θεωρημένους Δασικούς Χάρτες), έτσι ώστε να αναδειχθούν τα οποιαδήποτε τεχνικά προβλήματα και να οριστικοποιηθούν οι αντίστοιχες τεχνικές προδιαγραφές.

Εισήγηση Σπ.Ντάφη

Το μέλλον του δάσους, το δάσος του μέλλοντος
Σπύρος Αθ. Ντάφης


Παραβαίνοντας τη ρήση ότι «ουδείς μετά Χριστόν προφήτης» θα προσπαθήσω, στον σύντομο χρόνο που έχω στη διάθεσή μου να απαντήσω σε δύο ερωτήματα που αποτελούν τον τίτλο της ομιλίας μου.1. Χρειαζόμαστε το δάσος και τις υπηρεσίες του και θα το χρειαζόμαστε και στο μέλλον ; και 2. Ποιο θα είναι το δάσος του μέλλοντος , θα είναι το φυσικό δάσος , το τεχνητό δάσος ή το κλωνικό δάσος ;
Για να δώσουμε απάντηση στο πρώτο ερώτημα θα πρέπει να κάνουμε μια αναδρομή στο παρελθόν και να δούμε πώς εξελίχθηκαν οι σχέσεις του ανθρώπου με το δάσος , ποιες ανάγκες εξυπηρέτησε, ποιες ανάγκες εξυπηρετεί σήμερα και ποιος διαφαίνεται ο ρόλος του για το μέλλον ;
Οι σχέσεις και οι δεσμοί του ανθρώπου με το δάσος είναι τόσο παλιοί όσο και η ιστορία του. Μπορούμε να πούμε , χωρίς υπερβολή , ότι ο άνθρωπος γεννήθηκε στο δάσος και εκεί πρωτοβρήκε τροφή και στέγη. Στην προσπάθεια ανεύρεσης τροφής δημιουργήθηκαν οι πρώτες σχέσεις και ο άνθρωπος συνδέθηκε με το δάσος ως κυνηγός και ως συλλογέας καρπών και βολβών. Στο στάδιο αυτό η επίδραση του ήταν μόνο έμμεση και ο άνθρωπος ήταν απλά ένας κρίκος της τροφικής αλυσίδας των φυσικών οικοσυστημάτων. Αργότερα, όταν ο άνθρωπος οργανώθηκε σε κοινωνίες και απέκτησε μόνιμους καταυλισμούς, και άρχισε να αναπτύσσει τους πολιτισμούς του, άρχισε να επεμβαίνει πάνω στο δάσος ως καταστροφέας ή ρυθμιστής του. Η ανάπτυξη του πολιτισμού προκάλεσε την αύξηση των αναγκών σε ξύλο για οικοδομές, τη ναυπηγική, την επιπλοποιία, την κατασκευή εργαλείων, όπλων και την κάλυψη ενεργειακών αναγκών για θέρμανση αλλά κυρίως στη μεταλλουργία. Οι ανάγκες αυτές καλύπτονταν με αλόγιστες ληστρικές υλοτομίες χωρίς καμιά πρόνοια για την ανανέωση ή καλλιέργεια του δάσους με αποτέλεσμα την καταστροφή και εξαφάνιση τεράστιων εκτάσεων παραγωγικών δασών. Τα δάση της Αττικής καταστράφηκαν για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των μεταλλείων του Λαυρίου αλλά και για τη ναυπήγηση του εμπορικού και πολεμικού στόλου των Αθηναίων. Υπολογίζεται ότι για να κατασκευαστεί μια τριήρης χρειαζόταν να υλοτομηθούν 100 στρέμματα δάσους χαλεπίου πεύκης. Έτσι για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε ξύλο οι Αθηναίοι έκαναν εισαγωγές από την Εύβοια, τη Χαλκιδική, όπου διατηρούσαν αποικίες ή και από τη Μακεδονία.
Με την καταστροφή όμως των δασών εξαφανίστηκαν ή παρήκμασαν και πολλοί πολιτισμοί για να επαληθευθεί η ρήση σύμφωνα με την οποία «ο πολιτισμός αρχίζει με την υλοτομία του πρώτου γίγαντα του αρχέγονου δάσους και τελειώνει με το μπήξιμο του τσεκουριού στον κορμό του τελευταίου δέντρου που απόμεινε». Πολλοί πολιτισμοί άρχισαν και άνθισαν με την καταστροφή του δάσους και έσβησαν μαζί του.
Η μείωση της δασικής επιφάνειας, υπολογίζεται ότι τα 2/3 των αρχικών δασών του πλανήτη μας έχουν ήδη καταστραφεί , η πτώση της παραγωγικής διαδικασίας των περισσότερων δασών που ήταν προσιτά λόγω της κακής διαχείρισης τους και η παράλληλη αλματώδης αύξηση των αναγκών σε ξύλο οδήγησαν σε μια αυξανόμενη έλλειψη ξύλου, την «ξυλένδεια». Αποτέλεσμα αυτής της έλλειψης ξύλου που εκδηλώθηκε στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης ήταν η εμφάνιση της Δασοπονίας ως επιστήμης. Ήδη από τα μέσα του 18ου αιώνα έγινε φανερή και επείγουσα η ανάγκη μιας ορθολογικής ρύθμισης των καρπώσεων από τα δάση. Στα μέσα του 19ου αιώνα ιδρύθηκαν οι πρώτες δασολογικές σχολές.
H βασική αρχή πάνω στην οποία στηρίχθηκε το όλο οικοδόμημα της δασοπονίας είναι η αρχή της αειφορίας των καρπώσεων, η οποία αφορούσε αρχικά την παραγωγή ξύλου. Σύμφωνα με αυτήν την αρχή τα δάση πρέπει να τα διαχειρίζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι δυνατή η απόληψη της ίδιας ποσότητας ξύλου κάθε χρόνο στο διηνεκές. Για την πλήρωση αυτής της αρχής είναι απαραίτητη η τήρηση δύο άλλων αρχών : 1. της διατήρησης του δάσους ως δάσους και 2. της συντήρησης και βελτίωσης της παραγωγικής ικανότητας του εδάφους.
Βασικό μέλημα της νέας επιστήμης , της Δασοπονίας, ήταν η εξασφάλιση της κάλυψης των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών σε ξύλο κάθε χρήσης. Συνεπώς, ο χειρισμός του δάσους και ο διαχειριστικός σκοπός απέβλεπαν στην παραγωγή της μέγιστης δυνατής ποσότητας και άριστης ποιότητας ξύλου. Η προσπάθεια αυτή συνεχίζεται και σήμερα διότι παρόλο που το ξύλο αντικαταστάθηκε σε πολλές χρήσεις του από άλλα υλικά η κατανάλωσή του εξακολουθεί να είναι αυξητική. Έτσι π.χ. το 1960 η κατανάλωση στρογγυλού ξύλου παγκοσμίως ανέρχονταν στα 2,5 δισ. κ.μ , το 1980 ανήλθε στα 2,8 δισ. κ.μ, το 2000 ξεπέρασε τα 3,0 δισ. κ.μ, το 2020 υπολογίζεται να ξεπεράσει τα 3,6 δισ. κ.μ ενώ το 2040 υπολογίζεται ότι θα αγγίξει τα 4,0 δισ. κ.μ.
Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα η παραγωγή ξύλου θεωρούνταν ως το βασικό μέλημα και λόγος ύπαρξης του δάσους και της δασοπονίας ως επιστήμης. Προς τα τέλη του 19ου αιώνα (1895-1900) παρατηρήθηκαν, μετά από ραγδαίες βροχοπτώσεις, μεγάλες ζημιές από κατολισθήσεις, υπερχείλιση χειμάρρων και πλημμύρες στην περιοχή των ’λπεων της Ν. Γαλλίας, Ελβετίας, Βαυαρίας και Αυστρίας από τις οποίες αναδείχτηκε μια άλλη σημαντική επίδραση του δάσους, η υδρονομική επίδραση η οποία θεμελιώθηκε με τις έρευνες του Ελβετού καθηγητή της Δασοκομίας Arnold Engler, ο οποίος απέδειξε τη μεγάλη ρυθμιστική ικανότητα του δάσους στην επιφανειακή ροή των υδάτων και στην αποτροπή των πλημμύρων , καθώς και στον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα.
Οι έρευνες του Engler επιβεβαιώθηκαν και από άλλους ερευνητές, κυρίως στις ΗΠΑ και την πρώην Σοβιετική Ένωση από τους Molchanof, Spyridonof και άλλους οι οποίοι εκτός από την αντιπλημμυρική επίδραση του δάσους και τον ρυθμιστικό του ρόλο στην επιφανειακή απορροή και τον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα, διαπίστωσαν επίσης την επίδραση του δάσους στην ποιότητα του νερού
(οργανοληπτικές ιδιότητες , διαύγεια, μικροβιακό φόρτο, θερμοκρασία κλπ) καθώς και την επίδραση του δάσους στην προστασία του εδάφους από την αιολική και αλλουβιακή διάβρωση.
Με τη ραγδαία ανάπτυξη όλων των κλάδων της επιστήμης που έχουν σχέση με τη λειτουργία των δασικών οικοσυστημάτων, ιδιαίτερα μετά τον ΄Β Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως της δασικής εδαφολογίας, της οικοφυσιολογίας, της δασικής οικολογίας, της φυτοκοινωνιολογίας, τη βελτίωση των οργάνων μέτρησης και την ανάπτυξη των στατιστικών μεθόδων , αναγνωρίστηκε μια σειρά κοινωφελών επιδράσεων διαχρονικής σημασίας όπως ο ρόλος του δάσους στους κύκλους του Ο2 και του CO2, στη μείωση της ταχύτητας των ανέμων, στη μείωση των θορύβων, στη μείωση των ρύπων, στην υγιεινή, αισθητική και αναψυχική επίδραση, στην προστασία από ραδιενεργό ακτινοβολία, στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Επιδράσεις που καθιστούν το δάσος σπονδυλική στήλη στην προστασία της φύσης και του φυσικού περιβάλλοντος.
Θα προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε συνοπτικά αυτές τις κοινωφελείς επιδράσεις και λειτουργίες του δάσους, οι οποίες καθιστούν το δάσος διαχρονικά απαραίτητο για την ανάπτυξη και ευημερία των ανθρώπινων κοινωνιών.


1. Παραγωγή ξύλου
Το ξύλο είτε ως πηγή ενέργειας (καυσόξυλα, ξυλοκάρβουνα) είτε ως ξύλο κατασκευών, ναυπηγικής, επιπλοποιίας, διακόσμησης, βιομηχανικό ή παραγωγής χάρτου από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα παίζει σημαντικότατο ρόλο στην ανάπτυξη της οικονομίας, της ευημερίας και του πολιτισμού των ανθρώπινων κοινωνιών. Είναι ένα οικολογικά παραγόμενο προϊόν χωρίς κατανάλωση (εισροή) πρόσθετης ενέργειας, δηλαδή ένας βιολογικά ανανεώσιμος φυσικός πόρος. Παρά την αντικατάστασή του από άλλα τεχνητά (κυρίως μέταλλα και πλαστικά) υλικά διατηρεί, χάρη στις ιδιότητές του, τη μεγάλη σημασία του και θα τη διατηρεί και στο μέλλον , γιατί είναι ένα προϊόν που παράγεται ανέξοδα, έχει μεγάλη αντοχή σε σχέση με το βάρος του, απαιτείται ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας για την κατεργασία του, είναι ελαστικό , θερμομονωτικό, ευχάριστο στην όραση και απαλό στην αφή. Η απόληψη ξύλου από το δάσος δεν αποτελεί καταστροφή αλλά εργαλείο ανανέωσης και καλλιέργειας του δάσους με την προϋπόθεση ότι αυτό γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες της δασολογικής επιστήμης και της αειφορικής διαχείρισης.
Πέρα από το ξύλο, που αποτελεί το βασικό προϊόν του δάσους, τα δασικά οικοσυστήματα προσφέρουν μια σειρά ακόμη προϊόντων με οικονομική αξία όπως ο φλοιός, το ρετσίνι, το μέλι, τα μικρά φρούτα του δάσους (αγριοφράουλες, βατόμουρα, σμέουρα, μύρτιλλα), αρωματικά φύλλα (δάφνη), μανιτάρια, φαρμακευτικά βότανα, θηράματα, βοσκήσιμη ύλη κ.τ.λ.
2. Υδρονομική επίδραση
Η μεγαλύτερη υδρονομική λειτουργία του δάσους είναι η αποτροπή των πλημμύρων και η σημαντική μείωση των πλημμυρικών αιχμών και ο εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφορέων. Η μεγάλη ταμιευτική ικανότητα του δασικού εδάφους το μετατρέπει σε μια τεράστια ρυθμιστική δεξαμενή, η οποία συγκρατεί το νερό κατά την περίοδο των βροχών και το αποδίδει κατά την περίοδο της ανομβρίας διατηρώντας σταθερή την παροχή των πηγών.
Το πόσο σημαντική είναι η επίδραση του δάσους στην αποτροπή των πλημμύρων το ζούμε στη χώρα μας κάθε χρόνο. Μετά την καταστροφή των δασών από πυρκαγιές ακολουθούν σχεδόν πάντα, εφόσον δε ληφθούν μέτρα, καταστροφικές πλημμύρες.
Εκτός όμως από την υδρονομική επίδραση δηλ τη ρύθμιση της ροής των επιφανειακών υδάτων, την αποτροπή των πλημμύρων και τον εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφορέων, σημαντική είναι επίσης η επίδραση του δάσους στην ποιότητα του νερού. Η δασική φυλλάδα και το δασικό έδαφος δρουν ως ένα τεράστιο βιολογικό φίλτρο, με αποτέλεσμα το νερό που «παράγεται» στο δάσος να είναι το καλύτερο από κάθε άποψη : οργανοληπτική , χημική και μικροβιολογική. Οργανοληπτικά είναι το πιο εύγευστο, χημικά το πιο καθαρό και διαυγές, και με τον μικρότερο μικροβιολογικό φόρτο. Στο μέλλον το σημαντικότερο προϊόν του δάσους θα είναι το νερό, ποσοτικά και κυρίως ποιοτικά.
3. Αντιδιαβρωτική επίδραση.
Το δάσος έπαιξε και παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στη δημιουργία του εδάφους (εδαφογένεση) όσο και στην προστασία και διατήρησή του.
Ο μεγαλύτερος εχθρός του εδάφους είναι η διάβρωση, δηλαδή η παράσυρση στρωμάτων εδάφους από το νερό της βροχής ή από τον άνεμο. Το δάσος ασκεί πολύ μεγάλη και αποφασιστική επίδραση στην προστασία του εδάφους από τη διάβρωση και συνεπώς από την υποβάθμιση και την ερημοποίηση, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα.


Διάβρωση σε συνάρτηση με τη χρήση του εδάφους (Ursic και Dantis,1969)


Χρήση εδάφους Επιφανειακή απορροή σε Ετήσια διάβρωση
ποσοστό ετήσιων κατακρημ- t/ha
νισμάτων (1320 mm)


Γεωργικό έδαφος 34% 10,00
Βοσκότοπος 29% 0,80
Χέρσο 19% 0,07
Δάσος φυλλοβόλων 10% 0,05
Αναδάσωση πεύκης 2% 0,01


Γενικά ο ρόλος του δάσους στην εδαφογένεση και ακόμα περισσότερο στη διατήρηση και προστασία των υπαρχόντων εδαφών είναι τεράστιος και ανεκτίμητος. Στη χώρα μας, όπως και σε όλες τις μεσογειακές χώρες, έχουμε γνωρίσει πολύ καλά τις συνέπειες της καταστροφής του δάσους στη διάβρωση των εδαφών.
4. Αντιανεμική προστασία.
Το δάσος επιδρά ως εμπόδιο στην κίνηση του αέρα και μπορεί να μεταβάλλει την ταχύτητα, την κατεύθυνση καθώς και τη δομή των ανέμων τόσο στο εσωτερικό του όσο και στην παρακείμενη γυμνή επιφάνεια. Σύμφωνα με μετρήσεις που έγιναν σε δάσος δρυός με υπόροφο λεπτοκαρυά η ταχύτητα του ανέμου μειώνεται προοδευτικά από τα κράσπεδα προς το εσωτερικό του δάσους φθάνοντας σε απόσταση 230 m στα 2-3% της αρχικής ταχύτητας.
Μείωση της ταχύτητας του ανέμου σε συστάδα δρυός με υπόροφο λεπτοκαρυά (Nesterov)
Απόσταση σε μέτρα από το κράσπεδο : 34 55 77 98 122 185 230
Ταχύτητα του ανέμου % της αρχικής : 55-78 44-52 23-27 19-22 7 5 2-3

Δηλαδή έξω από το δάσος μπορεί να λυσσομανάει μια καταιγίδα και μέσα στο δάσος να επικρατεί νηνεμία.
5. Προστασία από τους θορύβους.
Οι θόρυβοι αποτελούν την 8η πληγή του Φαραώ στην σύγχρονη κοινωνία μας. Ως θόρυβος νοείται ένας ισχυρός ή ανεπιθύμητος ήχος. Η ένταση του μετριέται σε ντεσιμπέλ (db). Ο ελαφρότερος ήχος που μπορεί να ακούσει το ανθρώπινο αυτί σε κατάσταση πλήρους ηχητικής γαλήνης αντιστοιχεί σε 0 db και ο υψηλότερος ήχος που δεν προκαλεί μόνιμη βλάβη σε 120 db. Το δάσος μειώνει τους θορύβους. Εκτιμάται ότι κατά μέσο όρο το δάσος μειώνει τους θορύβους κατά 7 db ανά 30m απόσταση από την πηγή του θορύβου.
6. Επίδραση του δάσους στους κλιματικούς παράγοντες.
Οι σημαντικότεροι κλιματικοί παράγοντες που μας επηρεάζουν είναι η ηλιακή ακτινοβολία, η θερμοκρασία του αέρα, η κίνηση και η υγρασία του αέρα. Με τον συνδυασμό αυτών των τεσσάρων παραγόντων δημιουργούνται κλιματικές συνθήκες οι οποίες μπορεί να είναι ευχάριστες ή δυσάρεστες για τον άνθρωπο.
6.1. Επίδραση του δάσους στη φωτεινή ακτινοβολία.
Το δάσος επηρεάζει σημαντικά τόσο την ένταση του φωτός όσο και τη σύνθεσή του (ποιότητα).
Η ένταση του φωτός περιορίζεται μέσα στο δάσος στο 2-6 % του ολικού υπαίθριου φωτός ανάλογα με τη σύνθεση και τη δομή του δάσους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάτω από τη φυλλωσιά του δάσους να αναπτύσσονται μόνο λίγα είδη ανθεκτικά στη σκιά. Η σύνθεση του φωτός επηρεάζεται επίσης σημαντικά. Τα φύλλα των δέντρων προσροφούν , για την αφομοίωση (φωτοσύνθεση) περισσότερο την πορτοκαλόχρωμη και την ερυθρή ακτινοβολία ενώ αφήνουν να περάσει η πράσινη. Έτσι το φως μέσα στο δάσος είναι πλουσιότερο σε πράσινη ακτινοβολία, γεγονός που επιδρά ευχάριστα στην όραση και κατευναστικά στο νευρικό σύστημα, καταπραύνοντας τα νεύρα του κουρασμένου από τη ζωή της πόλης επισκέπτη.

6.2 Επίδραση στη θερμοκρασία
Το δάσος ασκεί επίσης ισχυρή επίδραση στη θερμοκρασία του αέρα και του εδάφους. Με την κομοστέγη του συγκρατεί ένα σημαντικό μέρος της ακτινοβολίας αλλά συγχρόνως αντανακλά επίσης ένα άλλο σημαντικό μέρος της και συγχρόνως εμποδίζει την έκλυση θερμικής ακτινοβολίας από το έδαφος στην ατμόσφαιρα. Σημαντική επίδραση ασκεί επίσης το δάσος στη θερμοκρασία του αέρα με την κατανάλωση ενέργειας για τη διαπνοή των δέντρων μειώνοντας τις υψηλές θερμοκρασίες, ιδιαίτερα το καλοκαίρι. Σε ένα δάσος, μια ηλιόλουστη , θερμή, νήνεμη ημέρα του καλοκαιριού, η θερμοκρασία του αέρα μειώνεται από την κομοστέγη προς το έδαφος ενώ αυξάνει η σχετική υγρασία. Η διαφορά της μέγιστης θερμοκρασίας του αέρα εκτός δάσους και εντός δάσους μπορεί να φθάσει μέχρι 20 0 C. Δηλαδή έξω από το δάσος μπορεί να κυριαρχεί καύσωνας 420 C και μέσα στο δάσος να υπάρχει μια δροσερή ατμόσφαιρα 22-250 C. Παράλληλα το δάσος αυξάνει τις χαμηλές θερμοκρασίες αποτρέποντας τους παγετούς. Έτσι μέσα στο δάσος, αλλά και σε μια απόσταση έξω από αυτό το θερμικό κλίμα γίνεται ωκεανικότερο με μικρότερο εύρος θερμοκρασιών και συνεπώς πιο ευχάριστο για τον άνθρωπο και για τα ζώα που ζουν μέσα σ’ αυτό.

6.3 Επίδραση του δάσους στη σύνθεση του ατμοσφαιρικού αέρα.
Η σύνθεση του ατμοσφαιρικού αέρα είναι γνωστή και σχεδόν σταθερή εδώ και αρκετά εκατομμύρια χρόνια. Εκείνο που δεν είναι γνωστό στους πολλούς είναι ότι η σύνθεση αυτή είναι αποτέλεσμα βιολογικών και όχι γεωλογικών διεργασιών. Και συνεπώς η ισορροπία της είναι εύθραστη.

6.3.1 Οξυγόνο
Η σημασία του δάσους στον κύκλο του οξυγόνου έχει υπερεκτιμηθεί. Ένα δάσος μέσης παραγωγικότητας αποδίδει στην ατμόσφαιρα μέσω της φωτοσυνθετικής διαδικασίας γύρω στους τέσσερις τόνους οξυγόνου στο εκτάριο. Αν από αυτό αφαιρέσουμε την κατανάλωση οξυγόνου για τις ανάγκες του ίδιου του οικοσυστήματος, μένει μια καθαρή παραγωγή από 2.5 τόνους ανά εκτάριο ή 250γρ ανά τετραγωνικό μέτρο. Η καθαρή αυτή παραγωγή είναι σχεδόν δεκαπλάσια από οποιοδήποτε άλλο οικοσύστημα. Μπροστά όμως στα αποθέματα οξυγόνου της ατμόσφαιρας τα οποία ανέρχονται σε 2,5 τόνους ανά τετραγωνικό μέτρο φαντάζει ελάχιστη. Συμβάλλει όμως αποφασιστικά στη διατήρηση της ισορροπίας του κύκλου του οξυγόνου.
6.3.2 Διοξείδιο του άνθρακα
Η περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε διοξείδιο του άνθρακα (CO2) παρέμεινε σταθερή εδώ και εκατομμύρια έτη και ανέρχονταν σε περίπου 300 p.p.m. Ωστόσο, με τη συνεχή αύξηση της κατανάλωσης υγρών και στερεών καυσίμων έρχονται στην ατμόσφαιρα όλο και μεγαλύτερες ποσότητες CO2 .
Υπολογίζεται ότι τα τελευταία 50 χρόνια αυξάνει η συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα κατά 0,2 % ετησίως. Έτσι, ενώ το 1950 η συγκέντρωση ανέρχονταν σε 300 p.p.m, το 1960 έφθασε στα 313 p.p.m, το 1971 τα 321 p.p.m, το 1980 τα 334 και το 2000 εγγίζει τα 350 p.p.m. Η αύξηση αυτή ενώ δεν είναι άμεσα επικίνδυνη για τον άνθρωπο είναι ωφέλιμη για τα φυτά γιατί η συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα βρίσκεται ως γνωστόν στα όρια του ελαχίστου, προκαλεί όμως ανησυχίες στους κλιματολόγους που θεωρούν το CO2 ως κύριο συντελεστή της δημιουργίας του κλίματος θερμοκηπίου και των κλιματικών αλλαγών. Το δάσος μαζί με τους ωκεανούς αποτελούν τους βασικούς αναδραστικούς μηχανισμούς που ρυθμίζουν την ισορροπία του κύκλου του CO2 . Ένα εκτάριο δάσους μέσης παραγωγικότητας επεξεργάζεται κάθε χρόνο 10-12 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αέρος για να προσλάβει τέσσερις και πλέον τόνους CO2 . Έτσι το δάσος συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση της περιεκτικότητας της ατμόσφαιρας τόσο σε CO2 ως καταναλωτής όσο και σε O2 ως παραγωγός. Είναι εύλογη η ανησυχία για την αύξηση του CO2 και τις συνέπειες που έχει στη μεταβολή του κλίματος αλλά θα έπρεπε να είναι ακόμη μεγαλύτερη για το γεγονός ότι οι μεγαλύτεροι αναδραστικοί μηχανισμοί ρύθμισης του CO2 όπως είναι τα δάση και οι ωκεανοί χάνουν τη ρυθμιστική τους ικανότητα . Τα μεν δάση γιατί η επιφάνειά τους μειώνεται συνεχώς, ήδη έχουν καταστραφεί τα 2/3 των δασών του πλανήτη μας, ενώ οι ωκεανοί χάνουν τη ρυθμιστική τους ικανότητα λόγω ρύπανσης.

7. Δάσος και ρύπανση
Το δάσος επιδρά ως παράγοντας απορρύπανσης κατά δύο τρόπους :
• Με φυσικομηχανικά μέσα: Συγκρατεί τα αιωρούμενα στερεά σωματίδια (σκόνη, αιθάλη κλπ) στην επιφάνεια των φύλλων, των κλαδιών και του φλοιού των δέντρων, των θάμνων και των χόρτων. Υπολογίζεται ότι ένα εκτάριο δάσους πεύκης συγκρατεί μέχρι 32 τόνους στερεών σωματιδίων το έτος ενώ ένα εκτάριο δάσους οξιάς μέχρι 64 τόνους. Έτσι δρα σαν ένα τεράστιο φίλτρο απαλλάσσοντας την ατμόσφαιρα από αιωρούμενα σωματίδια.
• Βιοχημικά: Απορρυπαίνοντας την ατμόσφαιρα μέσω του μεταβολισμού των δέντρων και άλλων χλωροφυλλούχων φυτών. Η ικανότητα αυτή όμως είναι περιορισμένη διότι πάνω από μια ορισμένη στάθμη συγκέντρωσης οι χημικές αυτές ουσίες, κυρίως οξείδια θείου και αζώτου καθίστανται βλαπτικές για τα φυτά προκαλώντας συχνά τη νέκρωσή τους.

8. Το δάσος ως συντηρητής της βιοποικιλότητας
Με την εντατικοποίηση της γεωργίας και τα πολυποίκιλα μέτρα που παίρνονται για τη βελτίωση των γεωργικών εδαφών (στραγγίσεις ελών, διευθετήσεις ποταμών, αλόγιστη χρήση λιπασμάτων, εντομοκτόνων, μυκητοκτόνων και ζιζανιοκτόνων για την αύξηση της παραγωγής) παράλληλα με την ανεξέλεγκτη επέκταση των αστικών οικισμών, των βιομηχανικών περιοχών και των υποδομών, τείνουν να εξαφανισθούν ή έχουν ήδη εξαφανισθεί μια σειρά ζώων όλων των κατηγοριών καθώς και πολλά είδη φυτών. Το δάσος χρησιμεύει όχι μόνο ως καταφύγιο σωτηρίας αυτών των ειδών ζώων και φυτών, αλλά και σαν μια πολύτιμη φυσική τράπεζα γονιδίων φυτών και ζώων απαραίτητων για μια μελλοντική γενετική βελτίωση.

9. Αισθητική και υγιεινή επίδραση του δάσους.
Το δάσος με τη μεγάλη του επιφάνεια αποτελεί το μόνο τμήμα κάθε χώρας που είναι απαλλαγμένο από ρυπογόνες πηγές. Είναι μια όαση φυσικής ζωής και ένας χώρος που εξασφαλίζει μια άλλη ποιότητα ζωής για τη σωματική και πνευματική υγεία του πληθυσμού, ενός πληθυσμού που στο μεγαλύτερο μέρος του ζει, συνωστίζεται και ταλαιπωρείται καθημερινά στις πολύβουες και ρυπασμένες πλέον πόλεις, και έχει απόλυτη ανάγκη από την επαφή με τη φύση και τον καθαρό αέρα και από ένα ήρεμο περιβάλλον.
Σήμερα το δάσος αποκτά μια ιδιαίτερη αξία ως χώρος αναψυχής, σωματικής και ψυχικής ανάτασης. Ο αέρας του δάσους είναι ο πιο καθαρός, μετά τον θαλασσινό, και απαλλαγμένος από ρύπους και σκόνη. Επιπλέον περιέχει πτητικές ουσίες όπως αιθέρια έλαια και τερπένες, τις γνωστές «αεροβιταμίνες», που επιδρούν τονωτικά στον ανθρώπινο οργανισμό. Το φως του δάσους, με τη μικρή ένταση και τη μεγάλη περιεκτικότητα σε πράσινη ακτινοβολία, επιδρά καταπραϋντικά στο νευρικό σύστημα ηρεμώντας τους επισκέπτες του. Η γαλήνη που επικρατεί στο δάσος όπου οι μόνοι ήχοι που ακούγονται είναι το κελάρυσμα των νερών και το θρόϊσμα των φύλλων, μαζί με τη νηνεμία που επικρατεί ανακουφίζουν τον άνθρωπο από τους θορύβους των πόλεων.
Για όλους αυτούς τους λόγους έχει αναπτυχθεί παντού και αρχίζει να αναπτύσσεται και στη χώρα μας μια ξεχωριστή μορφή τουρισμού, ο δασοτουρισμός, ο οποίος συνδυάζεται με τον περιπατητικό τουρισμό και τον οικοτουρισμό και αποτελεί μια συνεχώς αναπτυσσόμενη κατηγορία ήπιου, φιλικού προς το περιβάλλον τουρισμού.

10. Το δάσος του μέλλοντος
Αφού είδαμε ότι οι ανάγκες της ανθρώπινης κοινωνίας σε άμεσες (οικονομικές) ή έμμεσες (κοινωφελείς) παροχές από το δάσος συνεχεία αυξάνονται και ότι συνεπώς το δάσος έχει και θα εξακολουθεί να έχει μέλλον, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια απάντηση στο ερώτημα ποιο θα είναι το δάσος του μέλλοντος.
Όταν εμφανίστηκε η δασοπονία ως επιστήμη στα μέσα του 18ου αιώνα δεν υπήρχε δασοπονική γνώση ενώ τα δάση της Μεσευρώπης ήταν κατεστραμμένα ή υποβαθμισμένα. Έτσι, η ανάπτυξη της Δασοπονίας στηρίχθηκε στις υπάρχουσες γεωπονικές γνώσεις και στην αρχή του ορθολογισμού. Επειδή βασικός σκοπός της δασοπονίας ήταν η παραγωγή ξύλου μέγιστης δυνατής ποσότητας και άριστης κατά το δυνατόν ποιότητας με το ελάχιστο δυνατό κόστος και το μέγιστο δυνατό κέρδος στράφηκε η δασοπονία στο τεχνητό δάσος με αντικατάσταση των φυσικών δασών με παραγωγικότερα δάση και την εισαγωγή παραγωγικότερων ειδών. Έτσι τα φυσικά δάση με τη μεγάλη βιοποικιλότητά τους αλλά τη μικρή σχετικά παραγωγική τους δυνατότητα μετατράπηκαν σε τεχνητά δάση μονοκαλλιεργειών μεγάλης παραγωγικής δυνατότητας αλλά μικρής βιοποικιλότητας και οικολογικής ισορροπίας. Προς τα τέλη του 19ου αιώνα εμφανίστηκαν οι πρώτες αδυναμίες του συστήματος με εκτεταμένες ζημίες από καιρικά φαινόμενα ή από την εκδήλωση μαζικών επιδημιών εντόμων ή μυκήτων. Έτσι αρχίζει μια αμφισβήτηση της τεχνητής δασοπονίας των μονοκαλλιεργειών και άρχισαν να υψώνονται φωνές αγωνίας από διακεκριμένους δασολόγους της εποχής όπως του Karl Gayer στη Γερμανία με το σύνθημα του Zurück zur Natur (επιστροφή στη φύση) και των Γάλλων Bopp και Parade Ιmmitéz la natûre (μιμηθείτε τη φύση). Έτσι δημιουργείτε ένας δυαδισμός με φανατικούς υποστηρικτές και πολέμιους της φυσικής ή τεχνητής δασοπονίας. Η πρόοδος όμως των βιολογικών επιστημών και της αντίστοιχης έρευνας απέδειξαν ότι το δάσος δεν είναι πατατοχώραφο ή καλαμποκοχώραφο αλλά ένα πολύπλοκο οικοσύστημα με δικούς του νόμους. Αυτό συνέτεινε στην στροφή προς το φυσικό δάσος του οποίου αναγνωρίστηκαν τα αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα. Από την εποχή του Μεσοπολέμου εμφανίστηκε μια άλλη μορφή δασοπονίας που συνoδεύτηκε από τη μορφή του δάσους των φυτειών με τη χρήση ταχυαυξών ειδών κυρίως κλώνων λεύκης, ειδών ευκαλύπτων και ταχυαυξών πεύκων. Η μορφή αυτή κυριάρχησε κυρίως στις υποτροπικές χώρες όπως η Χιλή, η Ν. Ζηλανδία, η Ν. Αφρική και η Αυστραλία αλλά εφαρμόστηκε και σε πολλές χώρες της Μεσογείου κυρίως στην Πορτογαλία και την Ισπανία. Σήμερα με τη ραγδαία εξέλιξη της δασικής γενετικής και των δυνατοτήτων της βιοτεχνολογίας, εμφανίζεται προ των πυλών μια τέταρτη μορφή δασοπονίας και του αντίστοιχου δάσους, η μορφή της κλωνικής δασοπονίας με δυνατότητα χρησιμοποίησης μεταλλαγμένων δέντρων, ανθεκτικών στις ασθένειες και εξειδικευμένων στην παραγωγή ειδικών προϊόντων.
Συνεπώς έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα στο φυσικό δάσος που διατηρεί τη φυσική του σύνθεση ειδών δοκιμασμένων για χιλιάδες χρόνια, μεγάλης βιοποικιλότητας και οικολογικής ισορροπίας, του τεχνητού δάσους που δημιουργείται με αποψιλωτικές υλοτομίες και τεχνητή σπορά ή, κυρίως, φύτευση βελτιωμένων γενετικά ειδών, τη μορφή των φυτειών ταχυαυξών ειδών και τέλος τη μορφή των φυτειών κλώνων ή μεταλλαγμένων ειδών.
Από πολλούς μπαίνει το ερώτημα : Ποια μορφή δάσους θα κυριαρχήσει στο μέλλον ή καλύτερα πώς θα είναι το δάσος του μέλλοντος ; Η απάντηση στο ερώτημα είναι περισσότερο απλή από ό,τι φαίνεται. Το ερώτημα δεν είναι πια μορφή δάσους ή ποιο σύστημα θα εφαρμόσουμε, γιατί θα τα εφαρμόσουμε όλα, αλλά που θα εφαρμόσουμε το καθένα από αυτά.
Όπου υπάρχουν φυσικά δάση σε καλή κατάσταση διατήρησης αλλά και υποβαθμισμένα τα οποία είναι δυνατόν να ανορθωθούν με καθαρά φυσικές μεθόδους εκεί θα ενασκήσουμε τη φυσική δασοπονία. Είναι τόσα πολλά τα πλεονεκτήματα της φυσικής δασοπονίας και του φυσικού δάσους ώστε η μετατροπή των φυσικών δασών σε τεχνητά θα αποτελούσε πραγματικό έγκλημα. Όπου δεν υπάρχουν φυσικά δάση ή αυτά που υπάρχουν είναι τόσο υποβαθμισμένα ώστε να μη μπορούν να ανορθωθούν φυσικά τότε κατ’ ανάγκη θα ενασκήσουμε τεχνητή δασοπονία με την παραδοσιακή της μορφή, με τη χρήση κατά το δυνατόν υλικού τοπικής προέλευσης, βελτιωμένου γενετικά και προσαρμοσμένου στο τοπίο της περιοχής.
Όπου τέλος έχουμε στη διάθεσή μας καθαρά, γόνιμα, γεωργικά εδάφη, στα οποία είναι δυνατή η διατήρηση και βελτίωση της παραγωγικής ικανότητας του εδάφους με καθαρά γεωργικές μεθόδους εκεί όχι μόνο ενδείκνυται αλλά και επιβάλλεται η ενάσκηση ταχύρυθμης δασοπονίας με τη χρήση ταχυαυξών ειδών ή κλώνων με τη μορφή φυτειών, όπως συμβαίνει με τη λευκοκαλλιέργεια ή ακόμη και μεταλλαγμένων ειδών, εφόσον υπάρχει σχετική εγγύηση. Συνεπώς οι δασοπονικές μέθοδοι δεν πρέπει να θεωρούνται ως στατικές αλλά δυναμικά προσαρμοζόμενες ανάλογα με τους σκοπούς που επιδιώκονται κάθε φορά και τα μέσα που διατίθενται για την επίτευξη των σκοπών αλλά και με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η ευγενέστερη αποστολή της Δασοπονίας και του Δάσους, ανεξάρτητα από τα συστήματα που εφαρμόζονται συνίσταται και θα συνίσταται και στο μέλλον στην εξυπηρέτηση της ανθρώπινης ευημερίας είτε άμεσα με την παραγωγή ξύλου ή άλλων προϊόντων είτε έμμεσα με κοινωφελείς παροχές από το δάσος.

Εισήγηση Νικ.Στάμου καθηγητή Α.Π.Θ

ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ
¨Το μέλλον του δάσους και το δάσος του μέλλλοντος¨
Περιβάλλον και Κοινωνία

Η Δασοπονία ως Οικονομία Περιβάλλοντος –
– Σύγχρονες τάσεις και προοπτικές
(Νικ. Ι. Στάμου, Α.Π.Θ.)

Προτάσεις

Εντατικοποίηση της αειφορικής πολυλειτουργικής διαχείρισης, με σχετική εναρμόνιση της δασικής νομοθεσίας και με εκ των προτέρων αποτίμηση των περιβαλλοντικών επιδράσεων της εν λόγω εναρμόνισης (στο στάδιο του σχεδιασμού της εναρμόνισης)

Διαμόρφωση και καθιέρωση νέων σύγχρονων προδιαγραφών και μεθόδων εκτίμησης της συνολικής αξίας του δάσους και των δασικών εκτάσεων.

Καθιέρωση της εκ των προτέρων (ex ante) αξιολόγησης δασοπονικών προγραμμάτων και έργων, με κριτήριο την αξία των επιδράσεών τους στο σύνολο των πολλαπλών λειτουργιών.

Προ πάσης συζήτησης για αναθεώρηση των σχετικών με τα δάση και τις δασικές εκτάσεις διατάξεων του Συντάγματος, ανάπτυξη ανοικτού σχετικού διαλόγου και αντικειμενική (επιστημονική) αποτίμηση των περιβαλλοντικών επιδράσεων των ενδεχόμενων ρυθμίσεων, πριν αυτές τεθούν για έγκριση στην Βουλή.

Ερμηνευτική νομοθετική αναγνώριση της κτηνοτροφικής χρήσης ως παραδοσιακής δασικής χρήσης και ενιαία ολοκληρωμένη πολυλειτουργική διαχείριση δασών και δασικών βοσκοτόπων υπό την αρχή της αειφορίας των πολλαπλών λειτουργιών.

Σύνταξη (επί τέλους) του δασολογίου με ταυτόχρονη:
o καταγραφή των στοιχείων των πρώην δασικών εκτάσεων, που το έτος 1975 αποτελούν μη αναστρέψιμες καταστάσεις και νομοθετική αμφοτεροβαρής ρύθμιση του αποχαρακτηρισμού αυτών
o απαγόρευση κάθε δικαιοπραξίας και κάθε διοικητικής έγκρισης επί εκτάσεων, στις οποίες καταστρέφεται η δασική βλάστηση

Ένταξη (επί τέλους) όλων των δασών και δασικών εκτάσεων υπό συστηματική αειφορική πολυλειτουργική διαχείριση, με νέες σύγχρονες σύμφωνα με τα περί δασοπονίας ως οικονομίας περιβάλλοντος προδιαγραφές. Οι περιβαλλοντικές λειτουργίες των δασικών και δασολιβαδικών οικοσυστημάτων και οι γενικότερες εξελίξεις (σχετικά με το κλίμα, την απορρύπανση της ατμόσφαιρας, των νερών και των εδαφών) έφεραν στην επιφάνεια και κατέστησαν περιβαλλοντικά παραγωγικά τα μη ξυλοπαραγωγικά υποβαθμισμένα δασικά οικοσυστήματα (υποβαθμισμένα δάση, δασικές και δασολιβαδικές εκτάσεις, φρυγανότοπους). Δεν θα τεθούν και αυτά κάτω από σκόπιμη σχεδιασμένη ολοκληρωμένη διαχείριση;

 


Καταπολέμηση των χαμηλών εισοδημάτων του ορεινού χώρου με περιβαλλοντική δασική εργασία και αποκόμιση «πιστωτικών» δικαιωμάτων ρύπανσης, αντί της αντιπεριβαλλοντικής συμπεριφοράς με αποχαρακτηρισμούς δασικών βοσκοτόπων σε βοσκοτόπους. (Η ένταξη των οικοσυστημάτων της προηγούμενης παραγράφου στη συστηματική ολοκληρωμένη διαχείριση υπηρετεί ουσιαστικά και τον προκείμενο στόχο).


Δημιουργία αγρολιβαδοδασικών οικοσυστημάτων συστημάτων ενεργειακής βιομάζας στην υποβαθμισμένη χημικά πεδινή αγροτική γη, αντί της προώθησης των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων στα βουνά.

Ουσιαστική αναδιάταξη και εναρμόνιση των δυνάμεων και των προγραμμάτων εκπαίδευσης στα δασολογικά / δασοπονικά ΑΕΙ / ΤΕΙ.

Διαμόρφωση πολιτικής δασικής έρευνας και διαμόρφωση κανόνων χρηματοδότησης της δασικής έρευνας, με κεντρικό κριτήριο την παραγωγή εφαρμόσιμων στη δασική πράξη αποτελεσμάτων, στα πλαίσια των νέων κατευθύνσεων της δασοπονίας – οικονομίας περιβάλλοντος.

Δημιουργία ενός βήματος συνεχούς διαλόγου για την αειφορική πολυλειτουργική διαχείριση του ελληνικού δάσους.

 


Διαρκώς επίκαιρες ερωτήσεις:
• Σε ποιους απευθύνεται το παραγόμενο από τις δασικές παραγωγικές μονάδες προϊόν; Ποιες οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις τους, Πώς ανταποκρινόμαστε σ΄ αυτές;
• Ο περιορισμός του δημόσιου τομέα, ο περιορισμός των δημοσίων δαπανών επιβάλλει σε πολύ αυστηρότερο βαθμό τον έλεγχο της οικονομικότητας στις παραγωγικές διαδικασίες, στην αγορά εφοδίων, στις επενδύσεις. Πως τον εφαρμόζουμε αυτόν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις κρατικές δασικές υπηρεσίες στο εξής;
• Πώς διοικούνται οι δασικές παραγωγικές μονάδες, πως βελτιώνουμε την παραγωγικότητα; υπάρχει ανάγκη διοικητικών καινοτομιών;
• Μπορούν κριτήρια και δείκτες αειφορικής διαχείρισης σε συνδυασμό με την σύγχρονη τεχνολογία (πληροφορική) να ενσωματωθούν στην διοίκηση / διαχείριση των δασικών εκμεταλλεύσεων; Πώς μετράμε την παραγωγικότητα στα πλαίσια των πολλαπλών λειτουργιών; Και πώς βελτιώνεται αυτή; Με ποιες παραδοσιακές μεθόδους αλλά και με ποιες καινοτομίες
• Ποια κενά διαπιστώνονται στην διασφάλιση της αειφορικής πολυλειτουργικής διαχείρισης;
• Ποιες σύγχρονες μέθοδοι περιοδικής απογραφής δασών και δασικών εκτάσεων είναι κατάλληλες, για να μας εφοδιάζουν με τις κατάλληλες για τον σκοπό αυτό πληροφορίες; Ποια είναι η καταλληλότερη υποχρεωτική περιοδική απογραφή;

 

• Είναι τα κριτήρια και οι δείκτες του Helsinky κατάλληλα και ισχυρά, ώστε να εναρμονίζουν μεταξύ τους διαφορετικά / αντιτιθέμενα ενδιαφέροντα κοινωνικών ομάδων και φορέων; Ποιο είναι το εξειδικευμένο για τη χώρα μας σύστημα δεικτών;
• Με την υφιστάμενη διοικητική διάρθρωση των περιφερειακών δασικών υπηρεσιών, πώς διασφαλίζεται η εκπλήρωση σε εθνικό επίπεδο των οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών λειτουργιών των ελληνικών δασών; (Περιφερειακά Προγράμματα ανάπτυξης ↔ Εθνικό αναπτυξιακό πρόγραμμα δασών).
• Μπορεί και θέλει το Υπουργείο Ανάπτυξης και Τροφίμων να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις και τις εξελίξεις για μια Δασοπονία – Οικονομία Περιβάλλοντος; Μήπως ωρίμασε πλέον ο καιρός για Υπουργείο Περιβάλλοντος, στο οποίο θα ενσωματωθούν όλες οι με κύριο περιβαλλοντικό αντικείμενο υπηρεσίες και από το οποίο θα εκπορεύεται η συνολική περιβαλλοντική πολιτική; Η οποία (πολιτική) στη συνέχεια θα απευθύνεται σε όλα τα υπόλοιπα Υπουργεία, για να την ενσωματώνουν στις επί μέρους τομεακές τους πολιτικές; (κατά το πρότυπο της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ε.Ε);
• Πώς αποκαθίσταται η συνέχεια μεταξύ παραγωγής στις Περιφέρειες και εφαρμογής της όποιας παραγόμενης από το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δασικής περιβαλλοντικής πολιτικής;
• Ως στελέχη του δημόσιου τομέα υπηρετούμε το δημόσιο συμφέρον, με τη έννοια αυτή δεν μπορούμε να ξεχωρίζουμε πολιτικές παρατάξεις στην εκτέλεση του έργου μας, αλλά και δεν μπορούν πολιτικές παρατάξεις να μας διαχωρίζουν σε ημέτερους και μη, και ανάλογα να προβαίνουν στην κάλυψη των θέσεων (που με μόνο το προφίλ των απαιτήσεων του έργου της θέσης αποκλειστικά πρέπει να στελεχώνονται). Έχουμε δυνατότητα να ετοιμάσουμε ένα σχετικό αντικειμενικό σχήμα προσόντων και κριτηρίων; Οι απαιτήσεις πλέον από τη δασοπονία έχουν αλλάξει σημαντικά.
• Ως στελέχη του ιδιωτικού τομέα, δεν μπορούμε παρά να λαβαίνουμε υπόψη το σύνολο των λειτουργιών των φυσικών δασικών οικοσυστημάτων. Η αποδυνάμωση των δημόσιων δασικών υπηρεσιών, μακροπρόθεσμα δεν αποβαίνει σε όφελος του ιδιωτικού επαγγελματικού δασικού τομέα, διότι προηγουμένως αποβαίνει σε βάρος των δασικών οικοσυστημάτων. Ποιος μπορεί να αντιλέξει, στο ότι οι όποιες αρνητικές επιπτώσεις του Π.Δ. 126 εξελίχθηκαν παράλληλα με την αποδυνάμωση της λειτουργικότητας και της αποτελεσματικότητας του δασοδιοικητικού συστήματος και με την απαξίωσή του; Απαξίωση που προωθείτο/ται και με δημόσιες δηλώσεις δημόσιων ανδρών μεγάλου πολιτικού βεληνεκούς, ταγμένων μάλιστα στον έλεγχο και στην αναβάθμιση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα (Μητσοτάκης, Ποττάκης κλπ); Μήπως όλοι οι σχετικοί φορείς θα πρέπει να συνεισφέρουν στην αναβάθμιση αντί στην απαξίωση του δημόσιου τομέα της δασοπονίας, στα πλαίσια των νέων αξιώσεων από αυτόν;

 

 


Ερωτήματα επί των αναπτυσσόμενων προσπαθειών και της επιχείρησης αποχαρακτηρισμών δασών και δασικών εκτάσεων
Νικ. Ι. Στάμου, Α.Π.Θ.
Πριν από κάθε νομοθετική πρόταση τροποποίησης υφιστάμενης νομοθεσίας ή πριν από νέα πρόταση, αξιολόγηση αυτής από την άποψη των περιβαλλοντικών της επιπτώσεων.
Ι. Μέσω συνταγματικών τροποποιήσεων
• Είναι αποτελεσματικός ο αποχαρακτηρισμός και προς την κατεύθυνση ποιού αποτελέσματος; Πόσοι θα επηρεαστούν θετικά, πόσοι αρνητικά και ποιο το συνολικό ισοζύγιο των επιδράσεων; Θετικό ή αρνητικό;
• Αυτοί οι οποίοι θα ωφεληθούν, θα αποζημιώσουν πλήρως αυτούς που θα επηρεασθούν αρνητικά; Για να είναι δυνατό κατ΄ αρχήν κάτι τέτοιο θα πρέπει οι ωφελούμενοι και οι ζημιούμενοι να είναι γνωστοί. Έχει γίνει κάτι τέτοιο; Αν ναι ποια είναι η χαρτογράφηση αυτών και γιατί δεν δημοσιοποιείται, αν όχι γιατί δεν γίνεται πριν τον μαζικό αποχαρακτηρισμό; Δεν είναι μόνο θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης και ισότητας των πολιτών, είναι επί πλέον και κυρίως θέμα επιπέδου της αποτελεσματικότητας της πολιτικής προστασίας του περιβάλλοντος. Με τον αποχαρακτηρισμό δημιουργούνται αυτόματα τεράστιες αξίες (γης) και τεράστιες περιουσίες, ταυτόχρονα χάνονται σημαντικές περιβαλλοντικές λειτουργίες τόσο για τις παρούσες όσο και για τις μελλοντικές γενιές: πόσοι και πόσο ωφελούνται, πόσοι και πόσο ζημιώνονται; Δεν χρειάζεται απάντηση; Πως εκπαιδεύεται η περιβαλλοντική συνείδηση και ευθύνη του πολίτη, όταν υποβόσκει η εικόνα της αναθεώρησης συνταγματικών διατάξεων για λόγους σκοπιμότητας;
• Πώς συνεκτιμώνται στις πολιτικές αποχαρακτηρισμού (δασικών και δήθεν λιβαδικών οικοσυστημάτων) τα περί μελλοντικών γενεών, περί δανεισμού του περιβάλλοντος από τα παιδιά μας και παράδοσης σ΄ αυτά τουλάχιστον όπως το κληρονομήσαμε από τους γονείς μας και τα περί ποιότητας ζωής; Δεν καταντούν αυτά τελικά υποκριτικά;

ΙΙ. Μέσω επιχειρούμενων νέων τροποποιήσεων του Ν. 998/79
• Αντί ενσωμάτωσης της περιβαλλοντικής διάστασης στην ορεινή γεωργία, επιχειρείται με τις προτάσεις περί τροποποιήσεων και περί αποχαρακτηρισμών του διατάξεων του 998/79 η «γεωργικοποίηση» του φυσικού δασικού και δασολιβαδικού περιβάλλοντος, πράγμα που αντίκειται στις κατευθυντήριες γραμμές της Ε. Έ. και στην Διακήρυξη του Perth το 2005. Είχαμε ενισχύσεις της κτηνοτροφίας με βάση τον αριθμό των ζώων → αυξήθηκε το ζωικό κεφάλαιο → υποβάθμιση των οκοσυστημάτων μέχρι καταστάσεων ερημοποίησης σε πολλές περιοχές, χωρίς να βελτιωθεί παράλληλα η διάρθρωση της κτηνοτροφίας → (αναγκαστική μέσω της ΕΕ) ενσωμάτωση περιβαλλοντικής διάστασης → καθιέρωση των ενισχύσεων ανά Ηα βοσκότοπου → κοντόφθαλμα και κακόγουστα επιχειρείται η αύξηση της έκτασης των βοσκοτόπων μέσω καταστροφολογίας και προσπαθειών αποχαρακτηρισμών, αποχαρακτηρίζοντας δηλαδή δασικά, δασολιβαδικά και φρυγανικά φυσικά οικοσυστήματα – βοσκότοπους και μετονομάζοντάς τα στην ουσία σε γεωργικές εκτάσεις !!! Ποιος να μας ακούσει ότι είναι αυτά προτάσεις από κρατικές υπηρεσίες στελεχωμένες από σύγχρονους επιστήμονες, οι οποίοι μάλιστα προωθούν «κανόνες ορθής γεωργικής πρακτικής» και ταυτόχρονα κινδυνολογούν για καταστροφή της κτηνοτροφίας από έλλειψη βοσκοτόπων!!!.

ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΘΕΜΑ : Διημερίδα για τη δασική πολιτική .

Συναδέλφισσες, συνάδελφοι,

Η Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δ.Υ και το Γεωτεχνικό Επιμελλητήριο Ελλάδας με την υποστήριξη και του Υπουργείου Αγρ.Ανάπτυξης και Τροφίμων, στα πλαίσια του εορτασμού της παγκόσμιας ημέρας της δασοπονίας, διοργανώνουν στην Αθήνα, (Ξενοδοχείο Athens Imperial, πλ.Καραισκάκη) κατά τις ημερομηνίες 20 και 21 Μαρτίου τρέχοντος έτους , διημερίδα με θέμα:
¨ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΑΣΟΣ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ¨
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Στόχος της εκδήλωσης που προγραμματίζουμε είναι, να εκφράσουμε με όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεση μας, τον προβληματισμό και την αγωνία μας για την κατάσταση που επικρατεί στον Τομέα μας. Ενα Τομέα ιδιαίτερα ευαίσθητο και κρίσιμο (λόγω του αντικειμένου του), που όμως έχει τεθεί στο περιθώριο απο την Πολιτεία και συχνά γίνεται το επίκεντρο αρνητικού σχολιασμού απο πολίτες και παράγοντες της δημόσιας ζωής.
Είναι κοινή απαίτηση όλων μας, να ληφθούν δραστικά μέτρα απο την Πολιτεία για τη θωράκιση της δασικής διοίκησης και των συναδέλφων μας αλλά και την ανάδειξη του κοινωνικού μας ρόλου και του έργου που μπορούμε να επιτελέσουμε.
Στο πλαίσιο αυτό θεωρούμε άμεση την ανάγκη να ληφθούν από την Πολιτεία, μέτρα που θα βελτιώσουν την διάρθρωση και την αποτελεσματικότητα της δασικής διοίκησης και παράλληλα θα προωθήσοιυν τη δασοπονία πολλαπλών σκοπών, την αειφόρο ανάπτυξη της ορεινής υπαίθρου και την αποτελεσματική προστασία του Φυσικού Περιβάλλοντος.
Εκτιμούμε ότι οι παραπάνω δασοπολιτικοί στόχοι που θέτει το συνδικαλιστιοκό κίνημα, το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο αλλά και οι κοινωνικοί εταίροι, αποτελούν και στόχο κάθε δασολόγου της πράξης και εκφράζουν την αγωνία όλων όσων υπηρετούμε στο Δασικό Τομέα.
Για το λόγο αυτό παρακαλούμε για τη στήριξη της προσπάθειας που καταβάλλουμε και τη συμμετοχή σας στις εργασίες της διημερίδας.
Τέλος σας ενημερώνουμε ότι αποστείλαμε σε όλες τις Υπηρεσίες υλικό (αφίσες, προσκλήσεις, προγράμμα εργασιών) καθώς και έγγραφο της Γενικής Δ/νσης για τη μετακίνηση των υπαλλήλων.
Οι προιστάμενοι των Υπηρεσιών παρακαλούνται να διευκολύνουν την παρουσία των συναδέλφων στις εργασίες της διημερίδας.
ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Νικόλαος Μπόκαρης
Tηλ: 6937883012

Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Γιάννης Στάμου
Τηλ: 6944587887

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Αθήνα 14 Φεβρουαρίου 2006

 

ΠΡΟΣ: 1) κ. Βασίλειο Ανδρονόπουλο
Γενικό Γραμματέα Δημ.Διοίκησης

 

κ. Γενικέ

Στα πλαίσια της συζήτησης για την αναμόρφωση του Υπαλληλικού Κώδικα (Ν. 2683/1999), η Ομοσπονδία μας εκτιμά ότι είναι απαραίτητη η επισήμανση ορισμένων ζητημάτων που αφορούν τις μεταθέσεις και τις μετακινήσεις υπαλλήλων των Περιφερειών για τα οποία απαιτείται ειδικότερη διευθέτηση .
Ειδικότερα ο προβληματισμός μας εστιάζεται στο ζήτημα των μεταθέσεων και μετακινήσεων υπαλλήλων των Περιφερειών, όπου και παρατηρήθηκαν παρερμηνείες των σχετικών διατάξεων, με αποτέλεσμα να πραγματοποιούνται μεταθέσεις υπαλλήλων των Περιφερειών, κατά παράβαση των κειμένων διατάξεων και των αρχών της χρηστής διοίκησης,
Ειδικότερα, στην πράξη, ορισμένες Περιφέρειες κάνουν χρήση της διάταξης του άρθρου 66 του Υπαλληλικού Κώδικα (περί μετακινήσεων), συλλήβδην για όλες τις περιπτώσεις, τόσον των μεταβολών της Δημόσιας Αρχής στην οποία υπηρετεί ο υπάλληλος, όσον και των μεταβολών της θέσης του υπαλλήλου μέσα στην ίδια Δημόσια Αρχή, δηλαδή και για τις μεταθέσεις και για τις μετακινήσεις, με συνέπεια να αναγκάζονται οι θιγόμενοι υπάλληλοι να επιζητούν δικαστική προστασία και να ακολουθεί η δικαστική ακύρωση, ως παράνομων, όλων των διενεργούμενων μεταθέσεων υπαλλήλων των Περιφερειών αυτών
Για το θέμα αυτό απευθύναμε επιστολή στον Υπουργό Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, με την οποία αναφερόμαστε διεξοδικότερα στα προβλήματα που κατά την εκτίμησή μας πρέπει να ληφθούν υπόψη στην αναμόρφωση του Υπαλληλικού Κώδικα, την οποία και σας επισυνάπτουμε.
Επιπροσθέτως θέτουμε υπόψη σας και το αριθμ. 34122/6-7-2005 έγγραφο του Υφυπουργού Εσωτερικών με το οποίο γενικεύεται σε όλη την Ελλάδα η κατά πλειοψηφία γνωμοδότησή του Γ’ τμήματος του Νομικού Συμβουλίου, και γίνονται δεκτές οι θέσεις του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Αττικής.
Αποτελεί για την ομοσπονδία μας εξαιρετικό θέμα η αποδοχή από την Πολιτεία της θέσης να μην θεωρείται μετάθεση η μετακίνηση υπαλλήλου από το Σουφλί στην Καβάλα η από την Ρόδο στην Σύρο.

Για τους παραπάνω λόγους ζητάμε να συναντηθούμε άμεσα μαζί σας προκειμένου να σας εκθέσουμε τη διάσταση του προβλήματος και να αναζητήσουμε από κοινού λύση η οποία θα προάγει τη χρηστή και αποτελεσματική διοίκηση προστατεύοντας και τα δικαιώματα των δημόσιων λειτουργών που αντιπροσωπεύουμε.
Είμαστε στη διάθεσή σας, για οποιαδήποτε άλλη πληροφορία ή διευκρίνηση κρίνετε αναγκαία προκειμένου να επιλυθούν οριστικά αυτά τα ιδιαιτέρως σημαντικά ζητήματα, που απασχολούν την πλειονότητα των συναδέλφων μας δασολόγων αλλά και πλείστων άλλων γεωτεχνικών υπάλλήλων που υπηρετούν στις Περιφέρειες του Κράτους.

Για τα Διοικητικά Συμβούλια

Π.Ο.ΓΕ.Δ.Υ

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Ν. ΚΑΚΑΒΑΣ

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Α. ΙΩΑΝΝΟΥ

Π.Ε.Δ.Δ.Υ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΝΙΚ. ΜΠΟΚΑΡΗΣ

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Γ. ΣΤΑΜΟΥ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΟΓΕΔΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ

Αθήνα 28 Φεβρουαρίου 2005

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

. Με αφορμή τις δηλώσεις του τέως πρωθυπουργού κ. Κ. Μητσοτάκη, στο ένθετο περιοδικό ¨Κυνήγι¨, της εφημερίδας ¨Έθνος¨, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτεχνικών, Δημοσίων Υπαλλήλων, δηλώνει τα εξής:
Τα μέσα μαζικής επικοινωνίας οφείλουν να καταγράφουν και να μεταφέρουν τις δηλώσεις παραγόντων της δημόσιας ζωής στα πλαίσια που ορίζουν οι καλώς εννοούμενοι κανόνες της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
Ασφαλώς η ευθύνη για τις δηλώσεις βαρύνει τους ερωτώμενους αλλά δεν μπορούμε να παραβλέπουμε την ευθύνη και του εντύπου μέσου, κυρίως για τον τρόπο προβολής των δηλώσεων. Σε μια συνέντευξη που σε ποσοστό 80 % αναφέρεται στις κυνηγετικές κλπ δεξιότητες του πρώην πρωθυπουργού, τα ταξίδια του και τις ασχολίες του, χρησιμοποιείται σκόπιμα πιστεύουμε και αποσπασματικά ένας τίτλος που πλήττει βάναυσα ένα ολόκληρο τομέα και όχι μόνο ένα κλάδο υπαλλήλων.
Σε ότι αφορά την ουσία των δηλώσεων, έχουμε να παρατηρήσουμε ότι δυστυχώς για μια ακόμη φορά ο κύριος Μητσοτάκης προκειμένου να προβάλλει τις όποιες θέσεις έχει για δασικά ζητήματα, καταφεύγει σε εντυπωσιασμούς και επιτίθεται με χαρακτηρισμούς όπως ¨ο κλάδος των Δασικών είναι διεφθαρμένος κατά 90%¨ και ότι ¨οι Δασικοί μάχονται για ίδιο όφελος- και βέβαια θα χάσουν την μάσα¨.
Η Ομοσπονδία των Γεωτεχνικών εκφράζοντας τους Δασολόγους, Δημοσίους Υπαλλήλους , διατυπώνει με τον εντονότερο τρόπο τη δυσαρέσκειά της για το ύφος και το περιεχόμενο των δηλώσεων.
Ασφαλώς κανείς δεν στερεί από τον κ.Μητσοτάκη το δικαίωμα να εκφράζει τις θέσεις του σε διάφορα θέματα που απασχολούν την κοινωνία, όπως αυτό της αναθεώρησης του Συντάγματος. Όμως από την άλλη πλευρά δεν έχει το δικαίωμα κανένας να κατηγορεί με αυτό τον απόλυτο και βάναυσο τρόπο ένα ιδιαίτερα σημαντικό τομέα της δημόσιας διοίκησης, που συνδέεται άμεσα μάλιστα με την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων και του φυσικού Περιβάλλοντος.
Ο τέως Πρωθυπουργός έχει εκφράσει κατά το παρελθόν τόσο στην κοινωνία όσο και τη Βουλή των Ελλήνων, τις απόψεις του, οι οποίες επικεντρώνονται κυρίως στην κατάργηση του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου και την εξαίρεση των δασικών εκτάσεων από την συνταγματική προστασία.
Η διαφωνία μεγάλης μερίδας πολιτών, κοινωνικών φορέων αλλά και συναδέλφων μας δασολόγων με τις απόψεις αυτές, στηρίζεται σε τεκμηριωμένο λόγο και θέσεις και δεν είναι δυνατόν, προκειμένου να αποδυναμωθεί η αντίθεσή στις θέσεις του κ.Μητσοτάκη, να καθυβρίζονται και να συκοφαντούνται με τον τρόπο αυτό οι συνάδελφοί μας.
Σε ότι αφορά τα υπόλοιπα σημεία της συνέντευξης έχουμε να παρατηρήσουμε ότι:
• Είναι θεμελιώδες αίτημα του συνδικαλιστικού κινήματος, το ξεκαθάρισμα του ιδιοκτησιακού (Δασολόγιο-Δασικοί χάρτες),
• Είναι μεγάλη η ευθύνη της πολιτείας για το ότι έχει τελματώσει μέχρι σήμερα ένα τέτοιο ζήτημα.
• Η έλλειψη αντικειμενικών κριτηρίων για την καταγραφή των δασικών οικοσυστημάτων είναι κάτι που περιπλέκει το επιστημονικό μας έργο και δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινή πράξη.
• Όμως ποτέ οι Κυβερνήσεις μετά το έτος 1975 δεν προχώρησαν στην υιοθέτηση και τη χρηματοδότησή δράσεων που αφορούσαν στη σύνταξη του Δασολογίου.
Η αναφορά του κ, Μητσοτάκη ότι ¨οι δασικοί αντιδρούν για προσωπικό όφελος¨ αποτελεί προσπάθεια για την αποδυνάμωση του συνδικαλιστικού λόγου και του ενεργού ρόλου των συναδέλφων μας και για την ουσιαστική φίμωση τους ενόψει της επικείμενης αλλαγής στο Σύνταγμα .
Η συκοφάντηση δεν θα περάσει. Θα συνεχίσουμε τη συλλογική μας δράση για να προστατεύσουμε το δάσος και το φυσικό περιβάλλον στα πλαίσια του θεσμικού ρόλου και του επιστημονικού καθήκοντος. που έχουμε αναλάβει από την Πολιτεία .


Για το Διοικητικό Συμβούλιο

ΠΟΓΕΔΥ

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ν. ΚΑΚΑΒΑΣ

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Α. ΙΩΑΝΝΟΥ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΕΔΔΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 27 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2006
Με αφορμή τις δηλώσεις του τέως πρωθυπουργού κ. Κ. Μητσοτάκη, στο ένθετο περιοδικό Κυνήγι, της εφημερίδας ¨Έθνος¨, η Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δημ. Υπαλλήλων, εκφράζει την έντονη αγανάκτηση της για την μονομέρεια των δηλώσεων και τον προβληματισμό της για την σκοπιμότητα που υποκρύπτεται σε αυτές.
Η αποκατάσταση της αλήθειας, στα πλαίσια της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, εκτιμούμε ότι είναι υποχρέωση των Μ.Μ.Ε και αποτελεί στοιχείο της επιζητούμενης από όλους αντικειμενικής ενημέρωσης των πολιτών.
Δυστυχώς για μια ακόμη φορά ο κύριος Μητσοτάκης επανέρχεται και επιτίθεται στον κλάδο (;)των Δασικών με χαρακτηρισμούς όπως << ο κλάδος των Δασικών είναι διεφθαρμένος κατά 90%>> και ότι <<οι Δασικοί μάχονται για ίδιο όφελος- και βέβαια θα χάσουν την μάσα>>.
Η Ένωση μας εκφράζει τους Δασολόγους, Δημοσίους Υπαλλήλους , ένα μέρος των Δασικών υπαλλήλων, με ιδιαίτερα σημαντικό διοικητικό και θεσμικό ρόλο και επιστημονικό καθήκον. Η διαχρονική συνδικαλιστική μας δράση για την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων πιστεύουμε ότι είναι στόχος και αυτής της επίθεσης.
Είναι γνωστές στην κοινωνία οι απόψεις του επίτιμου προέδρου της Νέας Δημοκρατίας και τέως Πρωθυπουργού για τα δάση, για την κατάργηση του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου καθώς και η θέση του για την εξαίρεση από την συνταγματική προστασία των δασικών εκτάσεων. Οι κατά καιρούς δηλώσεις του για την απρόσκοπτη (;) ανάπτυξη στις δασικές εκτάσεις (ιδιωτικές επενδύσεις-πολεοδομήσεις, ξενοδοχεία κ.α.), τον κατέστησαν κατά το παρελθόν σύμμαχο των εκάστοτε κυβερνήσεων σε αντιδασικά μέτρα (αν και ήταν βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης) με αποκορύφωμα τη συζήτηση για την τροποποίηση του άρθρου 24 του Συντάγματος στην προηγούμενη αναθεωρητική βουλή, που ευτυχώς τότε απετράπη με τις αντιδράσεις των οικολογικά ευαισθητοποιημένων πολιτών.
Η καθύβριση-συκοφάντηση των συναδέλφων μας δασολόγων σε όλη την Ελλάδα, είναι εξέλιξη την οποία ασφαλώς δεν περιμέναμε ούτε και από τον κ.Μητσοτάκη.
Το ατόπημα να χαρακτηρίζει διεφθαρμένους το 90% των συναδέλφων, ένας πρώην Πρωθυπουργός, μας προβληματίζει ιδιαίτερα.
Η στάση των συναδέλφων μας, δασολόγων, σε προσωπικές ή οικογενειακές του υποθέσεις, (μια εποχή μάλιστα που ήταν και παντοδύναμος Υπουργός Οικονομικών) στην Σκόπελο, τα Χανιά, τον Κάλαμο Αττικής και το Λουτράκι, ήταν στάση ευθύνης και ελπίζουμε να μην προκαλεί αυτή η στάση τη σημερινή αντίδραση του κ. Μητσοτάκη.
Η συμφωνία του με ένα πάγιο και θεμελιώδες αίτημά μας, που είναι η ανάγκη να ξεκαθαρίσει το ιδιοκτησιακό (Δασολόγιο-Δασικοί χάρτες), μας βάζει στον πειρασμό να σχολιάσουμε τη συνολικότερη ευθύνη της πολιτείας για τη μη ύπαρξη δασολογίου στη Χώρα μας, παρά τη ρητή πρόβλεψη στο νόμο 998/79 κατ’ επιταγή μάλιστα του συντάγματος του 1975. Σημειώνουμε ότι όλα αυτά τα χρόνια ο κ.Μητσοτάκης ήταν ενεργό μέλος του Πολιτικού Συστήματος με ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο και θέση και η ευθύνη του προφανώς ανάλογη.
Η έλλειψη αντικειμενικών κριτηρίων και καταγραφής των δασικών οικοσυστημάτων είναι κάτι που περιπλέκει το επιστημονικό μας έργο και δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινή πράξη. Για το λόγο αυτό πάγιο θεσμικό αίτημα της Ένωσης μας, διαχρονικά, ήταν και είναι η σύνταξη του Δασικού Κτηματολογίου.
Όμως ποτέ οι Κυβερνήσεις μετά το έτος 1975 δεν προχώρησαν στην υιοθέτηση και τη χρηματοδότησή δράσεων που αφορούσαν στη σύνταξη του Δασολογίου. Οι λόγοι θα πρέπει να αναζητηθούν, μακριά και πέρα από τους συναδέλφους μας, σε εκείνους που διαχειρίστηκαν πολιτικά τα ζητήματα αυτά και αποδείχθηκε ότι δεν είχαν την πολιτική τόλμη να το επιχειρήσουν, είτε ίσως γιατί βολεύονταν οι ημέτεροι, είτε γιατί έτσι μπορούσαν να ασκούν πιέσεις.
Μέσα σε αυτή την επιδιωκόμενη τελικά από την πολιτική εξουσία συνειδητή έλλειψη αντικειμενικών κριτηρίων στον χαρακτηρισμό των δασών, ασφαλώς υπάρχουν και φαινόμενα εκμετάλλευσης από επίορκους δημόσιους λειτουργούς. Όμως η ευθύνη δεν μπορεί να επιμερίζεται ανεύθυνα σε κλάδους υπαλλήλων στο σύνολό τους, ούτε μπορεί να αγνοηθεί ο καταλογισμός της στην πολιτική εξουσία που δυστυχώς και σήμερα συνεχίζει την ιδία κατάσταση.
Η αναφορά του κ, Μητσοτάκη ότι ¨αντιδράμε για προσωπικό όφελος¨ αποτελεί προσπάθεια για την αποδυνάμωση του συνδικαλιστικού λόγου και του ενεργού ρόλου μας και για την ουσιαστική φίμωση μας ενόψει της επικείμενης αλλαγής στο Σύνταγμα και τους νέους επερχόμενους Δασονόμους.
Η συκοφάντηση δεν θα περάσει. Θα συνεχίσουμε τη συλλογική μας δράση για να προστατεύσουμε το δάσος και το φυσικό περιβάλλον στα πλαίσια του θεσμικού μας ρόλου και του επιστημονικού μας καθήκοντος.
ΓΙΑ ΤΟ Δ.Σ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Νικόλαος Μπόκαρης Τηλ: 6937883012

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Γιάννης Στάμου Τηλ: 6944587887

ΑΜΟΙΒΗ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΓΙΑ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ

Αθήνα, 28-12-2005.
ΠΡΟΣ:
1. Τις Δασικές Υπηρεσίες της
χώρας, για ενημέρωση των
Δασικών Υπαλλήλων .
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ
1. κ. Γάδη Κάρολο
Χαλκοκονδύλη 31, Αθήνα.
2. κ. Βασιλείου Βασίλειο
Δασαρχείο Μεγάρων, Μέγαρα
3. Υπόλοιπα Μέλη του Διοικητικού
Συμβουλίου της ΠΕΜΟΔΥ
Έδρες τους

Με αφορμή την από 21-12-2005 εξώδικη διαμαρτυρία – πρόσκληση -δήλωσή της Π.Ε.Μ.Ο.Δ.Υ, η οποία διακινήθηκε στους συναδέλφους και περιέχει έντονα συκοφαντικό και δυσφημιστικό περιεχόμενο σε βάρος μας, επισημαίνουμε, προς αποκατάσταση της αλήθειας τα εξής:
1.- Η Ένωση Οδηγών επέλεξε να ακολουθήσει το δρόμο της σύγκρουσης με όλες τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των δασικών υπαλλήλων και να παραποιεί συστηματικά για τους δικούς της λόγους, την πανθομολογούμενη αλήθεια. Οφείλουμε όμως ακόμη και σήμερα να επισημάνουμε σε όλους τους συναδέλφους ότι τέτοιου είδους συμπεριφορές είναι καταδικαστέες.
2.- Σκόπιμα λησμονούν ορισμένοι τις ιδιαιτερότητες αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε για την έκδοση και την εφαρμογή της αριθμ. 992/2004 αμετάκλητης απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας.
3.- Η υποστήριξη της υπόθεσης έγινε από το δικηγορικό γραφείο των Κωνσταντίνου Τσακίρη και Στέλλας Συλεούνη, που χειρίστηκε αποκλειστικά την υπόθεση, όπως είναι κοινώς γνωστό σ΄ όλους τους δασικούς υπαλλήλους.
4.- Τα αναδρομικά ποσά, σε εκτέλεση της αριθμ. 992/2004 αμετάκλητης απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, καταβλήθηκαν σε όλους τους δικαιούχους στο ακέραιο και στη συνέχεια ο κάθε ένας δικαιούχος κατέθεσε την αμοιβή του δικηγορικού γραφείου, όπως όφειλε και χωρίς κανένα καταναγκασμό.

Κατά τη διάρκεια της συγκέντρωσης της δικηγορικής αμοιβής, στον παραπάνω λογαριασμό της ¨EUROBANK¨, μερικοί οδηγοί, ¨οικεία βουλήσει¨, είτε γνωρίζοντας την από χρόνια εκπροσώπησή τους από το προαναφερόμενο δικηγορικό γραφείο και αναγνωρίζοντας προφανώς σε αυτό την επιτυχή κατάληξη της υπόθεσης, είτε λόγω της μετάταξής τους στο Πυρ.Σώμα με το Ν.2612/1998, ή στον κλάδο των δασοφυλάκων με το Ν.3208/03, κατέθεσαν ποσοστό 2% στον κοινό ως άνω λογαριασμό. Εξάλλου οι καταστάσεις των δικαιούχων που κατέθεσαν δικηγορική αμοιβή αποστέλλονταν απ’ ευθείας στο Δικηγορικό γραφείο και κανένας από εμάς μέχρι την έναρξη απόδοσης των χρημάτων στους Δικηγόρους δεν γνώριζε ποιοι και πόσα κατέθεσαν.
Τα χρήματα αυτά αποδόθηκαν στο σύνολό τους στο δικηγορικό γραφείο και εκδόθηκαν ήδη ονομαστικές αποδείξεις, οι οποίες απεστάλησαν απευθείας από τους δικηγόρους στους ενδιαφερόμενους.
Παρά το ότι ο πρόεδρος της Π.Ε.Μ.Ο.Δ.Υ γνωρίζει τα πραγματικά περιστατικά, καθ’ ότι έγιναν δημόσια (οι αποδείξεις στάλθηκαν μέσω των υπηρεσιών από το δικηγορικό γραφείο), στην παράγραφο 3 της εξώδικης διαμαρτυρίας του μας κατηγορεί για ¨παρακράτηση και οικειοποίηση προϊόντων εγκλήματος¨, κατηγορία την οποία θα ΠΡΕΠΕΙ ΑΜΕΣΑ ΝΑ ΑΝΑΚΑΛΕΣΕΙ.
Επειδή η Π.Ε.Μ.Ο.Δ.Υ ουδέποτε κατέθεσε χρήματα στον κοινό λογαριασμό των Ενώσεών μας, για να δικαιούται επιστροφή όπως ισχυρίζεται, αλλά η κατάθεση έγινε από μεμονωμένα άτομα, που κατά την άποψη μας τα κατέθεσαν με τη θέλησή τους και τα οποία δεν γνωρίζουμε αν είναι μέλη της, μόνο αυτοί που τα κατέθεσαν, μπορούν ο καθένας χωριστά, να απαιτήσουν την επιστροφή της καταβληθείσας δικηγορικής αμοιβής από το δικηγορικό γραφείο στο οποίο αυτή αποδόθηκε.
5.- Επίσης είναι γνωστό στους πάντες ότι ο κοινός τραπεζικός λογαριασμός των Ενώσεων μας στην ¨EUROBANK¨, δεν ¨ανήκει¨ ούτε στα πρόσωπα που αναφέρονται σε αυτόν, ούτε στις Ενώσεις μας και η δημιουργία του έγινε για τη πρακτική συγκέντρωση της δικηγορικής αμοιβής από τους συναδέλφους (που ήταν υποχρέωσή μας) και την απόδοση του οφειλόμενου φόρου πριν τα εναπομείναντα ποσά αποδοθούν τελικά στο δικηγορικό γραφείο των Κωνσταντίνου Τσακίρη και Στέλλας Συλεούνη, που χειρίστηκε αποκλειστικά την υπόθεση
6.- Σε ότι αφορά τις πρωτοφανείς αιτιάσεις της Ένωσης Οδηγών, ότι οι Ενώσεις μας ¨δίκην νονών, πατρώνων κλπ¨ με τις ανακοινώσεις τους δίνουν ¨γραπτή παραγγελία –εντολή¨ στους προϊσταμένους των υπηρεσιών να παρακρατήσουν και να καταθέσουν στον κοινό λογαριασμό την δικηγορική αμοιβή 2%, έχουμε να παρατηρήσουμε ότι κατά πάγια συνδικαλιστική πρακτική οι ανακοινώσεις μας αφορούν τα μέλη των Ενώσεων που τις υπογράφουν και δεν αποτελούν εντολή προς τους προϊσταμένους των υπηρεσιών (πως θα μπορούσε άλλωστε).
Οι ανακοινώσεις μας μπορούν να εκληφθούν μόνο ως παράκληση των συνδικαλιστικών οργανώσεων για βοήθεια στη συγκέντρωση του ποσού που οφείλεται να καταβληθεί ως δικηγορική αμοιβή.
Κλείνοντας θα επαναλάβουμε ότι η Π.Ε.Μ.Ο.Δ.Υ το τελευταίο διάστημα ακολουθεί ένα μοναχικό και ολισθηρό δρόμο, που οδηγεί στη σύγκρουση με τις άλλες συνδικαλιστικές οργανώσεις των δασικών υπαλλήλων και στη συνδικαλιστική απομόνωση των συναδέλφων οδηγών, με τους οποίους χρόνια συμπορευτήκαμε .
Αναλογιζόμαστε αν τα μέλη του Διοικητικού της συμβουλίου πρωτίστως, αλλά και τα εναπομείναντα μέλη της (μετά τις μετατάξεις που έγιναν με τους Νόμους 2612/98 & 3208/2003), συμφωνούν με την πρακτική που ακολουθείται από τον Πρόεδρο και το Γραμματέα της .
Τ έ λ ο ς ο φ ε ί λ ο υ μ ε μ ε α π ό λ υ τ η δ ι α φ ά ν ε ι α, α π έ ν α ν τ ι
σ τ α μ ε λ η μ α ς ν α δ η λ ώ σ ο υ μ ε.
ότι μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας απόδοσης της δικηγορικής αμοιβής θα εκδοθεί λεπτομερής ανακοίνωση με την οποία θα σας πληροφορούμε για τα ακριβή ποσά που αποδόθηκαν από τους συλλόγους μας στο δικηγορικό γραφείο που διεκπεραίωσε την υπόθεση και ευχόμαστε το ίδιο να πράξει και η Π.Ε.Μ.Ο.Δ.Υ.
Για τα Διοικητικά Συμβούλια

Της Π.Ε.Δ.Δ.Υ.
Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας
Νίκος Μπόκαρης Γιάννης Στάμου

 

 

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΣΩΜΕΤΕΙΩΝ ΓΙΑ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ

Αθήνα, 19 Δεκεμβρίου 2005

Π Ρ Ο Σ: Τους κ. κ. Προϊσταμένους των Δασικών Υπηρεσιών της Χώρας.

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ: Σ΄ όλους τους δικαιούχους των υπολοίπων αναδρομικών του επιδόματος ειδικών συνθηκών εργασίας.
Έδρες τους.
Θέμα: “Παρακράτηση δικηγορικής αμοιβής 2% επί των υπολοίπων μεικτών αναδρομικών ποσών του επιδόματος ειδικών συνθηκών εργασίας, από όλους τους δικαιούχους.”

Αγαπητοί συνάδελφοι.

Ως γνωστόν, από τον Ιούλιο του 1997, διεξαγάγαμε με επιτυχία ένα μακρύ όπως αποδείχθηκε, αλλά και δύσκολο δικαστικό αγώνα, για τη διεκδίκηση του επιδόματος ειδικών συνθηκών εργασίας, που μας αφαιρέθηκε αντισυνταγματικά με το ν. 2470/1997.
Θα λάβατε ασφαλώς γνώση του εγγράφου του Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών κ. Δούκα , με το οποίο η Διοίκηση συμμορφώνεται πλήρως με την 992/2004 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας και ομολογεί και αποδέχεται όλα όσα τόσο καιρό, επανειλημμένα, με υπομνήματα εξώδικα, αναφορές κλπ έγγραφα, καθώς και παραστάσεις μας, υποστηρίζαμε.
Δεν θα πρέπει όμως να παραλείψουμε να ευχαριστήσουμε και τους προϊσταμένους των δασικών υπηρεσιών οι οποίοι, στην έκκλησή μας, το περασμένο καλοκαίρι ανταποκρίθηκαν και απέστειλαν στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους , τα γνωστά έγγραφα ερωτήματά τους, στα οποία βέβαια αυτά ερωτήματα και μόνον, (και όχι σε άλλο έγγραφο) αναφέρεται το παραπάνω έγγραφο του κ. Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών.
Εντός των επομένων ημερών θα σας καταβληθούν τα αναδρομικά ποσά του επιδόματος ειδικών συνθηκών εργασίας, για τα έτη 2004 και 2005 και θα ενσωματωθεί το επίδομα ειδικών συνθηκών στο μισθό σας με τις μηνιαίες μισθοδοτικές καταστάσεις των δικαιούχων, από 1/1/2006 και εφεξής συνεχώς στο μέλλον.

Επίσης θα παρακαλούσαμε τους Προϊσταμένους όλων των Δασικών Υπηρεσιών της Χώρας, κατά τις ημερομηνίες πληρωμής των παραπάνω αναδρομικών στους δικαιούχους, να παρακρατούν, μέσω των εκκαθαριστών αποδοχών ή των διαχειριστών χρηματικού-υπολόγων των Δασικών Υπηρεσιών, από όλους ανεξαιρέτως τους δικαιούχους αναδρομικών ποσών του επιδόματος ειδικών συνθηκών εργασίας, ποσοστό δύο τοις εκατό (2%) επί των μεικτών αναδρομικών ποσών του ανωτέρω επιδόματος, για δικηγορική αμοιβή.

Τα συνολικά ποσά της δικηγορικής αμοιβής που θα παρακρατούνται από όλους τους δικαιούχους αναδρομικών ποσών του ως άνω επιδόματος, θα πρέπει να κατατίθενται στο Λογαριασμό της Εθνικής Τράπεζας 108/950115-09 που είναι ο νέος Κοινός Τραπεζικός Λογαριασμός των Δασικών Συνδικαλιστικών Σωματείων, προκειμένου, αφού παρακρατηθεί ο αναλογούν φόρος ο οποίος και θα αποδοθεί στην Δ.Ο.Υ., στη συνέχεια τα υπόλοιπα καθαρά ποσά της δικηγορικής αμοιβής να αποδοθούν στους πληρεξουσίους μας Δικηγόρους.
Παράλληλα, θα πρέπει να αποστέλλονται, με συστημένες επιστολές, στο Δικηγορικό Γραφείο Κων/νου Τσακίρη και Στέλλας Συλεούνη-Τσακίρη, Ακαδημίας 87, Αθήνα, Τ.Κ. 106 78, ανά Δασική Υπηρεσία ξεχωριστά, τόσον Καταστάσεις όλων ανεξαιρέτως των δικαιούχων αναδρομικών ποσών του πιο πάνω επιδόματος ειδικών συνθηκών εργασίας, με τα ποσά που θα παρακρατούνται από τον καθένα τους ως δικηγορική αμοιβή, όσον και τα παραστατικά της Εθνικής Τράπεζας περί κατάθεσης στον παραπάνω νέο Ειδικό Κοινό Τραπεζικό Λογαριασμό, των συνολικών ποσών της δικηγορικής αμοιβής τα οποία θα παρακρατούνται.
Βέβαιοι για την ανταπόκριση όλων σας στην εν λόγω παράκλησή μας, σας ευχαριστούμε θερμά όλους, εκ των προτέρων, για την κατανόησή σας και για τη συμβολή σας, στην επιτυχή ολοκλήρωση της πιο πάνω διαδικασίας.

Σας ευχόμαστε χαρούμενο και δημιουργικό το νέο έτος

Με συναδελφικούς και αγωνιστικούς χαιρετισμούς.-

Για τα Διοικητικά Συμβούλια
Της Π.Ε.Δ.Δ.Υ.
Ο Πρόεδρος Νίκος Μπόκαρης
Ο Γενικός Γραμματέας Γιάννης Στάμου
Της Ε.Ε.Δ.Δ.Υ
Ο ΠρόεδροςΔημήτρης Καψάλης
Ο Γενικός Γραμματέας Αθανάσιος Μιχαήλ
Της Π.Ο.Δ.
Ο ΠρόεδροςΓεώργιος Παπαδιάς
Ο Γενικός ΓραμματέαςΑλέξανδρος Φλώτσιος
Της Ε.Μ.Δ.Β΄.Ε.
Ο Πρόεδρος Παν. Τσιλιμίγκρας
Ο Γενικός ΓραμματέαςΠαντελής Δούλος