Category Archives: Κυρίως Άρθρα

Το μέλλον του δάσους, το δάσος του μέλλοντος
Σπύρος Αθ. Ντάφης

Παραβαίνοντας τη ρήση ότι «ουδείς μετά Χριστόν προφήτης» θα προσπαθήσω, στον σύντομο χρόνο που έχω στη διάθεσή μου να απαντήσω σε δύο ερωτήματα που αποτελούν τον τίτλο της ομιλίας μου.1. Χρειαζόμαστε το δάσος και τις υπηρεσίες του και θα το χρειαζόμαστε και στο μέλλον ; και 2. Ποιο θα είναι το δάσος του μέλλοντος , θα είναι το φυσικό δάσος , το τεχνητό δάσος ή το κλωνικό δάσος ;
Για να δώσουμε απάντηση στο πρώτο ερώτημα θα πρέπει να κάνουμε μια αναδρομή στο παρελθόν και να δούμε πώς εξελίχθηκαν οι σχέσεις του ανθρώπου με το δάσος , ποιες ανάγκες εξυπηρέτησε, ποιες ανάγκες εξυπηρετεί σήμερα και ποιος διαφαίνεται ο ρόλος του για το μέλλον ;
Οι σχέσεις και οι δεσμοί του ανθρώπου με το δάσος είναι τόσο παλιοί όσο και η ιστορία του. Μπορούμε να πούμε , χωρίς υπερβολή , ότι ο άνθρωπος γεννήθηκε στο δάσος και εκεί πρωτοβρήκε τροφή και στέγη. Στην προσπάθεια ανεύρεσης τροφής δημιουργήθηκαν οι πρώτες σχέσεις και ο άνθρωπος συνδέθηκε με το δάσος ως κυνηγός και ως συλλογέας καρπών και βολβών. Στο στάδιο αυτό η επίδραση του ήταν μόνο έμμεση και ο άνθρωπος ήταν απλά ένας κρίκος της τροφικής αλυσίδας των φυσικών οικοσυστημάτων. Αργότερα, όταν ο άνθρωπος οργανώθηκε σε κοινωνίες και απέκτησε μόνιμους καταυλισμούς, και άρχισε να αναπτύσσει τους πολιτισμούς του, άρχισε να επεμβαίνει πάνω στο δάσος ως καταστροφέας ή ρυθμιστής του. Η ανάπτυξη του πολιτισμού προκάλεσε την αύξηση των αναγκών σε ξύλο για οικοδομές, τη ναυπηγική, την επιπλοποιία, την κατασκευή εργαλείων, όπλων και την κάλυψη ενεργειακών αναγκών για θέρμανση αλλά κυρίως στη μεταλλουργία. Οι ανάγκες αυτές καλύπτονταν με αλόγιστες ληστρικές υλοτομίες χωρίς καμιά πρόνοια για την ανανέωση ή καλλιέργεια του δάσους με αποτέλεσμα την καταστροφή και εξαφάνιση τεράστιων εκτάσεων παραγωγικών δασών. Τα δάση της Αττικής καταστράφηκαν για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των μεταλλείων του Λαυρίου αλλά και για τη ναυπήγηση του εμπορικού και πολεμικού στόλου των Αθηναίων. Υπολογίζεται ότι για να κατασκευαστεί μια τριήρης χρειαζόταν να υλοτομηθούν 100 στρέμματα δάσους χαλεπίου πεύκης. Έτσι για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε ξύλο οι Αθηναίοι έκαναν εισαγωγές από την Εύβοια, τη Χαλκιδική, όπου διατηρούσαν αποικίες ή και από τη Μακεδονία.
Με την καταστροφή όμως των δασών εξαφανίστηκαν ή παρήκμασαν και πολλοί πολιτισμοί για να επαληθευθεί η ρήση σύμφωνα με την οποία «ο πολιτισμός αρχίζει με την υλοτομία του πρώτου γίγαντα του αρχέγονου δάσους και τελειώνει με το μπήξιμο του τσεκουριού στον κορμό του τελευταίου δέντρου που απόμεινε». Πολλοί πολιτισμοί άρχισαν και άνθισαν με την καταστροφή του δάσους και έσβησαν μαζί του.
Η μείωση της δασικής επιφάνειας, υπολογίζεται ότι τα 2/3 των αρχικών δασών του πλανήτη μας έχουν ήδη καταστραφεί , η πτώση της παραγωγικής διαδικασίας των περισσότερων δασών που ήταν προσιτά λόγω της κακής διαχείρισης τους και η παράλληλη αλματώδης αύξηση των αναγκών σε ξύλο οδήγησαν σε μια αυξανόμενη έλλειψη ξύλου, την «ξυλένδεια». Αποτέλεσμα αυτής της έλλειψης ξύλου που εκδηλώθηκε στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης ήταν η εμφάνιση της Δασοπονίας ως επιστήμης. Ήδη από τα μέσα του 18ου αιώνα έγινε φανερή και επείγουσα η ανάγκη μιας ορθολογικής ρύθμισης των καρπώσεων από τα δάση. Στα μέσα του 19ου αιώνα ιδρύθηκαν οι πρώτες δασολογικές σχολές.
H βασική αρχή πάνω στην οποία στηρίχθηκε το όλο οικοδόμημα της δασοπονίας είναι η αρχή της αειφορίας των καρπώσεων, η οποία αφορούσε αρχικά την παραγωγή ξύλου. Σύμφωνα με αυτήν την αρχή τα δάση πρέπει να τα διαχειρίζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι δυνατή η απόληψη της ίδιας ποσότητας ξύλου κάθε χρόνο στο διηνεκές. Για την πλήρωση αυτής της αρχής είναι απαραίτητη η τήρηση δύο άλλων αρχών : 1. της διατήρησης του δάσους ως δάσους και 2. της συντήρησης και βελτίωσης της παραγωγικής ικανότητας του εδάφους.
Βασικό μέλημα της νέας επιστήμης , της Δασοπονίας, ήταν η εξασφάλιση της κάλυψης των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών σε ξύλο κάθε χρήσης. Συνεπώς, ο χειρισμός του δάσους και ο διαχειριστικός σκοπός απέβλεπαν στην παραγωγή της μέγιστης δυνατής ποσότητας και άριστης ποιότητας ξύλου. Η προσπάθεια αυτή συνεχίζεται και σήμερα διότι παρόλο που το ξύλο αντικαταστάθηκε σε πολλές χρήσεις του από άλλα υλικά η κατανάλωσή του εξακολουθεί να είναι αυξητική. Έτσι π.χ. το 1960 η κατανάλωση στρογγυλού ξύλου παγκοσμίως ανέρχονταν στα 2,5 δισ. κ.μ , το 1980 ανήλθε στα 2,8 δισ. κ.μ, το 2000 ξεπέρασε τα 3,0 δισ. κ.μ, το 2020 υπολογίζεται να ξεπεράσει τα 3,6 δισ. κ.μ ενώ το 2040 υπολογίζεται ότι θα αγγίξει τα 4,0 δισ. κ.μ.
Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα η παραγωγή ξύλου θεωρούνταν ως το βασικό μέλημα και λόγος ύπαρξης του δάσους και της δασοπονίας ως επιστήμης. Προς τα τέλη του 19ου αιώνα (1895-1900) παρατηρήθηκαν, μετά από ραγδαίες βροχοπτώσεις, μεγάλες ζημιές από κατολισθήσεις, υπερχείλιση χειμάρρων και πλημμύρες στην περιοχή των ’λπεων της Ν. Γαλλίας, Ελβετίας, Βαυαρίας και Αυστρίας από τις οποίες αναδείχτηκε μια άλλη σημαντική επίδραση του δάσους, η υδρονομική επίδραση η οποία θεμελιώθηκε με τις έρευνες του Ελβετού καθηγητή της Δασοκομίας Arnold Engler, ο οποίος απέδειξε τη μεγάλη ρυθμιστική ικανότητα του δάσους στην επιφανειακή ροή των υδάτων και στην αποτροπή των πλημμύρων , καθώς και στον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα.
Οι έρευνες του Engler επιβεβαιώθηκαν και από άλλους ερευνητές, κυρίως στις ΗΠΑ και την πρώην Σοβιετική Ένωση από τους Molchanof, Spyridonof και άλλους οι οποίοι εκτός από την αντιπλημμυρική επίδραση του δάσους και τον ρυθμιστικό του ρόλο στην επιφανειακή απορροή και τον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα, διαπίστωσαν επίσης την επίδραση του δάσους στην ποιότητα του νερού
(οργανοληπτικές ιδιότητες , διαύγεια, μικροβιακό φόρτο, θερμοκρασία κλπ) καθώς και την επίδραση του δάσους στην προστασία του εδάφους από την αιολική και αλλουβιακή διάβρωση.
Με τη ραγδαία ανάπτυξη όλων των κλάδων της επιστήμης που έχουν σχέση με τη λειτουργία των δασικών οικοσυστημάτων, ιδιαίτερα μετά τον ΄Β Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως της δασικής εδαφολογίας, της οικοφυσιολογίας, της δασικής οικολογίας, της φυτοκοινωνιολογίας, τη βελτίωση των οργάνων μέτρησης και την ανάπτυξη των στατιστικών μεθόδων , αναγνωρίστηκε μια σειρά κοινωφελών επιδράσεων διαχρονικής σημασίας όπως ο ρόλος του δάσους στους κύκλους του Ο2 και του CO2, στη μείωση της ταχύτητας των ανέμων, στη μείωση των θορύβων, στη μείωση των ρύπων, στην υγιεινή, αισθητική και αναψυχική επίδραση, στην προστασία από ραδιενεργό ακτινοβολία, στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Επιδράσεις που καθιστούν το δάσος σπονδυλική στήλη στην προστασία της φύσης και του φυσικού περιβάλλοντος.
Θα προσπαθήσουμε να αναπτύξουμε συνοπτικά αυτές τις κοινωφελείς επιδράσεις και λειτουργίες του δάσους, οι οποίες καθιστούν το δάσος διαχρονικά απαραίτητο για την ανάπτυξη και ευημερία των ανθρώπινων κοινωνιών.

1. Παραγωγή ξύλου
Το ξύλο είτε ως πηγή ενέργειας (καυσόξυλα, ξυλοκάρβουνα) είτε ως ξύλο κατασκευών, ναυπηγικής, επιπλοποιίας, διακόσμησης, βιομηχανικό ή παραγωγής χάρτου από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα παίζει σημαντικότατο ρόλο στην ανάπτυξη της οικονομίας, της ευημερίας και του πολιτισμού των ανθρώπινων κοινωνιών. Είναι ένα οικολογικά παραγόμενο προϊόν χωρίς κατανάλωση (εισροή) πρόσθετης ενέργειας, δηλαδή ένας βιολογικά ανανεώσιμος φυσικός πόρος. Παρά την αντικατάστασή του από άλλα τεχνητά (κυρίως μέταλλα και πλαστικά) υλικά διατηρεί, χάρη στις ιδιότητές του, τη μεγάλη σημασία του και θα τη διατηρεί και στο μέλλον , γιατί είναι ένα προϊόν που παράγεται ανέξοδα, έχει μεγάλη αντοχή σε σχέση με το βάρος του, απαιτείται ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας για την κατεργασία του, είναι ελαστικό , θερμομονωτικό, ευχάριστο στην όραση και απαλό στην αφή. Η απόληψη ξύλου από το δάσος δεν αποτελεί καταστροφή αλλά εργαλείο ανανέωσης και καλλιέργειας του δάσους με την προϋπόθεση ότι αυτό γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες της δασολογικής επιστήμης και της αειφορικής διαχείρισης.
Πέρα από το ξύλο, που αποτελεί το βασικό προϊόν του δάσους, τα δασικά οικοσυστήματα προσφέρουν μια σειρά ακόμη προϊόντων με οικονομική αξία όπως ο φλοιός, το ρετσίνι, το μέλι, τα μικρά φρούτα του δάσους (αγριοφράουλες, βατόμουρα, σμέουρα, μύρτιλλα), αρωματικά φύλλα (δάφνη), μανιτάρια, φαρμακευτικά βότανα, θηράματα, βοσκήσιμη ύλη κ.τ.λ.
2. Υδρονομική επίδραση
Η μεγαλύτερη υδρονομική λειτουργία του δάσους είναι η αποτροπή των πλημμύρων και η σημαντική μείωση των πλημμυρικών αιχμών και ο εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφορέων. Η μεγάλη ταμιευτική ικανότητα του δασικού εδάφους το μετατρέπει σε μια τεράστια ρυθμιστική δεξαμενή, η οποία συγκρατεί το νερό κατά την περίοδο των βροχών και το αποδίδει κατά την περίοδο της ανομβρίας διατηρώντας σταθερή την παροχή των πηγών.
Το πόσο σημαντική είναι η επίδραση του δάσους στην αποτροπή των πλημμύρων το ζούμε στη χώρα μας κάθε χρόνο. Μετά την καταστροφή των δασών από πυρκαγιές ακολουθούν σχεδόν πάντα, εφόσον δε ληφθούν μέτρα, καταστροφικές πλημμύρες.
Εκτός όμως από την υδρονομική επίδραση δηλ τη ρύθμιση της ροής των επιφανειακών υδάτων, την αποτροπή των πλημμύρων και τον εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφορέων, σημαντική είναι επίσης η επίδραση του δάσους στην ποιότητα του νερού. Η δασική φυλλάδα και το δασικό έδαφος δρουν ως ένα τεράστιο βιολογικό φίλτρο, με αποτέλεσμα το νερό που «παράγεται» στο δάσος να είναι το καλύτερο από κάθε άποψη : οργανοληπτική , χημική και μικροβιολογική. Οργανοληπτικά είναι το πιο εύγευστο, χημικά το πιο καθαρό και διαυγές, και με τον μικρότερο μικροβιολογικό φόρτο. Στο μέλλον το σημαντικότερο προϊόν του δάσους θα είναι το νερό, ποσοτικά και κυρίως ποιοτικά.
3. Αντιδιαβρωτική επίδραση.
Το δάσος έπαιξε και παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στη δημιουργία του εδάφους (εδαφογένεση) όσο και στην προστασία και διατήρησή του.
Ο μεγαλύτερος εχθρός του εδάφους είναι η διάβρωση, δηλαδή η παράσυρση στρωμάτων εδάφους από το νερό της βροχής ή από τον άνεμο. Το δάσος ασκεί πολύ μεγάλη και αποφασιστική επίδραση στην προστασία του εδάφους από τη διάβρωση και συνεπώς από την υποβάθμιση και την ερημοποίηση, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα.

Διάβρωση σε συνάρτηση με τη χρήση του εδάφους (Ursic και Dantis,1969)

Χρήση εδάφους Επιφανειακή απορροή σε Ετήσια διάβρωση
ποσοστό ετήσιων κατακρημ- t/ha
νισμάτων (1320 mm)

Γεωργικό έδαφος 34% 10,00
Βοσκότοπος 29% 0,80
Χέρσο 19% 0,07
Δάσος φυλλοβόλων 10% 0,05
Αναδάσωση πεύκης 2% 0,01

Γενικά ο ρόλος του δάσους στην εδαφογένεση και ακόμα περισσότερο στη διατήρηση και προστασία των υπαρχόντων εδαφών είναι τεράστιος και ανεκτίμητος. Στη χώρα μας, όπως και σε όλες τις μεσογειακές χώρες, έχουμε γνωρίσει πολύ καλά τις συνέπειες της καταστροφής του δάσους στη διάβρωση των εδαφών.
4. Αντιανεμική προστασία.
Το δάσος επιδρά ως εμπόδιο στην κίνηση του αέρα και μπορεί να μεταβάλλει την ταχύτητα, την κατεύθυνση καθώς και τη δομή των ανέμων τόσο στο εσωτερικό του όσο και στην παρακείμενη γυμνή επιφάνεια. Σύμφωνα με μετρήσεις που έγιναν σε δάσος δρυός με υπόροφο λεπτοκαρυά η ταχύτητα του ανέμου μειώνεται προοδευτικά από τα κράσπεδα προς το εσωτερικό του δάσους φθάνοντας σε απόσταση 230 m στα 2-3% της αρχικής ταχύτητας.
Μείωση της ταχύτητας του ανέμου σε συστάδα δρυός με υπόροφο λεπτοκαρυά (Nesterov)
Απόσταση σε μέτρα από το κράσπεδο : 34 55 77 98 122 185 230
Ταχύτητα του ανέμου % της αρχικής : 55-78 44-52 23-27 19-22 7 5 2-3

Δηλαδή έξω από το δάσος μπορεί να λυσσομανάει μια καταιγίδα και μέσα στο δάσος να επικρατεί νηνεμία.
5. Προστασία από τους θορύβους.
Οι θόρυβοι αποτελούν την 8η πληγή του Φαραώ στην σύγχρονη κοινωνία μας. Ως θόρυβος νοείται ένας ισχυρός ή ανεπιθύμητος ήχος. Η ένταση του μετριέται σε ντεσιμπέλ (db). Ο ελαφρότερος ήχος που μπορεί να ακούσει το ανθρώπινο αυτί σε κατάσταση πλήρους ηχητικής γαλήνης αντιστοιχεί σε 0 db και ο υψηλότερος ήχος που δεν προκαλεί μόνιμη βλάβη σε 120 db. Το δάσος μειώνει τους θορύβους. Εκτιμάται ότι κατά μέσο όρο το δάσος μειώνει τους θορύβους κατά 7 db ανά 30m απόσταση από την πηγή του θορύβου.
6. Επίδραση του δάσους στους κλιματικούς παράγοντες.
Οι σημαντικότεροι κλιματικοί παράγοντες που μας επηρεάζουν είναι η ηλιακή ακτινοβολία, η θερμοκρασία του αέρα, η κίνηση και η υγρασία του αέρα. Με τον συνδυασμό αυτών των τεσσάρων παραγόντων δημιουργούνται κλιματικές συνθήκες οι οποίες μπορεί να είναι ευχάριστες ή δυσάρεστες για τον άνθρωπο.
6.1. Επίδραση του δάσους στη φωτεινή ακτινοβολία.
Το δάσος επηρεάζει σημαντικά τόσο την ένταση του φωτός όσο και τη σύνθεσή του (ποιότητα).
Η ένταση του φωτός περιορίζεται μέσα στο δάσος στο 2-6 % του ολικού υπαίθριου φωτός ανάλογα με τη σύνθεση και τη δομή του δάσους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάτω από τη φυλλωσιά του δάσους να αναπτύσσονται μόνο λίγα είδη ανθεκτικά στη σκιά. Η σύνθεση του φωτός επηρεάζεται επίσης σημαντικά. Τα φύλλα των δέντρων προσροφούν , για την αφομοίωση (φωτοσύνθεση) περισσότερο την πορτοκαλόχρωμη και την ερυθρή ακτινοβολία ενώ αφήνουν να περάσει η πράσινη. Έτσι το φως μέσα στο δάσος είναι πλουσιότερο σε πράσινη ακτινοβολία, γεγονός που επιδρά ευχάριστα στην όραση και κατευναστικά στο νευρικό σύστημα, καταπραύνοντας τα νεύρα του κουρασμένου από τη ζωή της πόλης επισκέπτη.

6.2 Επίδραση στη θερμοκρασία
Το δάσος ασκεί επίσης ισχυρή επίδραση στη θερμοκρασία του αέρα και του εδάφους. Με την κομοστέγη του συγκρατεί ένα σημαντικό μέρος της ακτινοβολίας αλλά συγχρόνως αντανακλά επίσης ένα άλλο σημαντικό μέρος της και συγχρόνως εμποδίζει την έκλυση θερμικής ακτινοβολίας από το έδαφος στην ατμόσφαιρα. Σημαντική επίδραση ασκεί επίσης το δάσος στη θερμοκρασία του αέρα με την κατανάλωση ενέργειας για τη διαπνοή των δέντρων μειώνοντας τις υψηλές θερμοκρασίες, ιδιαίτερα το καλοκαίρι. Σε ένα δάσος, μια ηλιόλουστη , θερμή, νήνεμη ημέρα του καλοκαιριού, η θερμοκρασία του αέρα μειώνεται από την κομοστέγη προς το έδαφος ενώ αυξάνει η σχετική υγρασία. Η διαφορά της μέγιστης θερμοκρασίας του αέρα εκτός δάσους και εντός δάσους μπορεί να φθάσει μέχρι 20 0 C. Δηλαδή έξω από το δάσος μπορεί να κυριαρχεί καύσωνας 420 C και μέσα στο δάσος να υπάρχει μια δροσερή ατμόσφαιρα 22-250 C. Παράλληλα το δάσος αυξάνει τις χαμηλές θερμοκρασίες αποτρέποντας τους παγετούς. Έτσι μέσα στο δάσος, αλλά και σε μια απόσταση έξω από αυτό το θερμικό κλίμα γίνεται ωκεανικότερο με μικρότερο εύρος θερμοκρασιών και συνεπώς πιο ευχάριστο για τον άνθρωπο και για τα ζώα που ζουν μέσα σ’ αυτό.

6.3 Επίδραση του δάσους στη σύνθεση του ατμοσφαιρικού αέρα.
Η σύνθεση του ατμοσφαιρικού αέρα είναι γνωστή και σχεδόν σταθερή εδώ και αρκετά εκατομμύρια χρόνια. Εκείνο που δεν είναι γνωστό στους πολλούς είναι ότι η σύνθεση αυτή είναι αποτέλεσμα βιολογικών και όχι γεωλογικών διεργασιών. Και συνεπώς η ισορροπία της είναι εύθραστη.

6.3.1 Οξυγόνο
Η σημασία του δάσους στον κύκλο του οξυγόνου έχει υπερεκτιμηθεί. Ένα δάσος μέσης παραγωγικότητας αποδίδει στην ατμόσφαιρα μέσω της φωτοσυνθετικής διαδικασίας γύρω στους τέσσερις τόνους οξυγόνου στο εκτάριο. Αν από αυτό αφαιρέσουμε την κατανάλωση οξυγόνου για τις ανάγκες του ίδιου του οικοσυστήματος, μένει μια καθαρή παραγωγή από 2.5 τόνους ανά εκτάριο ή 250γρ ανά τετραγωνικό μέτρο. Η καθαρή αυτή παραγωγή είναι σχεδόν δεκαπλάσια από οποιοδήποτε άλλο οικοσύστημα. Μπροστά όμως στα αποθέματα οξυγόνου της ατμόσφαιρας τα οποία ανέρχονται σε 2,5 τόνους ανά τετραγωνικό μέτρο φαντάζει ελάχιστη. Συμβάλλει όμως αποφασιστικά στη διατήρηση της ισορροπίας του κύκλου του οξυγόνου.
6.3.2 Διοξείδιο του άνθρακα
Η περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε διοξείδιο του άνθρακα (CO2) παρέμεινε σταθερή εδώ και εκατομμύρια έτη και ανέρχονταν σε περίπου 300 p.p.m. Ωστόσο, με τη συνεχή αύξηση της κατανάλωσης υγρών και στερεών καυσίμων έρχονται στην ατμόσφαιρα όλο και μεγαλύτερες ποσότητες CO2 .
Υπολογίζεται ότι τα τελευταία 50 χρόνια αυξάνει η συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα κατά 0,2 % ετησίως. Έτσι, ενώ το 1950 η συγκέντρωση ανέρχονταν σε 300 p.p.m, το 1960 έφθασε στα 313 p.p.m, το 1971 τα 321 p.p.m, το 1980 τα 334 και το 2000 εγγίζει τα 350 p.p.m. Η αύξηση αυτή ενώ δεν είναι άμεσα επικίνδυνη για τον άνθρωπο είναι ωφέλιμη για τα φυτά γιατί η συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα βρίσκεται ως γνωστόν στα όρια του ελαχίστου, προκαλεί όμως ανησυχίες στους κλιματολόγους που θεωρούν το CO2 ως κύριο συντελεστή της δημιουργίας του κλίματος θερμοκηπίου και των κλιματικών αλλαγών. Το δάσος μαζί με τους ωκεανούς αποτελούν τους βασικούς αναδραστικούς μηχανισμούς που ρυθμίζουν την ισορροπία του κύκλου του CO2 . Ένα εκτάριο δάσους μέσης παραγωγικότητας επεξεργάζεται κάθε χρόνο 10-12 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αέρος για να προσλάβει τέσσερις και πλέον τόνους CO2 . Έτσι το δάσος συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση της περιεκτικότητας της ατμόσφαιρας τόσο σε CO2 ως καταναλωτής όσο και σε O2 ως παραγωγός. Είναι εύλογη η ανησυχία για την αύξηση του CO2 και τις συνέπειες που έχει στη μεταβολή του κλίματος αλλά θα έπρεπε να είναι ακόμη μεγαλύτερη για το γεγονός ότι οι μεγαλύτεροι αναδραστικοί μηχανισμοί ρύθμισης του CO2 όπως είναι τα δάση και οι ωκεανοί χάνουν τη ρυθμιστική τους ικανότητα . Τα μεν δάση γιατί η επιφάνειά τους μειώνεται συνεχώς, ήδη έχουν καταστραφεί τα 2/3 των δασών του πλανήτη μας, ενώ οι ωκεανοί χάνουν τη ρυθμιστική τους ικανότητα λόγω ρύπανσης.

7. Δάσος και ρύπανση
Το δάσος επιδρά ως παράγοντας απορρύπανσης κατά δύο τρόπους :
• Με φυσικομηχανικά μέσα: Συγκρατεί τα αιωρούμενα στερεά σωματίδια (σκόνη, αιθάλη κλπ) στην επιφάνεια των φύλλων, των κλαδιών και του φλοιού των δέντρων, των θάμνων και των χόρτων. Υπολογίζεται ότι ένα εκτάριο δάσους πεύκης συγκρατεί μέχρι 32 τόνους στερεών σωματιδίων το έτος ενώ ένα εκτάριο δάσους οξιάς μέχρι 64 τόνους. Έτσι δρα σαν ένα τεράστιο φίλτρο απαλλάσσοντας την ατμόσφαιρα από αιωρούμενα σωματίδια.
• Βιοχημικά: Απορρυπαίνοντας την ατμόσφαιρα μέσω του μεταβολισμού των δέντρων και άλλων χλωροφυλλούχων φυτών. Η ικανότητα αυτή όμως είναι περιορισμένη διότι πάνω από μια ορισμένη στάθμη συγκέντρωσης οι χημικές αυτές ουσίες, κυρίως οξείδια θείου και αζώτου καθίστανται βλαπτικές για τα φυτά προκαλώντας συχνά τη νέκρωσή τους.

8. Το δάσος ως συντηρητής της βιοποικιλότητας
Με την εντατικοποίηση της γεωργίας και τα πολυποίκιλα μέτρα που παίρνονται για τη βελτίωση των γεωργικών εδαφών (στραγγίσεις ελών, διευθετήσεις ποταμών, αλόγιστη χρήση λιπασμάτων, εντομοκτόνων, μυκητοκτόνων και ζιζανιοκτόνων για την αύξηση της παραγωγής) παράλληλα με την ανεξέλεγκτη επέκταση των αστικών οικισμών, των βιομηχανικών περιοχών και των υποδομών, τείνουν να εξαφανισθούν ή έχουν ήδη εξαφανισθεί μια σειρά ζώων όλων των κατηγοριών καθώς και πολλά είδη φυτών. Το δάσος χρησιμεύει όχι μόνο ως καταφύγιο σωτηρίας αυτών των ειδών ζώων και φυτών, αλλά και σαν μια πολύτιμη φυσική τράπεζα γονιδίων φυτών και ζώων απαραίτητων για μια μελλοντική γενετική βελτίωση.

9. Αισθητική και υγιεινή επίδραση του δάσους.
Το δάσος με τη μεγάλη του επιφάνεια αποτελεί το μόνο τμήμα κάθε χώρας που είναι απαλλαγμένο από ρυπογόνες πηγές. Είναι μια όαση φυσικής ζωής και ένας χώρος που εξασφαλίζει μια άλλη ποιότητα ζωής για τη σωματική και πνευματική υγεία του πληθυσμού, ενός πληθυσμού που στο μεγαλύτερο μέρος του ζει, συνωστίζεται και ταλαιπωρείται καθημερινά στις πολύβουες και ρυπασμένες πλέον πόλεις, και έχει απόλυτη ανάγκη από την επαφή με τη φύση και τον καθαρό αέρα και από ένα ήρεμο περιβάλλον.
Σήμερα το δάσος αποκτά μια ιδιαίτερη αξία ως χώρος αναψυχής, σωματικής και ψυχικής ανάτασης. Ο αέρας του δάσους είναι ο πιο καθαρός, μετά τον θαλασσινό, και απαλλαγμένος από ρύπους και σκόνη. Επιπλέον περιέχει πτητικές ουσίες όπως αιθέρια έλαια και τερπένες, τις γνωστές «αεροβιταμίνες», που επιδρούν τονωτικά στον ανθρώπινο οργανισμό. Το φως του δάσους, με τη μικρή ένταση και τη μεγάλη περιεκτικότητα σε πράσινη ακτινοβολία, επιδρά καταπραϋντικά στο νευρικό σύστημα ηρεμώντας τους επισκέπτες του. Η γαλήνη που επικρατεί στο δάσος όπου οι μόνοι ήχοι που ακούγονται είναι το κελάρυσμα των νερών και το θρόϊσμα των φύλλων, μαζί με τη νηνεμία που επικρατεί ανακουφίζουν τον άνθρωπο από τους θορύβους των πόλεων.
Για όλους αυτούς τους λόγους έχει αναπτυχθεί παντού και αρχίζει να αναπτύσσεται και στη χώρα μας μια ξεχωριστή μορφή τουρισμού, ο δασοτουρισμός, ο οποίος συνδυάζεται με τον περιπατητικό τουρισμό και τον οικοτουρισμό και αποτελεί μια συνεχώς αναπτυσσόμενη κατηγορία ήπιου, φιλικού προς το περιβάλλον τουρισμού.

10. Το δάσος του μέλλοντος
Αφού είδαμε ότι οι ανάγκες της ανθρώπινης κοινωνίας σε άμεσες (οικονομικές) ή έμμεσες (κοινωφελείς) παροχές από το δάσος συνεχεία αυξάνονται και ότι συνεπώς το δάσος έχει και θα εξακολουθεί να έχει μέλλον, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια απάντηση στο ερώτημα ποιο θα είναι το δάσος του μέλλοντος.
Όταν εμφανίστηκε η δασοπονία ως επιστήμη στα μέσα του 18ου αιώνα δεν υπήρχε δασοπονική γνώση ενώ τα δάση της Μεσευρώπης ήταν κατεστραμμένα ή υποβαθμισμένα. Έτσι, η ανάπτυξη της Δασοπονίας στηρίχθηκε στις υπάρχουσες γεωπονικές γνώσεις και στην αρχή του ορθολογισμού. Επειδή βασικός σκοπός της δασοπονίας ήταν η παραγωγή ξύλου μέγιστης δυνατής ποσότητας και άριστης κατά το δυνατόν ποιότητας με το ελάχιστο δυνατό κόστος και το μέγιστο δυνατό κέρδος στράφηκε η δασοπονία στο τεχνητό δάσος με αντικατάσταση των φυσικών δασών με παραγωγικότερα δάση και την εισαγωγή παραγωγικότερων ειδών. Έτσι τα φυσικά δάση με τη μεγάλη βιοποικιλότητά τους αλλά τη μικρή σχετικά παραγωγική τους δυνατότητα μετατράπηκαν σε τεχνητά δάση μονοκαλλιεργειών μεγάλης παραγωγικής δυνατότητας αλλά μικρής βιοποικιλότητας και οικολογικής ισορροπίας. Προς τα τέλη του 19ου αιώνα εμφανίστηκαν οι πρώτες αδυναμίες του συστήματος με εκτεταμένες ζημίες από καιρικά φαινόμενα ή από την εκδήλωση μαζικών επιδημιών εντόμων ή μυκήτων. Έτσι αρχίζει μια αμφισβήτηση της τεχνητής δασοπονίας των μονοκαλλιεργειών και άρχισαν να υψώνονται φωνές αγωνίας από διακεκριμένους δασολόγους της εποχής όπως του Karl Gayer στη Γερμανία με το σύνθημα του Zurück zur Natur (επιστροφή στη φύση) και των Γάλλων Bopp και Parade Ιmmitéz la natûre (μιμηθείτε τη φύση). Έτσι δημιουργείτε ένας δυαδισμός με φανατικούς υποστηρικτές και πολέμιους της φυσικής ή τεχνητής δασοπονίας. Η πρόοδος όμως των βιολογικών επιστημών και της αντίστοιχης έρευνας απέδειξαν ότι το δάσος δεν είναι πατατοχώραφο ή καλαμποκοχώραφο αλλά ένα πολύπλοκο οικοσύστημα με δικούς του νόμους. Αυτό συνέτεινε στην στροφή προς το φυσικό δάσος του οποίου αναγνωρίστηκαν τα αναμφισβήτητα πλεονεκτήματα. Από την εποχή του Μεσοπολέμου εμφανίστηκε μια άλλη μορφή δασοπονίας που συνoδεύτηκε από τη μορφή του δάσους των φυτειών με τη χρήση ταχυαυξών ειδών κυρίως κλώνων λεύκης, ειδών ευκαλύπτων και ταχυαυξών πεύκων. Η μορφή αυτή κυριάρχησε κυρίως στις υποτροπικές χώρες όπως η Χιλή, η Ν. Ζηλανδία, η Ν. Αφρική και η Αυστραλία αλλά εφαρμόστηκε και σε πολλές χώρες της Μεσογείου κυρίως στην Πορτογαλία και την Ισπανία. Σήμερα με τη ραγδαία εξέλιξη της δασικής γενετικής και των δυνατοτήτων της βιοτεχνολογίας, εμφανίζεται προ των πυλών μια τέταρτη μορφή δασοπονίας και του αντίστοιχου δάσους, η μορφή της κλωνικής δασοπονίας με δυνατότητα χρησιμοποίησης μεταλλαγμένων δέντρων, ανθεκτικών στις ασθένειες και εξειδικευμένων στην παραγωγή ειδικών προϊόντων.
Συνεπώς έχουμε να διαλέξουμε ανάμεσα στο φυσικό δάσος που διατηρεί τη φυσική του σύνθεση ειδών δοκιμασμένων για χιλιάδες χρόνια, μεγάλης βιοποικιλότητας και οικολογικής ισορροπίας, του τεχνητού δάσους που δημιουργείται με αποψιλωτικές υλοτομίες και τεχνητή σπορά ή, κυρίως, φύτευση βελτιωμένων γενετικά ειδών, τη μορφή των φυτειών ταχυαυξών ειδών και τέλος τη μορφή των φυτειών κλώνων ή μεταλλαγμένων ειδών.
Από πολλούς μπαίνει το ερώτημα : Ποια μορφή δάσους θα κυριαρχήσει στο μέλλον ή καλύτερα πώς θα είναι το δάσος του μέλλοντος ; Η απάντηση στο ερώτημα είναι περισσότερο απλή από ό,τι φαίνεται. Το ερώτημα δεν είναι πια μορφή δάσους ή ποιο σύστημα θα εφαρμόσουμε, γιατί θα τα εφαρμόσουμε όλα, αλλά που θα εφαρμόσουμε το καθένα από αυτά.
Όπου υπάρχουν φυσικά δάση σε καλή κατάσταση διατήρησης αλλά και υποβαθμισμένα τα οποία είναι δυνατόν να ανορθωθούν με καθαρά φυσικές μεθόδους εκεί θα ενασκήσουμε τη φυσική δασοπονία. Είναι τόσα πολλά τα πλεονεκτήματα της φυσικής δασοπονίας και του φυσικού δάσους ώστε η μετατροπή των φυσικών δασών σε τεχνητά θα αποτελούσε πραγματικό έγκλημα. Όπου δεν υπάρχουν φυσικά δάση ή αυτά που υπάρχουν είναι τόσο υποβαθμισμένα ώστε να μη μπορούν να ανορθωθούν φυσικά τότε κατ’ ανάγκη θα ενασκήσουμε τεχνητή δασοπονία με την παραδοσιακή της μορφή, με τη χρήση κατά το δυνατόν υλικού τοπικής προέλευσης, βελτιωμένου γενετικά και προσαρμοσμένου στο τοπίο της περιοχής.
Όπου τέλος έχουμε στη διάθεσή μας καθαρά, γόνιμα, γεωργικά εδάφη, στα οποία είναι δυνατή η διατήρηση και βελτίωση της παραγωγικής ικανότητας του εδάφους με καθαρά γεωργικές μεθόδους εκεί όχι μόνο ενδείκνυται αλλά και επιβάλλεται η ενάσκηση ταχύρυθμης δασοπονίας με τη χρήση ταχυαυξών ειδών ή κλώνων με τη μορφή φυτειών, όπως συμβαίνει με τη λευκοκαλλιέργεια ή ακόμη και μεταλλαγμένων ειδών, εφόσον υπάρχει σχετική εγγύηση. Συνεπώς οι δασοπονικές μέθοδοι δεν πρέπει να θεωρούνται ως στατικές αλλά δυναμικά προσαρμοζόμενες ανάλογα με τους σκοπούς που επιδιώκονται κάθε φορά και τα μέσα που διατίθενται για την επίτευξη των σκοπών αλλά και με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η ευγενέστερη αποστολή της Δασοπονίας και του Δάσους, ανεξάρτητα από τα συστήματα που εφαρμόζονται συνίσταται και θα συνίσταται και στο μέλλον στην εξυπηρέτηση της ανθρώπινης ευημερίας είτε άμεσα με την παραγωγή ξύλου ή άλλων προϊόντων είτε έμμεσα με κοινωφελείς παροχές από το δάσος.

ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ
¨Το μέλλον του δάσους και το δάσος του μέλλλοντος¨
Περιβάλλον και Κοινωνία

Η Δασοπονία ως Οικονομία Περιβάλλοντος –
– Σύγχρονες τάσεις και προοπτικές
(Νικ. Ι. Στάμου, Α.Π.Θ.)

Προτάσεις

Εντατικοποίηση της αειφορικής πολυλειτουργικής διαχείρισης, με σχετική εναρμόνιση της δασικής νομοθεσίας και με εκ των προτέρων αποτίμηση των περιβαλλοντικών επιδράσεων της εν λόγω εναρμόνισης (στο στάδιο του σχεδιασμού της εναρμόνισης)

Διαμόρφωση και καθιέρωση νέων σύγχρονων προδιαγραφών και μεθόδων εκτίμησης της συνολικής αξίας του δάσους και των δασικών εκτάσεων.

Καθιέρωση της εκ των προτέρων (ex ante) αξιολόγησης δασοπονικών προγραμμάτων και έργων, με κριτήριο την αξία των επιδράσεών τους στο σύνολο των πολλαπλών λειτουργιών.

Προ πάσης συζήτησης για αναθεώρηση των σχετικών με τα δάση και τις δασικές εκτάσεις διατάξεων του Συντάγματος, ανάπτυξη ανοικτού σχετικού διαλόγου και αντικειμενική (επιστημονική) αποτίμηση των περιβαλλοντικών επιδράσεων των ενδεχόμενων ρυθμίσεων, πριν αυτές τεθούν για έγκριση στην Βουλή.

Ερμηνευτική νομοθετική αναγνώριση της κτηνοτροφικής χρήσης ως παραδοσιακής δασικής χρήσης και ενιαία ολοκληρωμένη πολυλειτουργική διαχείριση δασών και δασικών βοσκοτόπων υπό την αρχή της αειφορίας των πολλαπλών λειτουργιών.

Σύνταξη (επί τέλους) του δασολογίου με ταυτόχρονη:
o καταγραφή των στοιχείων των πρώην δασικών εκτάσεων, που το έτος 1975 αποτελούν μη αναστρέψιμες καταστάσεις και νομοθετική αμφοτεροβαρής ρύθμιση του αποχαρακτηρισμού αυτών
o απαγόρευση κάθε δικαιοπραξίας και κάθε διοικητικής έγκρισης επί εκτάσεων, στις οποίες καταστρέφεται η δασική βλάστηση

Ένταξη (επί τέλους) όλων των δασών και δασικών εκτάσεων υπό συστηματική αειφορική πολυλειτουργική διαχείριση, με νέες σύγχρονες σύμφωνα με τα περί δασοπονίας ως οικονομίας περιβάλλοντος προδιαγραφές. Οι περιβαλλοντικές λειτουργίες των δασικών και δασολιβαδικών οικοσυστημάτων και οι γενικότερες εξελίξεις (σχετικά με το κλίμα, την απορρύπανση της ατμόσφαιρας, των νερών και των εδαφών) έφεραν στην επιφάνεια και κατέστησαν περιβαλλοντικά παραγωγικά τα μη ξυλοπαραγωγικά υποβαθμισμένα δασικά οικοσυστήματα (υποβαθμισμένα δάση, δασικές και δασολιβαδικές εκτάσεις, φρυγανότοπους). Δεν θα τεθούν και αυτά κάτω από σκόπιμη σχεδιασμένη ολοκληρωμένη διαχείριση;

 

Καταπολέμηση των χαμηλών εισοδημάτων του ορεινού χώρου με περιβαλλοντική δασική εργασία και αποκόμιση «πιστωτικών» δικαιωμάτων ρύπανσης, αντί της αντιπεριβαλλοντικής συμπεριφοράς με αποχαρακτηρισμούς δασικών βοσκοτόπων σε βοσκοτόπους. (Η ένταξη των οικοσυστημάτων της προηγούμενης παραγράφου στη συστηματική ολοκληρωμένη διαχείριση υπηρετεί ουσιαστικά και τον προκείμενο στόχο).

Δημιουργία αγρολιβαδοδασικών οικοσυστημάτων συστημάτων ενεργειακής βιομάζας στην υποβαθμισμένη χημικά πεδινή αγροτική γη, αντί της προώθησης των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων στα βουνά.

Ουσιαστική αναδιάταξη και εναρμόνιση των δυνάμεων και των προγραμμάτων εκπαίδευσης στα δασολογικά / δασοπονικά ΑΕΙ / ΤΕΙ.

Διαμόρφωση πολιτικής δασικής έρευνας και διαμόρφωση κανόνων χρηματοδότησης της δασικής έρευνας, με κεντρικό κριτήριο την παραγωγή εφαρμόσιμων στη δασική πράξη αποτελεσμάτων, στα πλαίσια των νέων κατευθύνσεων της δασοπονίας – οικονομίας περιβάλλοντος.

Δημιουργία ενός βήματος συνεχούς διαλόγου για την αειφορική πολυλειτουργική διαχείριση του ελληνικού δάσους.

 

Διαρκώς επίκαιρες ερωτήσεις:
• Σε ποιους απευθύνεται το παραγόμενο από τις δασικές παραγωγικές μονάδες προϊόν; Ποιες οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις τους, Πώς ανταποκρινόμαστε σ΄ αυτές;
• Ο περιορισμός του δημόσιου τομέα, ο περιορισμός των δημοσίων δαπανών επιβάλλει σε πολύ αυστηρότερο βαθμό τον έλεγχο της οικονομικότητας στις παραγωγικές διαδικασίες, στην αγορά εφοδίων, στις επενδύσεις. Πως τον εφαρμόζουμε αυτόν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις κρατικές δασικές υπηρεσίες στο εξής;
• Πώς διοικούνται οι δασικές παραγωγικές μονάδες, πως βελτιώνουμε την παραγωγικότητα; υπάρχει ανάγκη διοικητικών καινοτομιών;
• Μπορούν κριτήρια και δείκτες αειφορικής διαχείρισης σε συνδυασμό με την σύγχρονη τεχνολογία (πληροφορική) να ενσωματωθούν στην διοίκηση / διαχείριση των δασικών εκμεταλλεύσεων; Πώς μετράμε την παραγωγικότητα στα πλαίσια των πολλαπλών λειτουργιών; Και πώς βελτιώνεται αυτή; Με ποιες παραδοσιακές μεθόδους αλλά και με ποιες καινοτομίες
• Ποια κενά διαπιστώνονται στην διασφάλιση της αειφορικής πολυλειτουργικής διαχείρισης;
• Ποιες σύγχρονες μέθοδοι περιοδικής απογραφής δασών και δασικών εκτάσεων είναι κατάλληλες, για να μας εφοδιάζουν με τις κατάλληλες για τον σκοπό αυτό πληροφορίες; Ποια είναι η καταλληλότερη υποχρεωτική περιοδική απογραφή;

 

• Είναι τα κριτήρια και οι δείκτες του Helsinky κατάλληλα και ισχυρά, ώστε να εναρμονίζουν μεταξύ τους διαφορετικά / αντιτιθέμενα ενδιαφέροντα κοινωνικών ομάδων και φορέων; Ποιο είναι το εξειδικευμένο για τη χώρα μας σύστημα δεικτών;
• Με την υφιστάμενη διοικητική διάρθρωση των περιφερειακών δασικών υπηρεσιών, πώς διασφαλίζεται η εκπλήρωση σε εθνικό επίπεδο των οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών λειτουργιών των ελληνικών δασών; (Περιφερειακά Προγράμματα ανάπτυξης ↔ Εθνικό αναπτυξιακό πρόγραμμα δασών).
• Μπορεί και θέλει το Υπουργείο Ανάπτυξης και Τροφίμων να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις και τις εξελίξεις για μια Δασοπονία – Οικονομία Περιβάλλοντος; Μήπως ωρίμασε πλέον ο καιρός για Υπουργείο Περιβάλλοντος, στο οποίο θα ενσωματωθούν όλες οι με κύριο περιβαλλοντικό αντικείμενο υπηρεσίες και από το οποίο θα εκπορεύεται η συνολική περιβαλλοντική πολιτική; Η οποία (πολιτική) στη συνέχεια θα απευθύνεται σε όλα τα υπόλοιπα Υπουργεία, για να την ενσωματώνουν στις επί μέρους τομεακές τους πολιτικές; (κατά το πρότυπο της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ε.Ε);
• Πώς αποκαθίσταται η συνέχεια μεταξύ παραγωγής στις Περιφέρειες και εφαρμογής της όποιας παραγόμενης από το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δασικής περιβαλλοντικής πολιτικής;
• Ως στελέχη του δημόσιου τομέα υπηρετούμε το δημόσιο συμφέρον, με τη έννοια αυτή δεν μπορούμε να ξεχωρίζουμε πολιτικές παρατάξεις στην εκτέλεση του έργου μας, αλλά και δεν μπορούν πολιτικές παρατάξεις να μας διαχωρίζουν σε ημέτερους και μη, και ανάλογα να προβαίνουν στην κάλυψη των θέσεων (που με μόνο το προφίλ των απαιτήσεων του έργου της θέσης αποκλειστικά πρέπει να στελεχώνονται). Έχουμε δυνατότητα να ετοιμάσουμε ένα σχετικό αντικειμενικό σχήμα προσόντων και κριτηρίων; Οι απαιτήσεις πλέον από τη δασοπονία έχουν αλλάξει σημαντικά.
• Ως στελέχη του ιδιωτικού τομέα, δεν μπορούμε παρά να λαβαίνουμε υπόψη το σύνολο των λειτουργιών των φυσικών δασικών οικοσυστημάτων. Η αποδυνάμωση των δημόσιων δασικών υπηρεσιών, μακροπρόθεσμα δεν αποβαίνει σε όφελος του ιδιωτικού επαγγελματικού δασικού τομέα, διότι προηγουμένως αποβαίνει σε βάρος των δασικών οικοσυστημάτων. Ποιος μπορεί να αντιλέξει, στο ότι οι όποιες αρνητικές επιπτώσεις του Π.Δ. 126 εξελίχθηκαν παράλληλα με την αποδυνάμωση της λειτουργικότητας και της αποτελεσματικότητας του δασοδιοικητικού συστήματος και με την απαξίωσή του; Απαξίωση που προωθείτο/ται και με δημόσιες δηλώσεις δημόσιων ανδρών μεγάλου πολιτικού βεληνεκούς, ταγμένων μάλιστα στον έλεγχο και στην αναβάθμιση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα (Μητσοτάκης, Ποττάκης κλπ); Μήπως όλοι οι σχετικοί φορείς θα πρέπει να συνεισφέρουν στην αναβάθμιση αντί στην απαξίωση του δημόσιου τομέα της δασοπονίας, στα πλαίσια των νέων αξιώσεων από αυτόν;

 

 

Ερωτήματα επί των αναπτυσσόμενων προσπαθειών και της επιχείρησης αποχαρακτηρισμών δασών και δασικών εκτάσεων
Νικ. Ι. Στάμου, Α.Π.Θ.
Πριν από κάθε νομοθετική πρόταση τροποποίησης υφιστάμενης νομοθεσίας ή πριν από νέα πρόταση, αξιολόγηση αυτής από την άποψη των περιβαλλοντικών της επιπτώσεων.
Ι. Μέσω συνταγματικών τροποποιήσεων
• Είναι αποτελεσματικός ο αποχαρακτηρισμός και προς την κατεύθυνση ποιού αποτελέσματος; Πόσοι θα επηρεαστούν θετικά, πόσοι αρνητικά και ποιο το συνολικό ισοζύγιο των επιδράσεων; Θετικό ή αρνητικό;
• Αυτοί οι οποίοι θα ωφεληθούν, θα αποζημιώσουν πλήρως αυτούς που θα επηρεασθούν αρνητικά; Για να είναι δυνατό κατ΄ αρχήν κάτι τέτοιο θα πρέπει οι ωφελούμενοι και οι ζημιούμενοι να είναι γνωστοί. Έχει γίνει κάτι τέτοιο; Αν ναι ποια είναι η χαρτογράφηση αυτών και γιατί δεν δημοσιοποιείται, αν όχι γιατί δεν γίνεται πριν τον μαζικό αποχαρακτηρισμό; Δεν είναι μόνο θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης και ισότητας των πολιτών, είναι επί πλέον και κυρίως θέμα επιπέδου της αποτελεσματικότητας της πολιτικής προστασίας του περιβάλλοντος. Με τον αποχαρακτηρισμό δημιουργούνται αυτόματα τεράστιες αξίες (γης) και τεράστιες περιουσίες, ταυτόχρονα χάνονται σημαντικές περιβαλλοντικές λειτουργίες τόσο για τις παρούσες όσο και για τις μελλοντικές γενιές: πόσοι και πόσο ωφελούνται, πόσοι και πόσο ζημιώνονται; Δεν χρειάζεται απάντηση; Πως εκπαιδεύεται η περιβαλλοντική συνείδηση και ευθύνη του πολίτη, όταν υποβόσκει η εικόνα της αναθεώρησης συνταγματικών διατάξεων για λόγους σκοπιμότητας;
• Πώς συνεκτιμώνται στις πολιτικές αποχαρακτηρισμού (δασικών και δήθεν λιβαδικών οικοσυστημάτων) τα περί μελλοντικών γενεών, περί δανεισμού του περιβάλλοντος από τα παιδιά μας και παράδοσης σ΄ αυτά τουλάχιστον όπως το κληρονομήσαμε από τους γονείς μας και τα περί ποιότητας ζωής; Δεν καταντούν αυτά τελικά υποκριτικά;

ΙΙ. Μέσω επιχειρούμενων νέων τροποποιήσεων του Ν. 998/79
• Αντί ενσωμάτωσης της περιβαλλοντικής διάστασης στην ορεινή γεωργία, επιχειρείται με τις προτάσεις περί τροποποιήσεων και περί αποχαρακτηρισμών του διατάξεων του 998/79 η «γεωργικοποίηση» του φυσικού δασικού και δασολιβαδικού περιβάλλοντος, πράγμα που αντίκειται στις κατευθυντήριες γραμμές της Ε. Έ. και στην Διακήρυξη του Perth το 2005. Είχαμε ενισχύσεις της κτηνοτροφίας με βάση τον αριθμό των ζώων → αυξήθηκε το ζωικό κεφάλαιο → υποβάθμιση των οκοσυστημάτων μέχρι καταστάσεων ερημοποίησης σε πολλές περιοχές, χωρίς να βελτιωθεί παράλληλα η διάρθρωση της κτηνοτροφίας → (αναγκαστική μέσω της ΕΕ) ενσωμάτωση περιβαλλοντικής διάστασης → καθιέρωση των ενισχύσεων ανά Ηα βοσκότοπου → κοντόφθαλμα και κακόγουστα επιχειρείται η αύξηση της έκτασης των βοσκοτόπων μέσω καταστροφολογίας και προσπαθειών αποχαρακτηρισμών, αποχαρακτηρίζοντας δηλαδή δασικά, δασολιβαδικά και φρυγανικά φυσικά οικοσυστήματα – βοσκότοπους και μετονομάζοντάς τα στην ουσία σε γεωργικές εκτάσεις !!! Ποιος να μας ακούσει ότι είναι αυτά προτάσεις από κρατικές υπηρεσίες στελεχωμένες από σύγχρονους επιστήμονες, οι οποίοι μάλιστα προωθούν «κανόνες ορθής γεωργικής πρακτικής» και ταυτόχρονα κινδυνολογούν για καταστροφή της κτηνοτροφίας από έλλειψη βοσκοτόπων!!!.

ΘΕΜΑ : Διημερίδα για τη δασική πολιτική .

Συναδέλφισσες, συνάδελφοι,

Η Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δ.Υ και το Γεωτεχνικό Επιμελλητήριο Ελλάδας με την υποστήριξη και του Υπουργείου Αγρ.Ανάπτυξης και Τροφίμων, στα πλαίσια του εορτασμού της παγκόσμιας ημέρας της δασοπονίας, διοργανώνουν στην Αθήνα, (Ξενοδοχείο Athens Imperial, πλ.Καραισκάκη) κατά τις ημερομηνίες 20 και 21 Μαρτίου τρέχοντος έτους , διημερίδα με θέμα:
¨ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΑΣΟΣ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ¨
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Στόχος της εκδήλωσης που προγραμματίζουμε είναι, να εκφράσουμε με όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεση μας, τον προβληματισμό και την αγωνία μας για την κατάσταση που επικρατεί στον Τομέα μας. Ενα Τομέα ιδιαίτερα ευαίσθητο και κρίσιμο (λόγω του αντικειμένου του), που όμως έχει τεθεί στο περιθώριο απο την Πολιτεία και συχνά γίνεται το επίκεντρο αρνητικού σχολιασμού απο πολίτες και παράγοντες της δημόσιας ζωής.
Είναι κοινή απαίτηση όλων μας, να ληφθούν δραστικά μέτρα απο την Πολιτεία για τη θωράκιση της δασικής διοίκησης και των συναδέλφων μας αλλά και την ανάδειξη του κοινωνικού μας ρόλου και του έργου που μπορούμε να επιτελέσουμε.
Στο πλαίσιο αυτό θεωρούμε άμεση την ανάγκη να ληφθούν από την Πολιτεία, μέτρα που θα βελτιώσουν την διάρθρωση και την αποτελεσματικότητα της δασικής διοίκησης και παράλληλα θα προωθήσοιυν τη δασοπονία πολλαπλών σκοπών, την αειφόρο ανάπτυξη της ορεινής υπαίθρου και την αποτελεσματική προστασία του Φυσικού Περιβάλλοντος.
Εκτιμούμε ότι οι παραπάνω δασοπολιτικοί στόχοι που θέτει το συνδικαλιστιοκό κίνημα, το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο αλλά και οι κοινωνικοί εταίροι, αποτελούν και στόχο κάθε δασολόγου της πράξης και εκφράζουν την αγωνία όλων όσων υπηρετούμε στο Δασικό Τομέα.
Για το λόγο αυτό παρακαλούμε για τη στήριξη της προσπάθειας που καταβάλλουμε και τη συμμετοχή σας στις εργασίες της διημερίδας.
Τέλος σας ενημερώνουμε ότι αποστείλαμε σε όλες τις Υπηρεσίες υλικό (αφίσες, προσκλήσεις, προγράμμα εργασιών) καθώς και έγγραφο της Γενικής Δ/νσης για τη μετακίνηση των υπαλλήλων.
Οι προιστάμενοι των Υπηρεσιών παρακαλούνται να διευκολύνουν την παρουσία των συναδέλφων στις εργασίες της διημερίδας.
ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Νικόλαος Μπόκαρης
Tηλ: 6937883012

Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Γιάννης Στάμου
Τηλ: 6944587887

Αθήνα 14 Φεβρουαρίου 2006

 

ΠΡΟΣ: 1) κ. Βασίλειο Ανδρονόπουλο
Γενικό Γραμματέα Δημ.Διοίκησης

 

κ. Γενικέ

Στα πλαίσια της συζήτησης για την αναμόρφωση του Υπαλληλικού Κώδικα (Ν. 2683/1999), η Ομοσπονδία μας εκτιμά ότι είναι απαραίτητη η επισήμανση ορισμένων ζητημάτων που αφορούν τις μεταθέσεις και τις μετακινήσεις υπαλλήλων των Περιφερειών για τα οποία απαιτείται ειδικότερη διευθέτηση .
Ειδικότερα ο προβληματισμός μας εστιάζεται στο ζήτημα των μεταθέσεων και μετακινήσεων υπαλλήλων των Περιφερειών, όπου και παρατηρήθηκαν παρερμηνείες των σχετικών διατάξεων, με αποτέλεσμα να πραγματοποιούνται μεταθέσεις υπαλλήλων των Περιφερειών, κατά παράβαση των κειμένων διατάξεων και των αρχών της χρηστής διοίκησης,
Ειδικότερα, στην πράξη, ορισμένες Περιφέρειες κάνουν χρήση της διάταξης του άρθρου 66 του Υπαλληλικού Κώδικα (περί μετακινήσεων), συλλήβδην για όλες τις περιπτώσεις, τόσον των μεταβολών της Δημόσιας Αρχής στην οποία υπηρετεί ο υπάλληλος, όσον και των μεταβολών της θέσης του υπαλλήλου μέσα στην ίδια Δημόσια Αρχή, δηλαδή και για τις μεταθέσεις και για τις μετακινήσεις, με συνέπεια να αναγκάζονται οι θιγόμενοι υπάλληλοι να επιζητούν δικαστική προστασία και να ακολουθεί η δικαστική ακύρωση, ως παράνομων, όλων των διενεργούμενων μεταθέσεων υπαλλήλων των Περιφερειών αυτών
Για το θέμα αυτό απευθύναμε επιστολή στον Υπουργό Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, με την οποία αναφερόμαστε διεξοδικότερα στα προβλήματα που κατά την εκτίμησή μας πρέπει να ληφθούν υπόψη στην αναμόρφωση του Υπαλληλικού Κώδικα, την οποία και σας επισυνάπτουμε.
Επιπροσθέτως θέτουμε υπόψη σας και το αριθμ. 34122/6-7-2005 έγγραφο του Υφυπουργού Εσωτερικών με το οποίο γενικεύεται σε όλη την Ελλάδα η κατά πλειοψηφία γνωμοδότησή του Γ’ τμήματος του Νομικού Συμβουλίου, και γίνονται δεκτές οι θέσεις του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Αττικής.
Αποτελεί για την ομοσπονδία μας εξαιρετικό θέμα η αποδοχή από την Πολιτεία της θέσης να μην θεωρείται μετάθεση η μετακίνηση υπαλλήλου από το Σουφλί στην Καβάλα η από την Ρόδο στην Σύρο.

Για τους παραπάνω λόγους ζητάμε να συναντηθούμε άμεσα μαζί σας προκειμένου να σας εκθέσουμε τη διάσταση του προβλήματος και να αναζητήσουμε από κοινού λύση η οποία θα προάγει τη χρηστή και αποτελεσματική διοίκηση προστατεύοντας και τα δικαιώματα των δημόσιων λειτουργών που αντιπροσωπεύουμε.
Είμαστε στη διάθεσή σας, για οποιαδήποτε άλλη πληροφορία ή διευκρίνηση κρίνετε αναγκαία προκειμένου να επιλυθούν οριστικά αυτά τα ιδιαιτέρως σημαντικά ζητήματα, που απασχολούν την πλειονότητα των συναδέλφων μας δασολόγων αλλά και πλείστων άλλων γεωτεχνικών υπάλλήλων που υπηρετούν στις Περιφέρειες του Κράτους.

Για τα Διοικητικά Συμβούλια

Π.Ο.ΓΕ.Δ.Υ

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Ν. ΚΑΚΑΒΑΣ

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Α. ΙΩΑΝΝΟΥ

Π.Ε.Δ.Δ.Υ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

ΝΙΚ. ΜΠΟΚΑΡΗΣ

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Γ. ΣΤΑΜΟΥ

Αθήνα 28 Φεβρουαρίου 2005

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

. Με αφορμή τις δηλώσεις του τέως πρωθυπουργού κ. Κ. Μητσοτάκη, στο ένθετο περιοδικό ¨Κυνήγι¨, της εφημερίδας ¨Έθνος¨, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Γεωτεχνικών, Δημοσίων Υπαλλήλων, δηλώνει τα εξής:
Τα μέσα μαζικής επικοινωνίας οφείλουν να καταγράφουν και να μεταφέρουν τις δηλώσεις παραγόντων της δημόσιας ζωής στα πλαίσια που ορίζουν οι καλώς εννοούμενοι κανόνες της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
Ασφαλώς η ευθύνη για τις δηλώσεις βαρύνει τους ερωτώμενους αλλά δεν μπορούμε να παραβλέπουμε την ευθύνη και του εντύπου μέσου, κυρίως για τον τρόπο προβολής των δηλώσεων. Σε μια συνέντευξη που σε ποσοστό 80 % αναφέρεται στις κυνηγετικές κλπ δεξιότητες του πρώην πρωθυπουργού, τα ταξίδια του και τις ασχολίες του, χρησιμοποιείται σκόπιμα πιστεύουμε και αποσπασματικά ένας τίτλος που πλήττει βάναυσα ένα ολόκληρο τομέα και όχι μόνο ένα κλάδο υπαλλήλων.
Σε ότι αφορά την ουσία των δηλώσεων, έχουμε να παρατηρήσουμε ότι δυστυχώς για μια ακόμη φορά ο κύριος Μητσοτάκης προκειμένου να προβάλλει τις όποιες θέσεις έχει για δασικά ζητήματα, καταφεύγει σε εντυπωσιασμούς και επιτίθεται με χαρακτηρισμούς όπως ¨ο κλάδος των Δασικών είναι διεφθαρμένος κατά 90%¨ και ότι ¨οι Δασικοί μάχονται για ίδιο όφελος- και βέβαια θα χάσουν την μάσα¨.
Η Ομοσπονδία των Γεωτεχνικών εκφράζοντας τους Δασολόγους, Δημοσίους Υπαλλήλους , διατυπώνει με τον εντονότερο τρόπο τη δυσαρέσκειά της για το ύφος και το περιεχόμενο των δηλώσεων.
Ασφαλώς κανείς δεν στερεί από τον κ.Μητσοτάκη το δικαίωμα να εκφράζει τις θέσεις του σε διάφορα θέματα που απασχολούν την κοινωνία, όπως αυτό της αναθεώρησης του Συντάγματος. Όμως από την άλλη πλευρά δεν έχει το δικαίωμα κανένας να κατηγορεί με αυτό τον απόλυτο και βάναυσο τρόπο ένα ιδιαίτερα σημαντικό τομέα της δημόσιας διοίκησης, που συνδέεται άμεσα μάλιστα με την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων και του φυσικού Περιβάλλοντος.
Ο τέως Πρωθυπουργός έχει εκφράσει κατά το παρελθόν τόσο στην κοινωνία όσο και τη Βουλή των Ελλήνων, τις απόψεις του, οι οποίες επικεντρώνονται κυρίως στην κατάργηση του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου και την εξαίρεση των δασικών εκτάσεων από την συνταγματική προστασία.
Η διαφωνία μεγάλης μερίδας πολιτών, κοινωνικών φορέων αλλά και συναδέλφων μας δασολόγων με τις απόψεις αυτές, στηρίζεται σε τεκμηριωμένο λόγο και θέσεις και δεν είναι δυνατόν, προκειμένου να αποδυναμωθεί η αντίθεσή στις θέσεις του κ.Μητσοτάκη, να καθυβρίζονται και να συκοφαντούνται με τον τρόπο αυτό οι συνάδελφοί μας.
Σε ότι αφορά τα υπόλοιπα σημεία της συνέντευξης έχουμε να παρατηρήσουμε ότι:
• Είναι θεμελιώδες αίτημα του συνδικαλιστικού κινήματος, το ξεκαθάρισμα του ιδιοκτησιακού (Δασολόγιο-Δασικοί χάρτες),
• Είναι μεγάλη η ευθύνη της πολιτείας για το ότι έχει τελματώσει μέχρι σήμερα ένα τέτοιο ζήτημα.
• Η έλλειψη αντικειμενικών κριτηρίων για την καταγραφή των δασικών οικοσυστημάτων είναι κάτι που περιπλέκει το επιστημονικό μας έργο και δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινή πράξη.
• Όμως ποτέ οι Κυβερνήσεις μετά το έτος 1975 δεν προχώρησαν στην υιοθέτηση και τη χρηματοδότησή δράσεων που αφορούσαν στη σύνταξη του Δασολογίου.
Η αναφορά του κ, Μητσοτάκη ότι ¨οι δασικοί αντιδρούν για προσωπικό όφελος¨ αποτελεί προσπάθεια για την αποδυνάμωση του συνδικαλιστικού λόγου και του ενεργού ρόλου των συναδέλφων μας και για την ουσιαστική φίμωση τους ενόψει της επικείμενης αλλαγής στο Σύνταγμα .
Η συκοφάντηση δεν θα περάσει. Θα συνεχίσουμε τη συλλογική μας δράση για να προστατεύσουμε το δάσος και το φυσικό περιβάλλον στα πλαίσια του θεσμικού ρόλου και του επιστημονικού καθήκοντος. που έχουμε αναλάβει από την Πολιτεία .

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

ΠΟΓΕΔΥ

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Ν. ΚΑΚΑΒΑΣ

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Α. ΙΩΑΝΝΟΥ

Αθήνα, 28-12-2005.
ΠΡΟΣ:
1. Τις Δασικές Υπηρεσίες της
χώρας, για ενημέρωση των
Δασικών Υπαλλήλων .
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ
1. κ. Γάδη Κάρολο
Χαλκοκονδύλη 31, Αθήνα.
2. κ. Βασιλείου Βασίλειο
Δασαρχείο Μεγάρων, Μέγαρα
3. Υπόλοιπα Μέλη του Διοικητικού
Συμβουλίου της ΠΕΜΟΔΥ
Έδρες τους

Με αφορμή την από 21-12-2005 εξώδικη διαμαρτυρία – πρόσκληση -δήλωσή της Π.Ε.Μ.Ο.Δ.Υ, η οποία διακινήθηκε στους συναδέλφους και περιέχει έντονα συκοφαντικό και δυσφημιστικό περιεχόμενο σε βάρος μας, επισημαίνουμε, προς αποκατάσταση της αλήθειας τα εξής:
1.- Η Ένωση Οδηγών επέλεξε να ακολουθήσει το δρόμο της σύγκρουσης με όλες τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των δασικών υπαλλήλων και να παραποιεί συστηματικά για τους δικούς της λόγους, την πανθομολογούμενη αλήθεια. Οφείλουμε όμως ακόμη και σήμερα να επισημάνουμε σε όλους τους συναδέλφους ότι τέτοιου είδους συμπεριφορές είναι καταδικαστέες.
2.- Σκόπιμα λησμονούν ορισμένοι τις ιδιαιτερότητες αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε για την έκδοση και την εφαρμογή της αριθμ. 992/2004 αμετάκλητης απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας.
3.- Η υποστήριξη της υπόθεσης έγινε από το δικηγορικό γραφείο των Κωνσταντίνου Τσακίρη και Στέλλας Συλεούνη, που χειρίστηκε αποκλειστικά την υπόθεση, όπως είναι κοινώς γνωστό σ΄ όλους τους δασικούς υπαλλήλους.
4.- Τα αναδρομικά ποσά, σε εκτέλεση της αριθμ. 992/2004 αμετάκλητης απόφασης της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, καταβλήθηκαν σε όλους τους δικαιούχους στο ακέραιο και στη συνέχεια ο κάθε ένας δικαιούχος κατέθεσε την αμοιβή του δικηγορικού γραφείου, όπως όφειλε και χωρίς κανένα καταναγκασμό.

Κατά τη διάρκεια της συγκέντρωσης της δικηγορικής αμοιβής, στον παραπάνω λογαριασμό της ¨EUROBANK¨, μερικοί οδηγοί, ¨οικεία βουλήσει¨, είτε γνωρίζοντας την από χρόνια εκπροσώπησή τους από το προαναφερόμενο δικηγορικό γραφείο και αναγνωρίζοντας προφανώς σε αυτό την επιτυχή κατάληξη της υπόθεσης, είτε λόγω της μετάταξής τους στο Πυρ.Σώμα με το Ν.2612/1998, ή στον κλάδο των δασοφυλάκων με το Ν.3208/03, κατέθεσαν ποσοστό 2% στον κοινό ως άνω λογαριασμό. Εξάλλου οι καταστάσεις των δικαιούχων που κατέθεσαν δικηγορική αμοιβή αποστέλλονταν απ’ ευθείας στο Δικηγορικό γραφείο και κανένας από εμάς μέχρι την έναρξη απόδοσης των χρημάτων στους Δικηγόρους δεν γνώριζε ποιοι και πόσα κατέθεσαν.
Τα χρήματα αυτά αποδόθηκαν στο σύνολό τους στο δικηγορικό γραφείο και εκδόθηκαν ήδη ονομαστικές αποδείξεις, οι οποίες απεστάλησαν απευθείας από τους δικηγόρους στους ενδιαφερόμενους.
Παρά το ότι ο πρόεδρος της Π.Ε.Μ.Ο.Δ.Υ γνωρίζει τα πραγματικά περιστατικά, καθ’ ότι έγιναν δημόσια (οι αποδείξεις στάλθηκαν μέσω των υπηρεσιών από το δικηγορικό γραφείο), στην παράγραφο 3 της εξώδικης διαμαρτυρίας του μας κατηγορεί για ¨παρακράτηση και οικειοποίηση προϊόντων εγκλήματος¨, κατηγορία την οποία θα ΠΡΕΠΕΙ ΑΜΕΣΑ ΝΑ ΑΝΑΚΑΛΕΣΕΙ.
Επειδή η Π.Ε.Μ.Ο.Δ.Υ ουδέποτε κατέθεσε χρήματα στον κοινό λογαριασμό των Ενώσεών μας, για να δικαιούται επιστροφή όπως ισχυρίζεται, αλλά η κατάθεση έγινε από μεμονωμένα άτομα, που κατά την άποψη μας τα κατέθεσαν με τη θέλησή τους και τα οποία δεν γνωρίζουμε αν είναι μέλη της, μόνο αυτοί που τα κατέθεσαν, μπορούν ο καθένας χωριστά, να απαιτήσουν την επιστροφή της καταβληθείσας δικηγορικής αμοιβής από το δικηγορικό γραφείο στο οποίο αυτή αποδόθηκε.
5.- Επίσης είναι γνωστό στους πάντες ότι ο κοινός τραπεζικός λογαριασμός των Ενώσεων μας στην ¨EUROBANK¨, δεν ¨ανήκει¨ ούτε στα πρόσωπα που αναφέρονται σε αυτόν, ούτε στις Ενώσεις μας και η δημιουργία του έγινε για τη πρακτική συγκέντρωση της δικηγορικής αμοιβής από τους συναδέλφους (που ήταν υποχρέωσή μας) και την απόδοση του οφειλόμενου φόρου πριν τα εναπομείναντα ποσά αποδοθούν τελικά στο δικηγορικό γραφείο των Κωνσταντίνου Τσακίρη και Στέλλας Συλεούνη, που χειρίστηκε αποκλειστικά την υπόθεση
6.- Σε ότι αφορά τις πρωτοφανείς αιτιάσεις της Ένωσης Οδηγών, ότι οι Ενώσεις μας ¨δίκην νονών, πατρώνων κλπ¨ με τις ανακοινώσεις τους δίνουν ¨γραπτή παραγγελία –εντολή¨ στους προϊσταμένους των υπηρεσιών να παρακρατήσουν και να καταθέσουν στον κοινό λογαριασμό την δικηγορική αμοιβή 2%, έχουμε να παρατηρήσουμε ότι κατά πάγια συνδικαλιστική πρακτική οι ανακοινώσεις μας αφορούν τα μέλη των Ενώσεων που τις υπογράφουν και δεν αποτελούν εντολή προς τους προϊσταμένους των υπηρεσιών (πως θα μπορούσε άλλωστε).
Οι ανακοινώσεις μας μπορούν να εκληφθούν μόνο ως παράκληση των συνδικαλιστικών οργανώσεων για βοήθεια στη συγκέντρωση του ποσού που οφείλεται να καταβληθεί ως δικηγορική αμοιβή.
Κλείνοντας θα επαναλάβουμε ότι η Π.Ε.Μ.Ο.Δ.Υ το τελευταίο διάστημα ακολουθεί ένα μοναχικό και ολισθηρό δρόμο, που οδηγεί στη σύγκρουση με τις άλλες συνδικαλιστικές οργανώσεις των δασικών υπαλλήλων και στη συνδικαλιστική απομόνωση των συναδέλφων οδηγών, με τους οποίους χρόνια συμπορευτήκαμε .
Αναλογιζόμαστε αν τα μέλη του Διοικητικού της συμβουλίου πρωτίστως, αλλά και τα εναπομείναντα μέλη της (μετά τις μετατάξεις που έγιναν με τους Νόμους 2612/98 & 3208/2003), συμφωνούν με την πρακτική που ακολουθείται από τον Πρόεδρο και το Γραμματέα της .
Τ έ λ ο ς ο φ ε ί λ ο υ μ ε μ ε α π ό λ υ τ η δ ι α φ ά ν ε ι α, α π έ ν α ν τ ι
σ τ α μ ε λ η μ α ς ν α δ η λ ώ σ ο υ μ ε.
ότι μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας απόδοσης της δικηγορικής αμοιβής θα εκδοθεί λεπτομερής ανακοίνωση με την οποία θα σας πληροφορούμε για τα ακριβή ποσά που αποδόθηκαν από τους συλλόγους μας στο δικηγορικό γραφείο που διεκπεραίωσε την υπόθεση και ευχόμαστε το ίδιο να πράξει και η Π.Ε.Μ.Ο.Δ.Υ.
Για τα Διοικητικά Συμβούλια

Της Π.Ε.Δ.Δ.Υ.
Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας
Νίκος Μπόκαρης Γιάννης Στάμου

 

 

Αθήνα, 19 Δεκεμβρίου 2005

Π Ρ Ο Σ: Τους κ. κ. Προϊσταμένους των Δασικών Υπηρεσιών της Χώρας.

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ: Σ΄ όλους τους δικαιούχους των υπολοίπων αναδρομικών του επιδόματος ειδικών συνθηκών εργασίας.
Έδρες τους.
Θέμα: “Παρακράτηση δικηγορικής αμοιβής 2% επί των υπολοίπων μεικτών αναδρομικών ποσών του επιδόματος ειδικών συνθηκών εργασίας, από όλους τους δικαιούχους.”

Αγαπητοί συνάδελφοι.

Ως γνωστόν, από τον Ιούλιο του 1997, διεξαγάγαμε με επιτυχία ένα μακρύ όπως αποδείχθηκε, αλλά και δύσκολο δικαστικό αγώνα, για τη διεκδίκηση του επιδόματος ειδικών συνθηκών εργασίας, που μας αφαιρέθηκε αντισυνταγματικά με το ν. 2470/1997.
Θα λάβατε ασφαλώς γνώση του εγγράφου του Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών κ. Δούκα , με το οποίο η Διοίκηση συμμορφώνεται πλήρως με την 992/2004 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας και ομολογεί και αποδέχεται όλα όσα τόσο καιρό, επανειλημμένα, με υπομνήματα εξώδικα, αναφορές κλπ έγγραφα, καθώς και παραστάσεις μας, υποστηρίζαμε.
Δεν θα πρέπει όμως να παραλείψουμε να ευχαριστήσουμε και τους προϊσταμένους των δασικών υπηρεσιών οι οποίοι, στην έκκλησή μας, το περασμένο καλοκαίρι ανταποκρίθηκαν και απέστειλαν στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους , τα γνωστά έγγραφα ερωτήματά τους, στα οποία βέβαια αυτά ερωτήματα και μόνον, (και όχι σε άλλο έγγραφο) αναφέρεται το παραπάνω έγγραφο του κ. Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών.
Εντός των επομένων ημερών θα σας καταβληθούν τα αναδρομικά ποσά του επιδόματος ειδικών συνθηκών εργασίας, για τα έτη 2004 και 2005 και θα ενσωματωθεί το επίδομα ειδικών συνθηκών στο μισθό σας με τις μηνιαίες μισθοδοτικές καταστάσεις των δικαιούχων, από 1/1/2006 και εφεξής συνεχώς στο μέλλον.

Επίσης θα παρακαλούσαμε τους Προϊσταμένους όλων των Δασικών Υπηρεσιών της Χώρας, κατά τις ημερομηνίες πληρωμής των παραπάνω αναδρομικών στους δικαιούχους, να παρακρατούν, μέσω των εκκαθαριστών αποδοχών ή των διαχειριστών χρηματικού-υπολόγων των Δασικών Υπηρεσιών, από όλους ανεξαιρέτως τους δικαιούχους αναδρομικών ποσών του επιδόματος ειδικών συνθηκών εργασίας, ποσοστό δύο τοις εκατό (2%) επί των μεικτών αναδρομικών ποσών του ανωτέρω επιδόματος, για δικηγορική αμοιβή.

Τα συνολικά ποσά της δικηγορικής αμοιβής που θα παρακρατούνται από όλους τους δικαιούχους αναδρομικών ποσών του ως άνω επιδόματος, θα πρέπει να κατατίθενται στο Λογαριασμό της Εθνικής Τράπεζας 108/950115-09 που είναι ο νέος Κοινός Τραπεζικός Λογαριασμός των Δασικών Συνδικαλιστικών Σωματείων, προκειμένου, αφού παρακρατηθεί ο αναλογούν φόρος ο οποίος και θα αποδοθεί στην Δ.Ο.Υ., στη συνέχεια τα υπόλοιπα καθαρά ποσά της δικηγορικής αμοιβής να αποδοθούν στους πληρεξουσίους μας Δικηγόρους.
Παράλληλα, θα πρέπει να αποστέλλονται, με συστημένες επιστολές, στο Δικηγορικό Γραφείο Κων/νου Τσακίρη και Στέλλας Συλεούνη-Τσακίρη, Ακαδημίας 87, Αθήνα, Τ.Κ. 106 78, ανά Δασική Υπηρεσία ξεχωριστά, τόσον Καταστάσεις όλων ανεξαιρέτως των δικαιούχων αναδρομικών ποσών του πιο πάνω επιδόματος ειδικών συνθηκών εργασίας, με τα ποσά που θα παρακρατούνται από τον καθένα τους ως δικηγορική αμοιβή, όσον και τα παραστατικά της Εθνικής Τράπεζας περί κατάθεσης στον παραπάνω νέο Ειδικό Κοινό Τραπεζικό Λογαριασμό, των συνολικών ποσών της δικηγορικής αμοιβής τα οποία θα παρακρατούνται.
Βέβαιοι για την ανταπόκριση όλων σας στην εν λόγω παράκλησή μας, σας ευχαριστούμε θερμά όλους, εκ των προτέρων, για την κατανόησή σας και για τη συμβολή σας, στην επιτυχή ολοκλήρωση της πιο πάνω διαδικασίας.

Σας ευχόμαστε χαρούμενο και δημιουργικό το νέο έτος

Με συναδελφικούς και αγωνιστικούς χαιρετισμούς.-

Για τα Διοικητικά Συμβούλια
Της Π.Ε.Δ.Δ.Υ.
Ο Πρόεδρος Νίκος Μπόκαρης
Ο Γενικός Γραμματέας Γιάννης Στάμου
Της Ε.Ε.Δ.Δ.Υ
Ο ΠρόεδροςΔημήτρης Καψάλης
Ο Γενικός Γραμματέας Αθανάσιος Μιχαήλ
Της Π.Ο.Δ.
Ο ΠρόεδροςΓεώργιος Παπαδιάς
Ο Γενικός ΓραμματέαςΑλέξανδρος Φλώτσιος
Της Ε.Μ.Δ.Β΄.Ε.
Ο Πρόεδρος Παν. Τσιλιμίγκρας
Ο Γενικός ΓραμματέαςΠαντελής Δούλος

 

Αθήνα 20 Δεκεμβρίου 2005

Αρ.Πρωτ.: 232

ΠΡΟΣ: 1)Υπουργό Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης
& Αποκέντρωσης K.Π.Παυλόπουλο
2.Υφ/γό Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης
& Αποκέντρωσης κ.Νάκο
ΚΟΙΝ: 1. Μέλη επιτροπής τροποποίησης Υπαλληλικού Κώδικα .
2. Μέλη επιτροπής τροποποίησης Ν.2503/97
3. ΑΔΕΔΥ
4.Πρωτοβάθμια σωματεία μέλη μας

κ.Υπουργέ

Στα πλαίσια της συζήτησης για την αναμόρφωση του Νόμου 2503/1997, καθώς και του Υπαλληλικού Κώδικα (Ν. 2683/1999), η Ομοσπονδία μας εκτιμά ότι είναι απαραίτητη η επισήμανση ορισμένων ζητημάτων που αφορούν τις μεταθέσεις και τις μετακινήσεις υπαλλήλων των Περιφερειών και Νομαρχιών για τα οποία απαιτείται ειδικότερη διευθέτηση .
Ειδικότερα ο προβληματισμός μας εστιάζεται στο ζήτημα των μεταθέσεων και μετακινήσεων υπαλλήλων των Περιφερειών, όπου και παρατηρήθηκαν παρερμηνείες των σχετικών διατάξεων, με αποτέλεσμα να πραγματοποιούνται μεταθέσεις υπαλλήλων των Περιφερειών, κατά παράβαση των κειμένων διατάξεων και των αρχών της χρηστής διοίκησης, που σε πολλές περιπτώσεις ενέχουν το στοιχείο των σχετικών διακρίσεων σε βάρος ορισμένων υπαλλήλων (χωρίς δυστυχώς κανένα αντικειμενικό κριτήριο η έστω γνώμη υπηρεσιακού συμβουλίου) και ανατρέπουν τον οικογενειακό και κοινωνικό τους προγραμματισμό, αναστατώνουν την προσωπική τους ζωή, προσβάλλουν την αξιοπρέπειά τους και από την άλλη πλευρά αποδιοργανώνουν τις Υπηρεσίες των Περιφερειών.
Παρότι σας είχαμε απευθύνει (18 Απριλίου) έγγραφο για το θέμα αυτό το οποίο και σας κοινοποιούμε, δυστυχώς ο Υφυπουργός Εσωτερικών με το 34122/6-7-2005 έγγραφο του γενικεύει σε όλη την Ελλάδα την κατά πλειοψηφία γνωμοδότησή του Γ’ τμήματος του Νομικού Συμβουλίου το οποίο έκανε δεκτές τις θέσεις του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Αττικής. Αποδέχεται λοιπόν το ακραίο γεγονός να μην θεωρείται μετάθεση η μετακίνηση υπαλλήλου από το Σουφλί στην Καβάλα η από την Ρόδο στην Σύρο.
Για τους παραπάνω λόγους εκτιμούμε ότι επιβάλλεται στην επικείμενη αναμόρφωση του νομικού πλαισίου για τα θέματα αυτά, να διευκρινιστούν πλήρως οι έννοιες της μετάθεσης και της μετακίνησης, καθώς και της Δημόσιας Αρχής.
Όπως σας είναι γνωστό, κατά το διοικητικό δίκαιο, μετάθεση είναι η μεταβολή της Δημόσιας Αρχής στην οποία υπηρετεί ο υπάλληλος, ανεξάρτητα από το εάν η Δημόσια Αρχή, στην οποία μετατίθεται ο υπάλληλος, εδρεύει στον ίδιο τόπο. Η δε μεταβολή της θέσης του υπαλλήλου μέσα στην ίδια Δημόσια Αρχή είναι μετακίνηση (βλ. Επαμεινώνδα Σπηλιωτόπουλου και Χαραλάμπους Χρυσανθάκη, Βασικοί Θεσμοί Δημοσιοϋπαλληλικού Δικαίου, β΄ έκδοση, σελ. 88).
Περαιτέρω, από το άρθρο 103 παρ. 4 του Συντάγματος, που ορίζει ότι οι μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι δεν δύνανται να μετατεθούν άνευ γνωμοδοτήσεως Υπηρεσιακού Συμβουλίου, αποτελουμένου κατά τα δύο τρίτα, τουλάχιστον, εκ μονίμων υπαλλήλων, σαφώς συνάγεται, μεταξύ άλλων, ότι η “μετάθεση” προβλέπεται και κατοχυρώνεται συνταγματικά για όλους τους υπαλλήλους τόσον της Κεντρικής Διοίκησης όσον και των Περιφερειών.
Επίσης, το άρθρο 3 παρ. 3 του Ν. 2503/1997 ορίζει ότι “για την μετάθεση υπαλλήλων της περιφέρειας εντός των ορίων της εφαρμόζονται οι περί μεταθέσεων διατάξεις, που ισχύουν για όλους τους υπαγόμενους στον Υπαλληλικό Κώδικα Υπαλλήλους”.
Παρά ταύτα όμως, στην πράξη, ορισμένες Περιφέρειες κάνουν χρήση της διάταξης του άρθρου 66 του Υπαλληλικού Κώδικα (περί μετακινήσεων), συλλήβδην για όλες τις περιπτώσεις, τόσον των μεταβολών της Δημόσιας Αρχής στην οποία υπηρετεί ο υπάλληλος, όσον και των μεταβολών της θέσης του υπαλλήλου μέσα στην ίδια Δημόσια Αρχή, δηλαδή και για τις μεταθέσεις και για τις μετακινήσεις, με συνέπεια να αναγκάζονται οι θιγόμενοι υπάλληλοι να επιζητούν δικαστική προστασία και να ακολουθεί η δικαστική ακύρωση, ως παράνομων, όλων των διενεργούμενων μεταθέσεων υπαλλήλων των Περιφερειών αυτών.

Για τους παραπάνω λόγους, ζητάμε, να συμπεριληφθούν στις ρυθμίσεις που προωθείτε και συνεπώς να κατοχυρωθούν νομοθετικά:
1) Η έννοια της μετάθεσης, ως της μεταβολής της Δημόσιας Αρχής στην οποία υπηρετεί ο υπάλληλος, ανεξάρτητα από το εάν η Δημόσια Αρχή, στην οποία μετατίθεται ο υπάλληλος, εδρεύει στον ίδιο τόπο.
2) Η έννοια της μετακίνησης, ως της μεταβολής της θέσης του υπαλλήλου μέσα στην ίδια Δημόσια Αρχή.
3) Η έννοια της Δημόσιας Αρχής, ως της διακεκριμένης Υπηρεσίας της Περιφέρειας, η οποία έχει ιδία κατά τόπο και καθ΄ ύλη αρμοδιότητα, έδρα και οργανική συγκρότηση.
4) Ο τρόπος διενέργειας των μεταθέσεων και μετακινήσεων, πάντα κατόπιν σύμφωνης γνωμοδοτήσεως του Υπηρεσιακού Συμβουλίου και βάσει Πινάκων Μεταθετέων.
Σημειώνεται επίσης ότι, αν αντίθετα η Περιφέρεια ήθελε εκληφθεί, ως μία Αρχή, τότε οι περί μεταθέσεων διατάξεις δεν θα εφαρμοζόταν ποτέ στους υπαλλήλους της, με συνέπεια, τόσον την ουσιαστική καταστρατήγηση των διατάξεων του άρθρου 103 παρ. 4 του Συντάγματος που κατοχυρώνει τον θεσμό της μετάθεσης του υπαλλήλου της Διοίκησης κάτω από τις αναφερόμενες, στο άρθρο αυτό, εγγυήσεις, όσον και τη στέρηση του δικαιώματος έννομης προστασίας στις περιπτώσεις αυτές. Έτσι, αν υιοθετηθεί η άποψη ότι η Περιφέρεια είναι μία Αρχή, τότε καταλήγουμε στο άτοπο αποτέλεσμα της, κατ΄ αντίθεση προς τις διατάξεις του άρθρου 103 παρ. 4 του Συντάγματος, κατάργησης της έννοιας της μετάθεσης στο θεσμό της Περιφέρειας, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυθαιρεσίες της Διοίκησης (βλ. επ΄ αυτού και σχετική πάγια νομολογία των Δικαστηρίων).
Επιπροσθέτως δε, εάν η Περιφέρεια ήθελε εκληφθεί, ως μία Αρχή, με συνέπεια οι περί μεταθέσεων διατάξεις του άρθρου 67 του Υπαλληλικού Κώδικα αλλά και οι περί τοποθετήσεως προϊσταμένων οργανικών μονάδων μετά γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου διατάξεις του άρθρου 65 παρ. 2 του ίδιου Κώδικα να μην εφαρμόζονται ποτέ στους υπαλλήλους της, (δηλαδή την ουσιαστική κατάργηση της έννοιας της μετάθεσης και της γνώμης του Υπηρεσιακού Συμβουλίου κατά τις τοποθετήσεις προϊσταμένων οργανικών μονάδων, στο θεσμό της Περιφέρειας και στους υπαλλήλους της), τότε, η εξαίρεση αποκλειστικά και μόνον των υπαλλήλων των Περιφερειών και των Νομών από την εφαρμογή του θεσμού της μετάθεσης και της γνώμης του Υπηρεσιακού Συμβουλίου κατά τις τοποθετήσεις προϊσταμένων οργανικών μονάδων, θα συνιστούσε άνιση μεταχείριση των υπαλλήλων των Περιφερειών, έναντι των λοιπών υπαλλήλων του δημοσίου και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, οι οποίοι προδήλως τελούν κάτω από τις ίδιες άλλως ουσιωδώς προσομοιάζουσες εν γένει νομικές και πραγματικές συνθήκες και για τους οποίους συνεχίζει να ισχύει ο θεσμός της μετάθεσης και η γνώμη του Υπηρεσιακού Συμβουλίου κατά τις τοποθετήσεις προϊσταμένων οργανικών μονάδων, κάτω από τις εγγυήσεις του άρθρου 103 παρ. 4 του Συντάγματος.
Κατά συνέπεια , στην αποκρουστέα από εμάς ως άνω εκδοχή, η ενδεχόμενη αυτή εξαίρεση αποκλειστικά και μόνον των υπαλλήλων των Περιφερειών από την εφαρμογή του θεσμού της μετάθεσης και της γνώμης του Υπηρεσιακού Συμβουλίου κατά τις τοποθετήσεις προϊσταμένων οργανικών μονάδων, θα ήταν πρόδηλα αντισυνταγματική και συνεπώς ανίσχυρη, ως αντικείμενη στην αρχή της ισότητας, που θεσπίζει και καθιερώνει το άρθρο 4 παρ. 1 του Συντάγματος.

Είμαστε στη διάθεσή σας, για οποιαδήποτε άλλη πληροφορία ή διευκρίνηση κρίνετε αναγκαία προκειμένου να διευθετηθούν και να επιλυθούν οριστικά αυτά τα ιδιαιτέρως σημαντικά ζητήματα, που απασχολούν την πλειονότητα των συναδέλφων μας δασολόγων αλλά και πλείστων άλλων γεωτεχνικών υπάλλήλων που υπηρετούν στις Περιφέρειες του Κράτους.

Για τα Διοικητικά Συμβούλια
ΠΟΓΕΔΥ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ν. ΚΑΚΑΒΑΣ
Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Α. ΙΩΑΝΝΟΥ

ΠΕΔΔΥ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΠΟΚΑΡΗΣ
ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΑΜΟΥ

Σας κοινοποιούμε το αριθμ. 69510/19-12-2005 έγγραφο της Οικονομικής Δ/νσης του Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με το οποίο σας διαβιβάστηκε το αριθμ.2/60016/0022/16-12-2005 έγγραφο του Υπ. Οικονομίας και Οικονομικών για την καταβολή του επιδόματος ειδικών συνθηκών στους δικαιούχους δασικούς υπαλλήλους.
Επίσης σας κοινοποιούμε και το αριθμ. 2/68963/0022/20-12-2005 έγγραφο του Γενικού Λογιστηρίου με το οποίο διαβιβάστηκε σε όλες τις Δ.Ο.Υ το προαναφερόμενο έγγραφο του Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, κ. Δούκα και αναφέρεται επίσης και στον ΚΑΕ απο τον οποίο θα καλυφθεί η σχετική δαπάνη (0224)
Είναι αναγκαίο να επισπευσθούν οι διαδικασίες πληρωμής των αναδρομικών ποσών λόγω της προθεσμίας που τίθεται από το Γ.Λ.Κ για την καταβολή της δαπάνης μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2005.
Στα δικαιολογητικά πληρωμής, εκτός από τις καταστάσεις πληρωμής των δικαιούχων, θα συμπεριληφθούν τα παραπάνω έγγραφα του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, το έγγραφο της Οικονομικής Δ/νσης του Υπ. Αγρ. Ανάπτ.& Τροφίμων, καθώς και η απόφαση 43966/7-4-2005 του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων , η οποία προσδιορίζει τους δικαιούχους και τις προϋποθέσεις καταβολής του επιδόματος.
Σε ότι αφορά τις κρατήσεις λάβετε υπόψη σας ότι στις καταστάσεις θα υπολογίσετε :
Κράτηση 2% Ταμείο Αρωγής για το χρονικό διάστημα από 1/7/2004 μέχρι 31-12-2005, όπως προβλέπεται από νεότερο νόμο.
Κράτηση 1%, Μετοχικό Ταμείο όλο το διάστημα και
Κράτηση 2,55 % Υγειονομική περίθαλψη
Σας ευχόμαστε και πάλι καλές γιορτές και χαρούμενο και δημιουργικό το νέο έτος.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Νικόλαος Μπόκαρης

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Γιάννης Στάμου

Στις 13/12/2005 ζητήθηκε απο τον Πρόεδρο της Ένωσης κειμενο για δημοσίευση στο Περιοδικό Κυνηγεσία και Κυνοφιλία .
Το κείμενο της συνέντευξης είναι διαρθρωμένο σε ερωτήσεις που τέθηκαν απο δημοσιογράφο και τις αντίστοιχες απαντήσεις του Προέδρου της Ένωσης.

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

1. Τι είναι η Ένωση Δασολόγων και πότε ιδρύθηκε; Ποιους Δασολόγους περιλαμβάνει στα μέλη της; Τους Υπαλλήλους των Κεντρικών Δασικών Υπηρεσιών ή και τους Δασολόγους των Περιφερειακών Δασικών Υπηρεσιών;

Η Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων είναι ένα επαγγελματικό και επιστημονικό σωματείο το οποίο έχει σαν σκοπό να προβάλλει τη δασοπονία, ως τον τομέα της Εθνικής Οικονομίας, που με τον τεχνικό και αναπτυξιακό του χαρακτήρα μπορεί να διαδραματίσει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο, στην ισόρροπη ανάπτυξη της ορεινής υπαίθρου και στην αναγνώριση από την κοινωνία της σπουδαιότητας και του πολυλειτουργικού χαρακτήρα των δασικών οικοσυστημάτων.
Στα πλαίσια των καταστατικών στόχων της Ένωσης, εμπίπτει επίσης και η έρευνα, η μελέτη και η παρουσίαση προβλημάτων περιβαλλοντικού χαρακτήρα, η υπόδειξη μέτρων στην πολιτεία για την αποτελεσματικότερη προστασία των δασικών οικοσυστημάτων, η προώθηση και η υλοποίηση ειδικότερων δασοπολιτικών στόχων καθώς και η προαγωγή και εξύψωση του επιστημονικού και επαγγελματικού επιπέδου των μελών της καθώς και η προώθηση επαγγελματικών, εργασιακών ή και κοινωνικών αιτημάτων που έχουν οι δασολόγοι.
Η Ένωση Δασολόγων ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1950, έχει πανελλαδικό χαρακτήρα και μέλη της είναι όλοι οι δασολόγοι δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (πρώην Γεωργίας) και στις Περιφερειακές Δασικές Υπηρεσίες. Μέλη μας είναι ακόμη και δασολόγοι που υπηρετούν στις νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις , στους Ο.Τ.Α, στο Υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ και στο Πυροσβεστικό Σώμα .

2. Ένωση Δασολόγων και κυνηγετικές οργανώσεις . Κατά τη γνώμη σας υπάρχουν κοινά σημεία επαφής, (κοινά συμφέροντα ή επιδιώξεις); Σε ποιους τομείς υπάρχουν κοινά σημεία επαφής και συνεργασίας;

Η Ένωση Δασολόγων, όπως προαναφέραμε, είναι συνδικαλιστική οργάνωση που εκφράζει κλαδικά τους δασολόγους–γεωτεχνικούς και δεν έχει σκοπό να υποκαταστήσει ή να εκφράσει τη δασική διοίκηση στην άσκηση των αρμοδιοτήτων της ή την εφαρμογή της δασικής πολιτικής. Απεναντίας πολλές φορές κατά το παρελθόν ήρθαμε σε σύγκρουση με την διοίκηση ή και την εκτελεστική εξουσία για θέματα προστασίας των δασών και των δασικών εκτάσεων. Ασφαλώς θα σας είναι γνωστή η στάση μας στην αναθεώρηση του Συνταγματικού πλαισίου για την προστασία των δασών, ή ακόμη και τις επιχειρούμενες σχετικές αλλαγές στο νομικό πλαίσιο για τα δάση καθώς και η διαχρονική παρεμβατική μας δράση για την προστασία του περιβάλλοντος.
Η διαμόρφωση υψηλού επιπέδου ευαισθησίας για το δασικό και το φυσικό γενικά περιβάλλον και η διατυπωμένη σε πολλές περιπτώσεις επιφυλακτικότητα της Ένωσης Δασολόγων, για τις αφανείς κάθε φορά προσδοκίες διαφόρων κύκλων συμφερόντων σε βάρος του δασικού περιβάλλοντος, αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν, στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη συνδικαλιστική μας δράση, τα οποία κρίνονται καθημερινά από την Ελληνική κοινωνία .
Συνεπώς, κατά την άποψή μας είναι άστοχο να αναζητούνται κοινά σημεία επαφής ή όπως διατυπώνεται στην ερώτηση ¨κοινά συμφέροντα ή επιδιώξεις με τις κυνηγετικές οργανώσεις¨, που έχουν σαφώς διαφορετικό θεσμικό ρόλο από την συνδικαλιστική οργάνωση των δασολόγων.
Σε κάθε περίπτωση θεωρούμε δεδομένη τη σημασία και το ρόλο των κυνηγητικών οργανώσεων στην προστασία των δασικών οικοσυστημάτων διότι η δραστηριότητα του κυνηγιού προϋποθέτει την δασική ανάπτυξη, την αειφορική διαχείριση των δασικών πόρων και τη γνώση των ιδιαιτεροτήτων ορεινού δασικού χώρου. Η ανάδειξη και η εξάπλωση των κυνηγητικών δραστηριοτήτων διευκολύνεται ασφαλώς από την εξασφάλιση χρηστής και αποτελεσματικής δασικής διοίκησης η οποία θα πρέπει να αποτελεί ζητούμενο τόσο για τις κυνηγητικές οργανώσεις όσο και για την Ένωσή μας.

3. Ένωση Δασολόγων και Ομοσπονδιακή θηροφυλακή. Υπάρχουν αντίθετα συμφέροντα; Ποια η θέση της Ένωσης για τη δημιουργία και τη λειτουργία της Ομοσπονδιακής Θηροφυλακής, που είναι ένα σώμα εθελοντικής προσφοράς των κυνηγών προς την πολιτεία;

Η Ένωση Δασολόγων βλέπει με ιδιαίτερα θετική αντίληψη τη δράση κοινωνικών εταίρων όπως είναι οι κυνηγετικές οργανώσεις. Η αντίληψη αυτή εκτιμούμε ότι έχει αποτυπωθεί με σαφήνεια στο νομικό πλαίσιο που λειτουργούν οι κυνηγητικές οργανώσεις όλων των επιπέδων, με βάση το οποίο παρέχεται η δυνατότητα πρόσληψης ιδιωτικών φυλάκων θήρας, το οποίο όπως γνωρίζετε αποτελεί μέρος των ισχυόντων διατάξεων της δασικής νομοθεσίας.
Εκτιμούμε όμως ότι θα πρέπει, στα πλαίσια του καλόπιστου διαλόγου, να αναφερθεί ο ενδοιασμός μας για το πόσο δόκιμος είναι ο χρησιμοποιούμενος σήμερα όρος ¨Ομοσπονδιακή Θηροφυλακή¨, δεδομένης της δικαστικής απόφασης 3943 του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία κατήργησε διάταξη της υπουργικής απόφασης του Υπ.Γεωργίας, καθόσον μέρος με την απόφαση αυτή δημιουργείτο το σώμα της Ομοσπονδιακής Θηροφυλακής.
Επίσης, θα πρέπει να αναφερθούν τα πολλά προβλήματα που υπάρχουν ακόμη και σήμερα, μετά από 2 και πλέον έτη από την ισχύ του άρθρου 4 παρ.13 του ν.3208/2003 , στην αξιοποίηση των ιδιωτικών φυλάκων θήρας . Με την προαναφερόμενη διάταξη οι ιδιωτικοί φύλακες θήρας θεωρήθηκαν ανακριτικοί υπάλληλοι αλλά δεν εκδόθηκε η σχετική απόφαση για τα καθήκοντα και τους περιορισμούs, τα προσόντα την ηλικία, κ.λ.π θέματα, που αφορούν την διαδικασία πρόσληψης τους.
Όλα αυτά θα πρέπει να προβληματίσουν σοβαρότατα τόσο τη δασική διοίκηση όσο και τις κυνηγητικές οργανώσεις που δεν μπόρεσαν με αμοιβαίες υποχωρήσεις στα πλαίσια της νομοθεσίας να βρουν κοινά σημεία για τη διευθέτηση των προβλημάτων.
Η Πανελλήνια Ένωση δασολόγων έχει διατυπώσει ξεκάθαρη θέση για τα παραπάνω προβλήματα. Εν κατακλείδι θεωρούμε ότι πρέπει να διασφαλιστούν οι διακριτοί ρόλοι ανάμεσα στις Δασικές Υπηρεσίες που ασκούν εποπτικό ρόλο και τις κυνηγετικές οργανώσεις που καλούνται στα πλαίσια των ισχυουσών διατάξεων να οργανώσουν και να προάγουν τις κυνηγητικές δραστηριότητες και να συνδράμουν την πολιτεία στο έργο της ανάπτυξης και της προστασίας του θηραματικού πλούτου της Χώρας.
Ασφαλώς, η επαναπροσέγγιση των σχέσεων της δασικής διοίκησης με τους κοινωνικούς εταίρους (πολίτες και ενώσεις πολιτών) και η ανάπτυξη συμμετοχικών διαδικασιών και διαλόγου με τους μη κρατικούς φορείς αποτελούν στοιχεία που δεν μπορούν να αγνοηθούν και μπορούν να συμβάλουν δυναμικά στη διαμόρφωση της σύγχρονης δασικής πολιτικής.

4. Νόσος των πτηνών: Ήταν μια δύσκολή κατάσταση και για τη χώρα μας, που λόγω της διόγκωσης του θέματος από τα Μ.Μ.Ε , επικράτησε ένας πανικός στην κοινή γνώμη. Οι κυνηγετικές οργανώσεις προσέφεραν την εθελοντική συμβολή τους στη συλλογή δειγμάτων. Η Ένωση δασολόγων εξέδωσε μια ανακοίνωση με ενστάσεις για τον τρόπο που έγινε η συλλογή δειγμάτων και προτάσεις για την απαγόρευση κυνηγίου-αν οι εξελίξεις έδειχναν ότι κάτι τέτοιο ήταν απαραίτητο. Η ΚΣΕ απάντησε σε αυτό το δελτίο με διάφορες ενστάσεις . Ακολούθησε ένα ακόμα δελτίο από την Ένωση Δασολόγων , ως απάντηση στο περιεχόμενο του Δελτίου Τύπου της ΚΣΕ. Τελικά ποιο ήταν το πρόβλημα σε αυτή την υπόθεση;

Θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντική τη συμβολή των κυνηγετικών οργανώσεων και των κυνηγών στην οργάνωση και τη διεκπεραίωση των δειγματοληψιών που έγιναν για τον έλεγχο της εξάπλωσης της ζωονόσου. Αυτό θέλουμε να το ξεκαθαρίσουμε και με την παρούσα ευκαιρία.
Η Ένωσή μας με δελτίο τύπου το οποίο εξέδωσε ζήτησε μεταξύ άλλων την συμβολή των δασολόγων στην πραγματοποίηση των ελέγχων και πρόταξε ως συνδικαλιστική της θέση τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, ως πρωταρχικού κοινωνικού αγαθού.
Η απαίτηση μας για συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, των κοινωνικών φορέων και οργανώσεων και η τήρηση των βασικών επιστημονικών αρχών για την εκτέλεση των δειγματοληψιών αποτέλεσαν στοιχεία της συνδικαλιστικής προσέγγισης του θέματος της γρίπης των πτηνών, από την Ένωσή μας.
Στο δελτίο τύπου της Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων, αναγράφηκαν με εποικοδομητική διάθεση και στόχο, οι απόψεις μας για ένα θέμα που απασχόλησε την ελληνική κοινωνία.
Επαναλαμβάνουμε ότι, η διαχείριση ανάλογου επιπέδου ζητημάτων, επιβάλει την εφαρμογή σχεδιασμών που καθορίζονται από ένα σύγχρονο πλαίσιο αρχών, σύμφωνα με τις εξής βασικές παραδοχές :
– Ότι η δημόσια υγεία αποτελεί πρωταρχικό κοινωνικό αγαθό.
– Ότι η συνεργασία των εμπλεκόμενων υπηρεσιών μεταξύ τους, αλλά και με τις κοινωνικές οργανώσεις, θα βασίζεται στα επιστημονικά δεδομένα και τις εξελίξεις και δεν θα εξυπηρετεί κανενός επιπέδου σκοπιμότητες.
Η Ένωσή Δασολόγων διατύπωσε την άποψη ότι ¨η αναστολή της δραστηριότητας υπαίθριων δραστηριοτήτων, όπως το κυνήγι υδροβίων πουλιών στις ζώνες υψηλής επικινδυνότητας, είναι μέτρο που μπορεί να ληφθεί, μόνο εφόσον οι εξελίξεις το επιβάλλουν (και όχι ασφαλώς η Ένωσή μας).
Η ίδια προσέγγιση έγινε εξάλλου και από την Κυνηγετική Συνομοσπονδία Ελλάδος, η οποία στο έγγραφο απάντηση που έκανε αναφέρει: ¨ Εάν υπάρχει πραγματικός και τεκμηριωμένος λόγος από μια νέα δυσάρεστη εξέλιξη του θέματος της γρίπης, που όλοι απευχόμαστε, θα συνδράμουμε άμεσα και αποφασιστικά στην λήψη και εφαρμογή των επιβεβλημένων μέτρων.¨
Ουσιαστικά και οι δύο φορείς καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα για το θέμα της γρίπης των πτηνών, χρησιμοποιώντας διαφορετική διατύπωση και συνεπώς για την Ένωσή μας δεν υφίσταται κανένα θέμα.

5. Κατά τη γνώμη σας οι δασικοί υπάλληλοι που υπάρχουν σήμερα σε όλη τη χώρα επαρκούν για την εξασφάλιση της καλής φύλαξης της υπάιθρου; Τα κονδύλια που διατίθενται για τη δασοφύλαξη και τη θηροφύλαξη επαρκούν; Τι πρέπει να γίνει για το ζήτημα αυτό (δασοφύλαξη και θηροφύλαξη)

Οι Περιφερειακές Δασικές Υπηρεσίες για πολλά χρόνια έχουν αποδυναμωθεί σε μέσα, προσωπικό και αρμοδιότητες και έχουν οδηγηθεί στην περιθωριοποίηση.
Η Ένωσή μας έχει επισημάνει τα μεγάλα διαρθρωτικά προβλήματα του Τομέα, τις ελλείψεις προσωπικού, την ελλειμματική χρηματοδότησή του και την ανάγκη αναθεώρησης της ασκούμενης δασικής πολιτικής.
Οι ανάγκες αυτές δεν είναι μόνο διαπιστώσεις της Ένωσής μας αλλά αναδείχθηκαν στα πλαίσια της συνόδου του Εθνικού Συμβουλίου Αγροτικής Πολιτικής όπου συζητήθηκαν θέματα του δασικού τομέα ενώ συμπεριλήφθηκαν και στην απόφαση του Συμβουλίου της 14ης Δεκεμβρίου 1998 για τη δασική ευρωπαϊκή στρατηγική, στην οποία αναγνωρίστηκε σαν κύριος στόχος μιας σύγχρονης δασικής πολιτικής, η μεγιστοποίηση του πολυλειτουργικού ρόλου των δασικών οικοσυστημάτων και η διεύρυνση της έννοιας της “αειφορικής διαχείρισης”, ώστε να περιληφθούν και άλλες, πέραν της ξυλοπαραγωγής προσφορές και λειτουργίες του δάσους.
Για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί απαιτείται η λήψη συγκεκριμένων μέτρων, τόσο στον τομέα παραγωγής υλικών και περιβαλλοντικών αγαθών και υπηρεσιών, όσο και στους τομείς της προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων, της αντιδιαβρωτικής προστασίας, της ανάπτυξης της ιδιωτικής δασοπονίας, της προστασίας της δασικής περιουσίας του δημοσίου, των χρήσεων γης στο δασικό χώρο, των αναδασώσεων, της δασικής έρευνας, των εφαρμογών και της εκπαίδευσης .
Οι παραπάνω δράσεις παραμένουν δυστυχώς και σήμερα ανέφικτες, ενώ οι κατά καιρούς δηλώσεις και τα μέτρα που προβάλλονται ως προτεραιότητες, αποτελούν και σήμερα κενό γράμμα.
Από την εποχή του πολυσυζητημένου πορίσματος της διακομματικής επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων για τα δάση και την επιζητούμενη αυτόνομη χρηματοδότηση του Τομέα, με ορισμένο ποσοστό επί του προϋπολογισμού του κράτους το οποίο θα διατίθετο για την ανάπτυξη, την προστασία και την αειφορική διαχείριση των δασών, βρεθήκαμε στην σημερινή κατάσταση που όχι μόνο δεν τίθεται θέμα εφαρμογής του πορίσματος της διακομματικής επιτροπής αλλά ο δασικός τομέας, κατακερματίζεται σε ότι αφορά την άσκηση αρμοδιοτήτων, περιθωριοποιείται ως προς την πρόβλεψη χρηματοδότησής του από τα επιχειρησιακά προγράμματα σε Κεντρικό και Περιφερειακό επίπεδο, αποδυναμώνεται λόγω της σημαντικής μείωσης του υπηρετούντος υλωρικού προσωπικού και γίνεται βορρά στα μικρά ή μεγαλύτερα συμφέροντα που εποφθαλμιούν οφέλη από τα δασικά οικοσυστήματα.

6. Πώς κρίνει η Ένωση Δασολόγων τις πρωτοβουλίες και δραστηριότητες που αναπτύσσονται από τις κυνηγετικές οργανώσεις (προγράμματα βελτίωσης βιοτόπων, συμμετοχή σε ομάδες πυροπροστασίας δασών, εμπλουτισμός κάποιων κυνηγότοπων κλπ)

Η Ένωσή μας βλέπει θετικά τις πρωτοβουλίες και τις δραστηριότητες που αναλαμβάνονται από τις κυνηγητικές οργανώσεις που αφορούν είτε προγράμματα βελτίωσης βιοτόπων είτε συμμετοχή σε ομάδες πυροπροστασίας είτε αφορούν τον εμπλουτισμό κυνηγότοπων.
Εκτιμούμε ότι μέσω των δραστηριοτήτων αυτών εκπληρώνεται ο προβλεπόμενος από τη νομοθεσία θεσμικός ρόλος τους, προβάλλονται κοινωνικές και οικολογικές προτεραιότητες που έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα για το περιβαλλοντικό ισοζύγιο και ιδιαίτερα για το θηραματικό πλούτο.

7. Κατά τη γνώμη σας υπάρχουν και κάποιες δραστηριότητες που ενώ θα έπρεπε, δεν έχουν ακόμη αναπτύξει οι κυνηγητικές οργανώσεις στο βαθμό που απαιτείται;

Αυτό είναι αντικείμενο διεξοδικότερης ανάλυσης και προσέγγισης που μπορεί να γίνει σε συνεργασία με τη Γενική Δ/νση Ανάπτυξης & Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος.

8.Υπάρχουν τομείς που σταδιακά « περνάνε» στην αρμοδιότητα ή στην συναρμοδιότητα του ΥΠΕΧΩΔΕ. ( Προστατευόμενες περιοχές, προστατευόμενα είδη, περιοχές ειδικής πρστασίας για τα πουλιά, Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες, φορείς διαχείρισης Προστατευόμενων περιοχών κλπ) Τελικά είναι καλύτερο ή χειρότερο που στο κεφάλαιο δάσος, φύση και άγρια ζωή συναποφασίζουν δυο διαφορετικά υπουργεία;

Τα τελευταία χρόνια ο δασικός τομέας όπως προαναφέραμε αποδυναμώνεται και περιθωριοποιείται παραμένοντας φτωχός συγγενής τόσο σε σχέση με τις χρηματοδοτήσεις και τα αναπτυξιακά προγράμματα του Αγροτικού Τομέα όσο και σε σχέση με το υπερανεπτυγμένο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Δημοσίων έργων (με έμφαση περισσότερο στον τίτλο και ουσία στα δημόσια έργα) που διαχειρίστηκε ιδιαίτερα σημαντικούς πόρους στα πλαίσια του επιχειρησιακού προγράμματος ¨Περιβάλλον¨.
Σας καλούμε να αναλογιστείτε δημοσιογραφικά (και όχι μόνο), το επίπεδο χρηματοδότησης των ειδικών δασοτεχνικών έργων από τα επιχειρησιακά προγράμματα και των δύο φορέων. Θα απογοητευτείτε διότι θα διαπιστώσετε το επίπεδο της απόκλισης των βαρύγδουπων δηλώσεων όταν αντιμετωπίζουμε σαν πολιτεία κάποια φυσική καταστροφή (πλημμύρα, δασική πυρκαγιά κ.λ.π) από την επακολουθούσα λήψη μέτρων (διοικητικών και χρηματοοικονομικών) για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών.
Η άποψη μας είναι ότι ο Τομέας των Δασών χρειάζεται οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια και κάθετη οργάνωση σε επίπεδο χώρας . Επίσης χρειάζεται ακόμη και σήμερα να οριστεί πολιτικά υπεύθυνος για τα δάση τουλάχιστον σε επίπεδο Γεν. Γραμματείας Δασών.