Category Archives: Κυρίως Άρθρα

Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
ΤΟΥ ΔΑΣΙΚΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ

Ημερίδα του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος
και της Πανελλήνιας ΄Ενωσης Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων

Αθήνα, 28 Φεβρουαρίου 2007

Γιώργος Παπαδημητρίου
Καθηγητής Πανεπιστημίου

Βασικές θέσεις

Ι. Διαπιστώσεις

1. Το Σύνταγμά μας περιέλαβε το 1975 προωθημένους κανόνες για την προστασία του περιβάλλοντος. Οι σχετικές διατάξεις του αποτελούν το περιβαλλοντικό Σύνταγμά μας και είναι ακόμη και σήμερα πρότυπο στον ευρωπαϊκό χώρο.
2. Στην αναθεώρηση του 2001 επιχειρήθηκε ο εξορθολογισμός του. Υπό συνθήκες που είναι γνωστές, εγκαταλείφθηκαν προτάσεις, οι οποίες θα οδηγούσαν στην απομείωση της προστασίας και υιοθετήθηκαν διατάξεις που εμπλουτίζουν το περιβαλλοντικό Σύνταγμα και ενισχύουν την προστασία του δασικού πλούτου.
3. Η εμπειρία που γνωρίσαμε τότε είναι αποκαλυπτική και διδακτική. Μας δείχνει ότι κάθε προσπάθεια απομείωσής του είναι καταδικασμένη σε αποτυχία.
4. Η κακή κατάσταση του περιβάλλοντος στη χώρα μας δεν οφείλεται ασφαλώς στο Σύνταγμα. Οφείλεται αφενός στην αδυναμία διαχρονικά των κυβερνήσεων να διαμορφώσουν μία αξιόπιστη περιβαλλοντική πολιτική και της διοίκησης να οργανώσει και να εγγυηθεί την εφαρμογή της.
5. Με αυτά τα δεδομένα, το Συμβούλιο Επικρατείας προσπαθεί, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, να λειτουργήσει αφενός ως εγγυητής της περιβαλλοντικής νομιμότητας και αφετέρου ως ανάχωμα στις αντισυνταγματικές επιλογές του νομοθέτη και τις αντισυνταγματικές αποφάσεις και πρακτικές της διοίκησης.
6. Το χάσμα που διαπιστώνεται μεταξύ του περιβαλλοντικού Συντάγματος και της εφαρμογής του στην πράξη προσλαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις, εντοπίζεται δε σε όλες τις περιοχές της κεντρικής και της αποκεντρωμένης εξουσίας.
7. Αφού προτείνεται η αναθεώρηση του άρθρου 24, ερωτάται σε τι έφταιξε το Σύνταγμα για την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε. Συγκεκριμένα, ερωτάται σε τι έφταιξε που δεν προωθήθηκε η χωροταξική οργάνωση και αναδιάρθρωση της χώρας, η πολεοδομική ανασυγκρότησή της, η ανάδειξη των δασών ως εθνικού πλούτου, η εκπόνηση δασικών χαρτών και η κατάρτιση δασολογίου, η προστασία των ευαίσθητων οικοσυστημάτων και η προστασία των μνημείων; Μήπως οι σκοποί αυτοί δεν είναι πρωταρχικό μέλημα κάθε σύγχρονης ευνομούμενης πολιτείας; Και μήπως δεν αντιστοιχούν σε σαφείς και εύλογες επιταγές του Συντάγματος;
8. Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά εξηγεί με τρόπο πειστικό ότι σήμερα προβάλλει ως πρόταγμα και διακύβευμα, περισσσότερο παρά ποτέ άλλοτε, όχι η αναθεώρηση του περιβαλλοντικού Συντάγματος, αλλά η διαμόρφωση και η προώθηση μιας σύγχρονης, αξιόπιστης και συνεκτικής πολιτικής για την πραγμάτωσή του.

ΙΙ. Εκτιμήσεις

1. Η Νέα Δημοκρατία περιέλαβε στην πρόταση για την αναθεώρηση του Συντάγματος ως βασικό και κεντρικό σημείο το άρθρο 24. Η τροποποίησή του αποβλέπει εν πρώτοις στη «σύνδεση των δασικών εκτάσεων με το χωροταξικό σχεδιασμό». Επίσης, προτείνεται ως ορόσημο για το χαρακτηρισμό των δασικών εκτάσεων η κατάσταση που επικρατούσε, όταν άρχισε η εφαρμογή του Συντάγματος, δηλαδή τον Ιούνιο του 1975.
2. Στενά συνυφασμένη με τη γενικότερη προστασία του περιβάλλοντος είναι η πρόταση για την καθιέρωση Συνταγματικού Δικαστηρίου και την απότοκη αναδιάρθρωση της δικαιοσύνης. Συνέπεια της αποδοχής της θα ήταν η αποδυνάμωση του Συμβουλίου της Επικρατείας ως του αρμόδιου Δικαστηρίου για την επίλυση των σημαντικών περιβαλλοντικών διαφορών.
3. Η πρόταση της Νέας Δημοκρατίας για περιβαλλοντικά ζητήματα συνθέτει έτσι μια ατζέντα που υπερβαίνει κατά πολύ τους ορισμούς του άρθρου 24 και εκτείνεται σε περισσότερους βασικούς θεσμούς της πολιτείας.
4. Στις προτάσεις αυτές αντιτάχθηκαν, και μάλιστα επίμονα, όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, αλλά και σημαντικές κοινωνικές και επιστημονικές οργανώσεις. Η υιοθέτησή τους, ενόψει των ευρύτερων επιπτώσεών τους, θα απαιτούσε ευρύτερες συγκλίσεις τόσο στους κόλπους της Βουλής όσο και στο επίπεδο των κομμάτων και της κοινωνίας.
5. Ανάλογες συγκλίσεις, μετά μάλιστα και την αποχώρηση του ΠΑΣΟΚ από την αναθεωρητική διαδικασία, είναι αδύνατες ενόψει της αυξημένης πλειοψηφίας των 3/5 του συνολικού αριθμού των βουλευτών που απαιτεί το Σύνταγμα για την αναθεώρηση των διατάξεών του. Η αντίθεση προς τις προτάσεις θα διευρύνεται και θα ενισχύεται μάλιστα, όσο συνειδητοποιείται το διακύβευμά τους και η αδυναμία διατύπωσης μιας σοβαρής και αξιόπιστης επιχειρηματολογίας. Το προηγούμενο της αναθεώρησης του 2001 είναι αποκαλυπτικό και διδακτικό.
6. Με αυτές τις εκτιμήσεις, οι προτάσεις της Κυβέρνησης δεν είναι δυνατόν να τελεσφορήσουν ούτε σ’ αυτή τη Βουλή ούτε στην επόμενη. Υπό την πίεση και την πειθώ όσων αντιτίθενται στην τροποποίηση του άρθρου 24 και την καθιέρωση Συνταγματικού Δικαστηρίου η Κυβέρνηση θα αναγκαστείνα τις εγκαταλείψει αυτές τις προτάσεις της.

ΙΙΙ. Προτάσεις

1. Μήπως λοιπόν είναι άσκοπο να αναλώσουμε τις δυνάμεις μας για μια υπόθεση που δεν φαίνεται να έχει προοπτική. Ερωτάται, με άλλα λόγια, μήπως θα ήταν πιο χρήσιμο να επεξεργαστούμε και να προωθήσουμε, χωρίς άλλη καθυστέρηση, προτάσεις που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος και του δασικού πλούτου, την ανάπτυξη και την ασφάλεια δικαίου.
2. Την προσοχή μας πρέπει να στρέψουμε σε ζητήματα που έχουν καίρια σημασία. Πρωτεύουσα σημασία λόγω της εμβέλειας και της οριζόντιας επίδρασής τους σε όλες σχεδόν τις περιβαλλοντικές και αναπτυξιακές πολιτικές έχουν η σύνταξη δασικών χαρτών και δασολογίου. Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι περισσότερα από τριάντα χρόνια μετά τη θέσπιση του Συντάγματος του 1975 εξακολουθούμε να παραμένουμε η μόνη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που δεν διαθέτει τα πολύτιμα αυτά θεσμικά εργαλεία για την προστασία του δασικού πλούτου.
3. Η ματαίωση της αναθεώρησης του άρθρου 24 και της καθιέρωσης Συνταγματικού Δικαστηρίου έχει αμυντικό περιεχόμενο. Αντίθετα, η συντονισμένη προσπάθεια να αποκτήσουμε δασικούς χάρτες και δασολόγιο διακρίνεται για το δημιουργικό της πνεύμα, αφού αποβλέπει τόσο στην πραγμάτωση του περιβαλλοντικού Συντάγματος όσο και στην ανάπτυξη. Επίσης, θα συμβάλλει σημαντικά στον εκσυγχρονισμό των θεσμών, την ασφάλεια δικαίου και τη βελτίωση των πρακτικών της διοίκησης.
4. Είναι καιρός να εγκαταλείψουμε την κανονιστική λογική που δεσπόζει σε όλες τις περιοχές της ζωής μας, δηλαδή την αντιμετώπιση των προβλημάτων μόνο με την παραγωγή νόμων. Στην εποχή μας επιβάλλεται, όσο ποτέ άλλοτε, η υιοθέτηση παράλληλα και της επιχειρησιακής λογικής στις πολιτικές μας, δηλαδή η αντιμετώπιση των προβλημάτων όχι μόνο με κανόνες δικαίου αλλά και με σχέδια, δράσεις και πρακτικές.
5. Διαφορετικά, τα προβλήματα θα συσσωρεύονται, η προστασία του περιβάλλοντος θα περιθωριοποιείται και η ανάπτυξη θα εξακολουθήσει να καρκινοβατεί. Θα συνεχίσουμε δηλαδή το φαύλο κύκλο μιας μετ’ εμποδίων πορείας σε συνθήκες ανασφάλειας και αδιαφάνειας. Θύματά της θα είναι προφανώς τόσο το περιβάλλον όσο και η ανάπτυξη.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ – ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ:
ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 24 & 117;

Μιχάλης Σκαρβέλης
Δρ. Δασολόγος – ΕΘΙΑΓΕ/ΙΜΔΟΤΔΠ

Μέσα σε 5 χρόνια έρχεται για δεύτερη φορά προς ψήφιση η αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος, που αναφέρεται στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, του δασικού πλούτου και την ανάγκη χωροταξικού σχεδιασμού.

Θεωρώ ότι κανείς δεν αμφισβητεί την ανάγκη προστασίας των δασών, όπως επίσης δεν αμφισβητεί την ανάγκη ύπαρξης χωροταξικού σχεδιασμού, σαν «εργαλείου» για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την – κατά το δυνατόν – απρόσκοπτη και επωφελή για το σύνολο άσκηση των όποιων ανθρωπογενών δραστηριοτήτων και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής. Το ζητούμενο σε κάθε περίπτωση όμως είναι να μην χαθεί οριστικά μέσα από λάθος επεμβάσεις κάτι που δεν θα μπορεί να ανακτηθεί, π.χ. το δάσος. Εδώ έρχεται λοιπόν ο χειρισμός, το «εργαλείο», δηλ. ο σχεδιασμός, προκειμένου να υπηρετήσει τον παραπάνω τεθέντα στόχο. Όλες οι άλλες εξισωτικές ή αφαιρετικές επινοήσεις γίνονται εκ του πονηρού.
Και εξηγούμαι: Η αναθεώρηση του ’ρθρου 24 αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα επίθεσης και κατασπατάλησης των φυσικών πόρων εν ονόματι της εξυπηρέτησης συγκεκριμένων συμφερόντων, της αύξησης της κερδοφορίας του κεφαλαίου ή κατ’ άλλους της δήθεν «ανάπτυξης», της «ανταγωνιστικότητας», της χωροταξίας, του τουρισμού, της δημιουργίας υποδομών, κλπ.

Αν σταθούμε λίγο διαχρονικά απέναντι στο θέμα, ερμηνεύεται εύκολα η παραπάνω εκτίμηση:
Η μετακίνηση του πληθυσμού μετά την Κατοχή και τον Εμφύλιο, η ανάγκη πρώτης ή και δεύτερης κατοικίας, οι ανάγκες σε φθηνή γη για την βιομηχανία, σε συνδυασμό με την (σκόπιμη) ανυπαρξία κάθε στοιχειώδους χωροταξικού σχεδιασμού, έκανε τις δασοκαλυμμένες εκτάσεις να φαίνονται σαν εύκολη λύση για τις δραστηριότητες αυτές. Η επίσης σκόπιμη απουσία Εθνικού (και Δασικού) Κτηματολόγιου, όπου θα ήταν καταγεγραμμένες οι εκτάσεις αυτές και θα φαινόταν τόσο η μορφή τους όσο και το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους, συνέτεινε ώστε να γίνονται βορά από ανθρώπους που κατά βάση είχαν προσβάσεις στην εξουσία, να καταπατηθούν, να αλλάξουν πολλές φορές μορφή με καταστροφή της δασικής βλάστησης και να μεταβιβάζονται με μεγάλη ευκολία – με την ανοχή του κράτους- μετακυλίοντας έτσι το πρόβλημα σε άλλους ιδιοκτήτες, που συνειδητά ή εν αγνοία τους ενεπλάκησαν στο ιδιοκτησιακό πρόβλημα των δασικών εκτάσεων. Είναι άλλωστε κοινή παραδοχή ότι τα επί δεκαετίες έντονα φαινόμενα δασικών πυρκαγιών συνδέονται άμεσα με τα κυκλώματα σφετερισμού και αλλαγής μορφής και χρήσης των δασικών εκτάσεων.

Η διογκούμενη καταστροφή των φυσικών πόρων έγινε έντονα ορατή στη διάρκεια και με την πτώση της επτάχρονης δικτατορίας και αυτό οδήγησε στην αποτύπωση στο Σύνταγμα του 1975 ενός πνεύματος αυστηρής προστασίας, τόσο των υφιστάμενων δασών όσο και των δασών που είχαν καταστραφεί στο παρελθόν (δασικές εκτάσεις), των οποίων επέτασσε την άμεση προστασία και την αναδάσωση εφόσον καταστρέφονταν για οποιοδήποτε λόγο (’ρθρα 24 και 117).
Πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι τα δάση στη μεγάλη πλειοψηφία των εκτάσεών τους είναι δημόσια γη, καθώς περιήλθαν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου με την απελευθέρωση της χώρας από τους Τούρκους, όπου θεωρούνταν επίσης δημόσια περιουσία. Η αλλαγή επομένως χαρακτήρα των δασικών εκτάσεων έχει διπλή σημασία και επίπτωση: αφενός στην υποβάθμιση και την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και αφετέρου στην απώλεια δημόσιας γης που θα την σφετεριστούν συγκεκριμένα συμφέροντα.

Τα προβλήματα που δημιούργησε το Σύνταγμα του 1975 στις διάφορες μορφές «επιχειρηματικής» δραστηριότητας έγιναν σύντομα αντιληπτά και έτσι η πρώτη σχετικά επιτυχημένη προσπάθεια αποχαρακτηρισμού σημειώθηκε το 1979 με το Ν. 998, δηλαδή μόλις 4 χρόνια μετά την ψήφιση του Συντάγματος, όπου μια κατηγορία δασικών εκτάσεων βαφτίστηκαν «χορτολιβαδικές», ώστε να βγουν από τη Συνταγματική προστασία. Η δεύτερη μαζική απόπειρα αποχαρακτηρισμού δασικών εκτάσεων έγινε το 1987, με κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με το Νόμο «περί βοσκοτόπων», ο οποίος τελικά κρίθηκε αντισυνταγματικός από το ΣτΕ. Παράλληλα, κατ΄ επιταγή του ισχύοντος Συντάγματος, εκδόθηκε μια πλούσια προστατευτική για το φυσικό περιβάλλον νομολογία από το ΣτΕ.
Έτσι για τα αδηφάγα συμφέροντα και τους πολιτικούς οσφυοκάμπτες τους ανέκυψε η ανάγκη να επανέλθει το θέμα όχι πλέον με πλάγιο τρόπο, αλλά δια της ευθείας οδού, την αναθεώρηση δηλαδή του Συντάγματος στο συγκεκριμένο άρθρο καθώς και την αναθεώρησή του στα άρθρα που αφορούν τη λειτουργία του ΣτΕ. Αυτό επιχειρήθηκε το 2001 με την προηγούμενη Αναθεώρηση του Συντάγματος (’ρθρο 24), κατ’ επιταγή της οποίας ψηφίστηκε ο Ν. 3.208/2003 (Η Ν.Δ. τότε τον καταψήφισε). Το τέχνασμα εδώ ήταν ο ίδιος ο ορισμός του δάσους και η ελάχιστη έκταση που χαρακτηρίζεται ως δάσος. Και αυτού του Νόμου η συνταγματικότητα είναι ήδη υπό έντονη αμφισβήτηση ως προς το συγκεκριμένο άρθρο, οπότε η όλη του φιλοσοφία κινδυνεύει να καταρρεύσει. Γι’ αυτό επανέρχονται τόσο σύντομα για νέα Αναθεώρηση του ’ρθρου 24. Ωστόσο υπάρχει μια σημαντική διαφορά: Την προηγούμενη αναθεώρηση την έκανε κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ με συναίνεση της ΝΔ, που όμως αρνήθηκε στη συνέχεια να ψηφίσει τον σχετικό Νόμο. Σήμερα, που η εφαρμογή του συγκεκριμένου Νόμου κινδυνεύει, είναι η κυβέρνηση της ΝΔ που φέρνει το ’ρθρο 24 πάλι για αναθεώρηση και το ΠΑΣΟΚ θεωρεί το ζήτημα «σημείο ρήξης» και το καταψηφίζει!
’ραγε ποιος κοροϊδεύει ποιόν;
Επίσης από πλευράς ΝΔ, θέτοντας δήθεν ως ορόσημο το Σύνταγμα του 1975, εξαγγέλλεται στην ουσία η αναγνώριση όλων των καταστροφών και καταπατήσεων που είχαν πραγματοποιηθεί μέχρι τότε, ενώ μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνται ως αδιάψευστοι μάρτυρες τα στοιχεία που προκύπτουν από τις αεροφωτογραφίες του 1945! Δηλαδή όση προστασία παρέχει το ’ρθρο 117 για την προ του 1975 περίοδο όχι μόνο σταματάει αλλά ακυρώνονται και παρελθούσες προστατευτικές ενέργειες που είναι σε εξέλιξη. Με μια τέτοια ρύθμιση ακόμη και παλαιότερες αποφάσεις προστασίας, αναδάσωσης και έργα αποκατάστασης θα σταματήσουν και οι εκτάσεις θα ιδιωτικοποιηθούν, αυθαιρεσίες 30 και πλέον χρόνων θα δικαιωθούν.

Παράλληλα επιχειρείται διάκριση δασών και δασικών εκτάσεων, συνδέοντας τις δεύτερες άμεσα με τη χωροταξία (βλέπε ένταξη σε σχέδια πόλεως, κλπ.). Αυτό έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με τα επιστημονικά δεδομένα, γιατί οι δασικές εκτάσεις δεν είναι τίποτε άλλο παρά δάση που καταστράφηκαν στο παρελθόν και που – με κατάλληλα μέτρα- μπορούν να ανορθωθούν (οικολογικά -όχι οικοδομικά). Ακόμη και σε επίπεδο Ε.Ε. αλλά και ΟΗΕ εκδίδονται αποφάσεις για την προστασία των δασικών εκτάσεων και των φρυγανοτόπων, εξάροντας την οικολογική σημασία αυτών των εκτάσεων. Οι ντόπιοι θιασώτες όμως των άκρατων ιδιωτικοποιήσεων και άκριτοι λάτρεις του Ευρωμονόδρομου τις αποσιωπούν. Ενώ όλα σχεδόν τα αντιλαϊκά, αντεθνικά μέτρα τα δικαιολογούν ως «υπόδειξη της Ε.Ε.», άρα «αναπόφευκτα», σε περιπτώσεις σαν τη συγκεκριμένη κάνουν πως δεν άκουσαν τίποτα. Και βέβαια είναι πρώτιστα δική μας ευθύνη να προστατεύσουμε το φυσικό μας περιβάλλον και να μην περιμένουμε από την Ε.Ε. να το πράξει, ωστόσο εδώ αποκαλύπτεται η υποκρισία των εγχώριων υμνητών της, ανεξάρτητα από το χρώμα τους! Σκόπιμα αποσιωπούν ότι το περιβάλλον δεν είναι δυνατόν να προστατεύεται μέσα από τους νόμους της αγοράς!

Πρόκειται δηλαδή για μια ολοκληρωμένη επίθεση στο δάση και τις δασικές εκτάσεις, αποκαλυπτική του τρόπου που αντιλαμβάνονται την προστασία τους, όπου δεν θέλουν να έχουν κανένα φραγμό επιστημονικό, νομοθετικό ή διοικητικό στα σχέδιά τους.
Αυτή η ολοκληρωμένη επίθεση φαίνεται άλλωστε και από την παράλληλη σκόπιμη διοικητική υποβάθμιση των υπηρεσιών που επιφορτίζονται το έργο της προστασίας, την έλλειψη υλωρικού προσωπικού, την σταδιακά μειούμενη χρηματοδότηση έργων προστασίας, αναδασώσεων και έρευνας, την μεταφορά και την πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων (Δασική υπηρεσία, Πυροσβεστική υπηρεσία, ΟΤΑ, «Φορείς Διαχείρισης», Κυνηγετικές Ομοσπονδίες, κλπ.)
Φαίνεται επίσης από γεγονότα όπως ότι η υπό κρατική εποπτεία «ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α.Ε.» δεν αναγνωρίζει αιτήσεις δημόσιων υπηρεσιών για καταχώρηση δασικών εκτάσεων στην κυριότητα του Δημοσίου, ανοίγοντας το δρόμο για όποιον ιδιώτη ήθελε να τις διεκδικήσει. Τα αυστηρά προστατευτικά μέτρα που ισχύουν μέχρι σήμερα χαλαρώνουν όταν πρόκειται για ιδιωτικά δάση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις όλες αυτές οι ρυθμίσεις αφορούν εκτάσεις 40 – 50.000.000 στρεμμάτων. Είναι εμφανές ότι με αυτές ωφελημένο θα είναι το κατασκευαστικό, τουριστικό κεφάλαιο, οι μεγαλοϊδιοκτήτες γης ή αυτοί που μπορούν συγκεντρώσουν μεγάλες εκτάσεις.

Ταυτόχρονα οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ επιχειρούν να καπηλευτούν την αγωνία χιλιάδων μικροϊδιοκτητών αυθαιρέτων ή οικοπεδούχων που διεκδικούν (δίκαια ή μη) κάποιες εκτάσεις γης. Αποφεύγουν σκόπιμα κάθε συζήτηση για το πώς οδηγηθήκαμε μέχρι εδώ, με τίνος ευθύνες. Αποφεύγουν να τους πουν αν, πως και από ποιους θα αξιοποιηθούν τελικά οι χώροι που διεκδικούν, ποιος θα πληρώσει για την δημιουργία των ανύπαρκτων υποδομών. Αποσιωπώνται οι προβλέψεις για τις μεσομακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο περιβάλλον. Δεν φαίνεται να βγαίνει κανένα συμπέρασμα για το μέλλον. Τίποτε δεν εγγυάται ότι δεν θα ακολουθήσουν νέα κύματα καταπατήσεων και αυθαιρέτων. Είναι βέβαιο ότι θα συμβεί το αντίθετο, αφού η αυθαιρεσία και η ληστεία της δημόσιας περιουσίας επιβραβεύεται.
’κουγα τις προάλλες τον κ. Υπουργό της Οικονομίας να λέει ότι «η φοροδιαφυγή δεν είναι ούτε εξυπνάδα, ούτε μαγκιά»! Θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί του ότι η φοροδιαφυγή, νόμιμη είτε παράνομη, δεν είναι εξυπνάδα ούτε μαγκιά. Όμως ο σφετερισμός, η καταπάτηση δημόσιας γης, είναι πολύ χειρότερος, από τη φοροδιαφυγή, η οποία στο κάτω – κάτω μπορεί κάποτε και να σταματήσει να γίνεται, ενώ η αλλαγή χρήσης της γης και η καταστροφή της βλάστησης συνήθως είναι οριστική! Με ποια λογική, βάσει ποιου Νόμου, ποιας ηθικής, κατακεραυνώνεις τους φοροφυγάδες και δικαιώνεις τους καταπατητές;

Θα ήθελα να καταστήσω σαφές, ότι κανείς δεν λέει ότι δεν υπάρχουν πουθενά προβλήματα με δασικές εκτάσεις ή ότι δεν πρέπει να γίνονται πραγματικά αναπτυξιακά έργα. Αυτό όμως δεν απαιτεί Αναθεώρηση του Συντάγματος. Υπάρχουν τα πορίσματα της επιστήμης και επαρκές νομοθετικό οπλοστάσιο, που θα μπορούσε να απαντήσει στα ζητήματα που ανακύπτουν. Αντίθετα, η σκόπιμη ανυπαρξία ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού είναι εκείνη που δημιουργεί τα προβλήματα. Αυτό βολεύει τις πελατειακές σχέσεις και κυρίως την ασύδοτη επιχειρηματική ή δήθεν επενδυτική δραστηριότητα, ώστε απροκάλυπτα και ανά 5ετία να οδεύουμε σε αναθεωρήσεις του Συντάγματος.

Εν κατακλείδι θα λέγαμε ότι η τυχαία ή – πιο σωστά – η σκόπιμα «τυχαία» χωροταξία που επιβλήθηκε εκ των πραγμάτων, σε ότι αφορά μεγάλο μέρος των δασών και δασικών εκτάσεων της χώρας με τα γνωστά και ορατά προβλήματα που δημιούργησε, επιχειρείται να νομιμοποιηθεί μέσω της Συνταγματικής οδού. Εκεί έχει καταλήξει να συμπυκνώνεται η φροντίδα μας για την προστασία των δασών και η αναγνώριση της ανάγκης ύπαρξης χωροταξικού σχεδιασμού.

Είναι κατά τη γνώμη μου σαφές ότι αυτή η λογική είναι αδιέξοδη. Δεν έχει καμία σχέση ούτε με τις άμεσες κοινωνικές ανάγκες, πολύ δε περισσότερο με τις μελλοντικές. Αντίθετα ξεπουλάει κάθε τι άμεσα κερδοφόρο, χαρίζει κάθε τι προσοδοφόρο, καταστρέφει το περιβάλλον, υποτιμά τη νοημοσύνη μας, υποθηκεύει την υγεία και τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών.
Εμείς συνένοχοι σε αυτό το έγκλημα δεν γινόμαστε.

Το Διοικητικό συμβούλιο της Ένωσης συνεδρίασε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη με θέματα ημερήσιας διάταξης που αφορούσαν κυρίως τη διοργάνωση εκδηλώσεων σε συνεργασία με το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο για το μεγάλο θέμα της αναθεώρησης των άρθρων 24 και 117 του Συντάγματος που αφορούν τα δασικά οικοσυστήματα.
Η ΠΕΔΔΥ συμμετείχε αποφασιστικά στις εκδηλώσεις που έγιναν για το θέμα αυτό σε διάφορες πόλεις και συνέβαλε στη δημιουργία σημαντικότατου μετώπου επιστημονικών, συνδικαλιστικών και οικολογικών φορέων, κατά της πρότασης αναθεώρησης. (Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας, Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων, ΚΕΔΚΕ, ΓΕΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ, ΤΕΕ, Π.Ε.Δ.Δ.Υ, ΠΑΣΕΓΕΣ, ΟΤΟΕ, ΟΛΜΕ, ΙΝΚΑ/Γεν.Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδος, Δικηγοριοί σύλλογοι Αθήνας και Πειραιώς, Ενωση Ιδιοκτητών Ημερησίων επαρχιακών Εφημερίδων , περισσότερες από 200 οικολογικές οργανώσεις σε όλη τη Χώρα. κλπ)
Επί της αρχής της συνταγματικής αναθεώρησης, θεωρούμε ότι αυτή έχει αποστερηθεί της ευρείας κοινωνικής και πολιτικής συναίνεσης, την οποία εξ’ ορισμού δεν διαθέτει πλέον και, ως εκ τούτου, έχει απωλέσει το συνταγματικό, κοινωνικό και πολιτικό της έρεισμα.
Για τους παραπάνω λόγους, αποφασίστηκε να οργανωθούν δύο εκδηλώσεις σε Αθήνα (28/2/2007) και θεσσαλονίκη (9 και 10 /3/2007)για το θέμα της συνταγματικής αναθεώρησης.
Ηδη ολοκληρώθηκε η διαδικασία για την οργάνωση των παραπάνω εκδηλώσεων και απεστάλησαν προσκλήσεις και ενημερωτικό υλικό στις Δασικές Υπηρεσίες, τις οργανώσεις και τους κοινωνικούς φορείς.
Η επόμενη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου θα γίνει στην Αθήνα στις 27/2/2007 με αφορμή και την εκδήλωση που θα ακολουθήσει την επόμενη ημέρα.

ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ ΜΕΛΟΥΣ ΤΟΥ Δ.Σ
Παραιτήθηκε απο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ενωσης ο συνάδελφος Βασίλης (Μάκης) Αθανασιάδης, λόγω εκλογής του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.Τη θέση του στο Διοικητικό Συμβούλιο κατέλαβε ο πρώτος αναπληρωματικός Γιώργος Παπαρουσόπουλος. Ευχομαστε και στους δύο συναδέλφους καλή επιτυχία στα νέα τους καθήκοντα.

ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΜΕΛΩΝ
Λόγω του διορισμού νέων συναδέλφων και μετά απο τηλεφωνήματα που δεχόμαστε, σχετικά με τη διαδικασίοα εγγραφης τους στην Ένωση,θέτουμε υπόψη των ενδιαφερομένων συναδέλφων ότι για την εγγραφή μέλους πρέπει να υποβληθεί αίτηση του ενδιαφερόμενου(στην οποία θα αναγράφονται τα προσωπικά του στοιχεία, Ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο,δ/νση κλπ)Την αίτηση θα την απευθύνετε στο Δ.Σ της Ένωσης και θα ζητάτε την εγγραφή σας στη δύναμη των μελών της αναφέροντας και το ΦΕΚ διορισμού και την υπηρεσία που τοποθετηθήκατε.
Επίσης οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να καταθέτουν 3 ευρώ για την εγγραφή και 26,41 ευρώ για την ετήσια συνδρομή τους. Η κατάθεση θα γίνεται στο λογαριασμό που τηρείται στην Εθνική Τράπεζα (αρ.λογαρισμού 108/950075-80)

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΚΑΡΗΣ

ΘΕΜΑ : Ημερίδα για τη συνταγματική αναθεώρηση .

Συναδέλφισσες, συνάδελφοι,

Η Πανελλήνια Ένωση Δασολόγων Δ.Υ και το Γεωτεχνικό Επιμελλητήριο Ελλάδας, με αφορμή την πρόταση αναθεώρησης των άρθρων 24 και 117 του Συντάγματος, διοργανώνουν στην Αθήνα, (Ξενοδοχείο Athens Imperial, πλ.Καραισκάκη) κατά την ημερομηνία 28 Φεβρουαρίου τρέχοντος έτους , ημερίδα με θέμα:
¨ΔΑΣΗ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ¨
Στόχος της εκδήλωσης που προγραμματίζουμε είναι, να αναδειχθεί ο ρόλος των δασικών οικοσυστημάτων στο περιβαλλοντικό ισοζύγιο και η αυτούσια σημασία τους ως στοιχείων του χωροταξικού σχεδιασμού και συνεπώς να καταδειχθεί η ανάγκη σταθερότητας των σχετικών διατάξεων του Συντάγματος. Η προγραμματιζόμενη εκδήλωση αποτελεί συνέχεια αντίστοιχων εκδηλώσεων που έγιναν στην Αθήνα αλλά και σε άλλες πόλεις με την υποστήριξη κοινωνικών, επιστημονικών, συνδικαλιστικών και οικολογικών φορέων, στις οποίες η ΠΕΔΔΥ συμμετείχε με ουσιατικό λόγο και παρουσία και συνετέλεσε στη δημιουργία και την ανάδειξη ευρύτατου μετώπου, κατά της πρότασης αναθεώρησης.
Στόχος μας είναι επίσης να εκφραστεί ο προβληματισμός και η αγωνία μας για την κατάσταση που επικρατεί στον Τομέα μας. Ενα Τομέα ιδιαίτερα ευαίσθητο και κρίσιμο (λόγω του αντικειμένου του), που όμως έχει τεθεί στο περιθώριο απο την Πολιτεία και συχνά γίνεται το επίκεντρο αρνητικού σχολιασμού απο πολίτες και παράγοντες της δημόσιας ζωής.
Προβλήματα όπως είναι η σημερινή διάρθρωση και η αποτελεσματικότητα της δασικής διοίκησης, η χρηματοδότηση του δασικού τομέα, τα προβλήματα θέσπισης σύγχρονης δασικής πολιτικής για την προώθηση της δασοπονίας των πολλαπλών σκοπών ασφαλώς θα αναλυθούν από τους εισηγητές και τους παρεμβαίνοντες.
Οι παραπάνω δασοπολιτικοί στόχοι που θέτει η Ένωσή μας, το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο αλλά και οι κοινωνικοί εταίροι, αποτελούν και στόχο κάθε δασολόγου της πράξης και εκφράζουν την αγωνία όλων όσων υπηρετούμε στο Δασικό Τομέα.
Για το λόγο αυτό παρακαλούμε για τη στήριξη της προσπάθειας που καταβάλλουμε και τη συμμετοχή σας, στις εργασίες της ημερίδας.
ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Νικόλαος Μπόκαρης
Tηλ: 6937883012 Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Κων/νος Δημόπουλος

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Ημερίδας για τη συνταγματική αναθεώρηση
(’ρθρα 24 και 117 )
Αθήνα , 28 Φεβρουαρίου 2007
Προεδρείο Γεωρ.Τζανιδάκης , Γεωρ.Ντούρος , Γεωρ.Καραγεώργος
09.00 – 09.30 Προσέλευση συνέδρων – εγγραφές
09.30 – 10.00 Έναρξη – χαιρετισμός
κ.Παπαβασιλείου Γεώργιος, Πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ κ.Μπόκαρης Νικόλαος, Πρόεδρος ΠΕΔΔΥ .
10.00 – 10.20 Αίθρα Μαριά , Επίκουρη καθηγήτρια Πολυτεχνείου Κρήτης, Δικηγόρος
10.20 – 10.40 κ.Στάμου Νικόλαος, Καθηγητής του Τμήματος Δασολογίας & Φ.Π του Α.Π.Θ.
10.40 – 11.00 κ. Διάκος Κων/νος, Δικηγόρος, Νομικός Περιβάλλοντος
11.00 – 11.30 Διάλειμμα -Καφέ

Προεδρείο Νικ.Φραγκισκάκης Γεωρ. Βότσης Γεωρ. Καρέτσος
11.30 – 11.50 κ. Γεώργιος Παπαδημητρίου, Kαθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Συνταγματολόγος
11.50 – 12:10 κ. Ευαγγελίδου Μάρω, Χωροτάκτης, Πολεοδόμος
12.10 – 12.30 κ. Σκαρβέλης Μιχάλης, δρ. Δασολόγος, Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ
Συζήτηση – Παρεμβάσεις
Συντονιστές Γεώργιος Βότσης, δημοσιογράφος
Νικόλαος Μπόκαρης, Πρόεδρος ΠΕΔΔΥ
12.30 – 13.10 Παρεμβάσεις πολιτικών προσκεκλημένων
Βουλευτής – Εκπρόσωπος Νέας Δημοκρατίας
κ. Σταύρος Μπένος, Βουλευτής-Εκπρόσωπος ΠΑΣΟΚ
Βουλευτής – Εκπρόσωπος Κ.Κ.Ε
κ. Ασημίνα Ξηροτύρη, Βουλευτής-Εκπρόσωπος ΣΥ.ΡΙΖ.Α
13:10 – 14:30 Παρεμβάσεις συμμετεχόντων
14:30 – 15:00 Συζήτηση – Ολοκλήρωση Εργασιών

Οργανωτική Επιτροπή Ημερίδας

1. Μπόκαρης Νικόλαος , Δασολόγος, Πρόεδρος ΠΕΔΔΥ
2. Τζανιδάκης Γεώργιος , Δασολόγος Ταμίας ΓΕΩΤΕΕ , Μέλος Δ.Σ ΠΕΔΔΥ
3. Φασούλας Φώτης , Δασολόγος Γενικός Γραμματέας ΓΕΩΤΕΕ
4. Φραγκισκάκης Νικήτας, Δασολόγος Ταμίας ΠΕΔΔΥ
5. Μπέσης Κων/νος , Δασολόγος μέλος Δ.Σ ΓΕΩΤΕΕ & ΠΕΔΔΥ
6. Τσακανίκας Χρήστος, Δασολόγος Μέλος Δ.Σ ΠΕΔΔΥ
7. Γιώργος Καρέτσος, Δασολόγος Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ
8. Αναστάσιος Κουρής, Γενικός Γραμματέας Πανελλήνιας Κίνησης Δασολόγων

ΤΟ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΚΑΙ
Η ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΔΑΣΟΛΟΓΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ

σας προσκαλούν να τιμήσετε με την παρουσία σας τις εργασίες της ημερίδας, η οποία διοργανώνεται με αφορμή την πρόταση αναθεώρησης των άρθρων 24 και 117 του Συντάγματος, με τίτλο :

¨ΔΑΣΗ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ¨

Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου 2007
(ώρα 09:00 π.μ)
Ξενοδοχείο IMPERIAL, πλατεία Καραϊσκάκη, Αθήνα

ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΟΣ
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΔΙΚΤΥΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ (ΠΑΝΔΟΙΚΟ)
ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ, ΚΕΔΚΕ, ΤΕΕ, ΠΑΣΕΓΕΣ, ΠΕΔΔΥ, ΟΤΟΕ,
ΟΛΜΕ, ΙΝΚΑ/Γεν. Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδος, Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά,
Ένωση Ιδιοκτητών Ημερησίων Επαρχιακών Εφημερίδων

Μεγάλη Συγκέντρωση Φορέων και Πολιτών
Δευτέρα 15 Ιανουαρίου 2007, ώρα 7 μ.μ.
Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας
(αμφιθέατρο ΓΣΕΕ, Πατησίων 69 & Αινιάνος, 4ος όρ.)
θέμα: «Οι Συνταγματικές Αλλαγές κατά του Φυσικού Περιβάλλοντος»

Μαρία Καραμανώφ
Σύμβουλος Επικρατείας
Μέλος Δ.Σ. του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος

Η σχεδιαζόμενη αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος επιχειρείται πέντε (5) μόλις χρόνια μετά την ανάλογη απόπειρα η οποία έλαβε χώρα το 2001 και απέτυχε χάρη στην πρωτοφανή λαϊκή κινητοποίηση για τη διάσωση του δασικού πλούτου της χώρας.
Η εμμονή σε ένα ζήτημα που τόσο πρόσφατα και με τόσο πανηγυρικό τρόπο είχε κλείσει, δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά, πολλώ μάλλον καθ’ όσον και οι δύο νομιμοποιητικοί μύθοι, στους οποίους επιχειρείται να στηριχθεί η αναθεώρηση, έχουν ήδη καταρριφθεί στα πλαίσια του ευρύτατου επιστημονικού, νομικού και κοινωνικού διαλόγου που έλαβε χώρα κατά την αναθεώρηση του 2001.
Υπενθυμίζεται ότι ο πρώτος μύθος αφορά στην υποτιθέμενη διάκριση μεταξύ δασών και δασικών εκτάσεων, η οποία, κατά τους εφευρέτες και υποστηρικτές της, δικαιολογεί την υπαγωγή των τελευταίων σε μειωμένο ή κατ’ ουσίαν ανύπαρκτο καθεστώς προστασίας. Αγνοείται, έτσι, με προκλητικό τρόπο η αρμοδία επιστήμη της δασικής οικολογίας, η οποία, όχι μόνο δεν θεωρεί τις δασικές εκτάσεις ως δευτέρας κατηγορίας ή ήσσονος σημασίας δασικά οικοσυστήματα, αλλ’ αντιθέτως αναγνωρίζει την εξαιρετική τους συμβολή στη διατήρηση της βιοποικιλότητος και της οικολογικής ισορροπίας των κρίσιμων στοιχείων του περιβάλλοντος, δηλ. νερού, εδάφους και αέρος. Επισημαίνεται ότι οι δασικές εκτάσεις, η λεγομένη μακκία βλάστηση, αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του δασικού πλούτου της χώρας ως εκ του μεσογειακού της χαρακτήρος, έχουν δε επίσημα αναγνωριστεί ως προστατευτέο φυσικό κεφάλαιο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Όσο για τον δεύτερο μύθο, δηλ. το υποτιθέμενο κοινωνικό πρόβλημα που δημιουργείται στους ιδιοκτήτες δασοτεμαχίων εκ της συνταγματικής απαγορεύσεως ανοικοδομήσεως της ιδιοκτησίας τους, δύσκολα μπορεί να αντιληφθεί κανείς πόθεν αυτοί απέκτησαν καλοπίστως τέτοιο δικαίωμα νομίμου προσδοκίας, αφού η οικιστική εκμετάλλευση δασών και δασικών εκτάσεων ανέκαθεν απαγορευόταν από την ελληνική νομοθεσία, τόσο πριν το Σύνταγμα του 1975 όσο και μετά, ενώ, εξ’ άλλου, οι κατατμήσεις δασών από οικοδομικούς συνεταιρισμούς χάριν οικοπεδοποιήσεως έγιναν κατά παγία καταστρατήγηση της νομοθεσίας περί δασοπονίας, ρητινοσυλλογής κ.λπ.
Γιατί λοιπόν επανέρχεται ο αναθεωρητικός νομοθέτης στην αναθεώρηση του άρθρου 24; Οι ενδείξεις είναι ότι τα τελευταία χρόνια τα ελληνικά δάση, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ανήκει, για λόγους εθνικούς και ιστορικούς, στη δημοσία κτήση, έχουν τεθεί στο στόχαστρο των λεγομένων ‘επενδυτών’, αλλοδαπών και ημεδαπών, οι οποίοι προσδοκούν να μετατρέψουν την κοινοκτησία και κοινοχρησία του ελληνικού λαού σε ιδιωτικούς παραθεριστικούς παραδείσους. Στο σημείο αυτό έχουν σύμμαχο και συνέταιρο την ελληνική πολιτεία, η οποία έχει επιδοθεί σε μία άνευ προηγουμένου εκστρατεία «αξιοποιήσεως» του εθνικού μας πλούτου, πουλώντας, παραχωρώντας, μετοχοποιώντας την ελληνική δημόσια γη. Μοναδικό εμπόδιο, όσον αφορά τα δάση, ήταν οι συνταγματικοί περιορισμοί ως προς τη χρήση τους, οι οποίοι επιχειρείται να αρθούν με την παρούσα αναθεώρηση.
Τα νομικά τεχνάσματα που θα χρησιμοποιηθούν, όπως προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει την κυβερνητική πρόταση, είναι δύο:
Το πρώτο είναι η συνταγματική κατοχύρωση της αδυναμίας αποδείξεως του δασικού χαρακτήρα μιας εκτάσεως για το προ του 1975 χρονικό διάστημα. Πρόκειται για μια πρωτοφανή επέμβαση στο δίκαιο των αποδείξεων και την δικαστική ανεξαρτησία, η οποία επιβραβεύει πράγματι τους προ του 1975 εμπρηστές, καταπατητές και αποψιλωτές για την τόλμη και την υπομονή τους.
Το δεύτερο τέχνασμα είναι η υπαγωγή των δασικών εκτάσεων στον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό. Με τον τρόπο αυτό ανατρέπεται πλήρως η προστασία τους, αφού μέχρι σήμερα τον χωροταξικό σχεδιασμό των δασών και δασικών εκτάσεων, δηλ. τον καθορισμό της επιτρεπομένης εντός αυτών χρήσεως, η οποία δεν είναι άλλη από το να υπάρχουν και να λειτουργούν ως δασικά οικοσυστήματα, τον ορίζει το ίδιο το Σύνταγμα. Αυτό ακριβώς που θέλησε παγίως και για ευνοήτους λόγους το Σύνταγμα να αποφύγει, δηλ. τον καθορισμό των χρήσεων των δασικών εκτάσεων από τον κοινό νομοθέτη ή την Διοίκηση, επιτυγχάνεται ήδη και ανοίγει έτσι ο δρόμος για την οικιστική, τουριστική, εμπορική κ.ο.κ. εκμετάλλευση των δασικών εκτάσεων προς ικανοποίηση όσων είχαν την πρόνοια να επενδύσουν, εγκαίρως και έναντι μηδαμινού τιμήματος, σ’ αυτές.
Οι απώλειες από την αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος για τις επόμενες γενεές των Ελλήνων αναμένεται να είναι σημαντική. Όχι μόνο θα στερηθούν πάνω από 40.000.000 στρέμματα πολυτίμων για την επιβίωσή τους οικοσυστημάτων, αλλά θα χάσουν για πάντα μεγάλο μέρος της δημοσίας γης που τους κληροδότησαν οι πρόγονοί τους, το οποίο θα περάσει οριστικά και για πρώτη φορά στην ιστορία σε ιδιωτικά χέρια.
Είναι, λοιπόν, ανάγκη να αποτραπεί η αναθεώρηση του άρθρου 24. Τυχόν υπερψήφισή της, έστω και με σκοπό την βελτίωσή του, όπως επικαλούνται μερικοί, θα ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου για παντοειδείς επεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον, τη στιγμή ακριβώς που, κατά τις αναμφισβήτητες και ψύχραιμες εκτιμήσεις Ο.Η.Ε., Ευρωπαϊκής Ενώσεως και αρμοδίων επιστημόνων, διανύουμε την ύστατη στιγμή για τη διάσωσή του.

ΓΣΕΕ
Το διακύβευμα από την αναθεώρηση
του ’ρθρου 24 του Συντάγματος
15 Ιανουαρίου 2007
Αμφιθέατρο ΓΣΕΕ
Γιάννης Παναγόπουλος
Πρόεδρος ΓΣΕΕ

Για τα συνδικάτα το περιβάλλον σε όλες τις εκφάνσεις του συνιστά κοινωνικό αγαθό που πρέπει να προστατεύεται, καθώς αποτελεί το υπόβαθρο κάθε αναπτυξιακής διαδικασίας και κοινωνικής ευημερίας αλλά και το οικολογικό απόθεμα της χώρας, η διατήρηση του οποίου αποτελεί υποχρέωση της παρούσας γενιάς έναντι των επομένων.

Οι υπέρμαχοι της αναθεώρησης του ’ρθρου 24 του Συντάγματος ισχυρίζονται ότι αυτό έρχεται σε σύγκρουση με την ανάπτυξη του τόπου. Πρόκειται για αυθαίρετη προσέγγιση καθώς η συνταγματική κατοχύρωση της προστασίας του περιβάλλοντος δεν έρχεται σε σύγκρουση με την αναπτυξιακή διαδικασία.

Απεναντίας υπάρχει σημαντικό διακύβευμα από ενδεχόμενη αναθεώρηση του άρθρου 24, καθώς αυτή θα οδηγήσει:

1. Στο διαχωρισμό των δασικών εκτάσεων από τα δάση, γεγονός που σημαίνει έμμεση κατάργηση της προστασίας και του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου στις δασικές εκτάσεις.

Οι εκτάσεις αυτές ανέρχονται σύμφωνα με εκτιμήσεις στα 40-45.000.000 στρέμματα περίπου σύμφωνα με την απογραφή του 1992 και προστατεύονται ως εδάφη δασικού χαρακτήρα, διότι στην πλειονότητά τους είναι θαμνώδη και υποβαθμισμένα δάση.

Πέραν των σοβαρών επιπτώσεων που θα υπάρξουν στο περιβαλλοντικό ισοζύγιο της χώρας από τον αποχαρακτηρισμό όλων των παραπάνω εκτάσεων, μια τέτοια ρύθμιση θα επιφέρει και την απώλεια δημόσιας περιουσίας, αφού ο δασικός χαρακτήρας αυτών των εκτάσεων αποτελεί το βασικότερο εργαλείο για την στοιχειοθέτηση του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου.

2. Στη νομιμοποίηση όλων των αυθαιρεσιών και καταπατήσεων σε βάρος των δασών μέχρι το 1975, αφού η οριοθέτηση των δασών και των δασικών εκτάσεων θα γίνει με βάση την κατάσταση (σύμφωνα με αεροφωτογραφίες) του 1975. Τίθεται ως χρονικό όριο το 1975, ότι δηλαδή ήταν δάσος το 1975 εμπίπτει στην προστασία του δάσους και των δασικών εκτάσεων, ενώ ό,τι ήταν πριν εκφεύγει της προστασίας.

Αυτό μπορεί να έχει και κάποια λογική, με την έννοια ότι είναι δύσκολο να ανατραπούν διαμορφωμένες καταστάσεις. Υπάρχουν καταστάσεις που δημιουργήθηκαν προ του 1975, αλλά δημιουργήθηκαν νομίμως, διότι μια δασική περιοχή εντάχθηκε στο Σχέδιο πόλεως και πράγματι, είναι λογικό, τώρα δεν μπορείς να εξετάσεις το σχέδιο πόλεως του 1972, που κακώς είχε εντάξει μια δασική περιοχή.

Αυτό όμως μπορεί να αντιμετωπισθεί με νόμο που θα μπορούσε να περάσει η Βουλή. Η δια του Συντάγματος όμως συλλήβδην νομιμοποίηση των αυθαιρεσιών προ του 1975 μειώνει το κύρος και αυτού του Συνταγματικού Χάρτη της χώρας.

3. Αίρεται η διαδικασία της αναδάσωσης δημοσίων και ιδιωτικών εκτάσεων που έχουν κηρυχθεί αναδασωτέες σύμφωνα με το άρθρο 117 του Συντάγματος.

Επισημαίνουμε ότι το άρθρο 24 ως έχει σήμερα, δεν αποτελεί εμπόδιο για τον Χωροταξικό Σχεδιασμό, καθώς επιτρέπει και στις δημόσιες και τις ιδιωτικές εκτάσεις να αλλάζουν προορισμό, εάν το δημόσιο συμφέρον επιβάλλει κάποια άλλη χρήση, που μπορεί να είναι αγροτική και κάποια άλλη χρήση δημοσίου συμφέροντος. Διεξόδους δηλαδή δίδει και το σημερινό Σύνταγμα.

Απεναντίας, πρόβλημα και εμπόδιο γαι την βιώσιμη ανάπτυξη στη χώρα μας αποτελεί η χρόνια έλλεψη βασικών εργαλείων για την άσκηση περιβαλλοντιής πολιτικής, όπως η έλλειψη Χωροταξικού Σχεδιασμού σε συνδυασμό με τις καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση του Κτηματολογίου και την ανυπαρξία Δασολογίου, η δημιουργία των οποίων αποτελεί συνταγματική επιταγή (’ρθρο 24) και αντιχτοίχως αρμοδιότητα και υποχρέωση του κράτους.

Στη βάση των πιο πάνω ζητούμε:
 Να μην αναθεωρηθεί το ‘Αρθρο 24 του Συντάγματος.
 Την ολοκλήρωση του Χωροταξικού Σχεδιασμού, του Κτηματολογίου και του Δασολογίου.
 Την βελτίωση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας με παράλληλη διαμόρφωση των αναγκαίων προς τον σκοπό αυτό προϋποθέσεων.

Νικόλαος Δ. Μπόκαρης
Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος
Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Δασολόγων Δ.Υ

Ο αδικητής, ο εγκληματίας είναι ένοχος μία φορά. Αυτός που τον παρακινεί και τον ευκολύνει στο έγκλημα, είναι δύο φορές ένοχος. Αλλ΄ αυτός που νομιμοποιεί το έγκλημα είναι ένοχος πολλαπλά Ο πρώτος κακουργεί από πάθος ή από συμφέρον-ο δεύτερος τον προτρέπει από δολιότητα –ο τρίτος αθωώνει την ανομία από ιδιοτέλεια, περιβάλλοντας την με τα άμφια του δικαίου και έτσι, εγκληματεί όχι εναντίον ενός ή μερικών ατόμων αλλά εναντίον της κοινωνίας ολόκληρης , μια και την διαφθείρει, παρουσιάζοντας « το άσκημο σαν ωραίο» το ανόσιο σαν όσιο…
Αυτούς τους τελευταίους ρόλους παίζει από καιρό το κράτος μας, ιδιαίτερα στην πολιτική του για τα δάση. Αδρανεί στην καταστροφή τους ανέχεται τις καταπατήσεις τους, αποχαρακτηρίζει ολοένα δασικές εκτάσεις, νομιμοποιεί τις αυθαιρεσίες και τους αφανισμούς…

Κυρίες και κύριοι, μεταφέρω αυτούσια τα λόγια του Μάριου Πλωρίτη για το ίδιο θέμα που συγκεντρωθήκαμε να συζητήσουμε σήμερα. Τα λόγια αυτά αποδίδουν πιστεύω με ακρίβεια τις προθέσεις, φανερές ή κρυφές, των κύκλων που μεθοδεύουν την αναθεώρηση του άρθρου 24 του Συντάγματος.
Επιτρέψτε μου να αναφερθώ και εγώ στους στόχους και τη λογική της πρότασης αναθεώρησης των σχετικών με το περιβάλλον διατάξεων του Συντάγματος.
Οι προστατευτικές για το περιβάλλον διατάξεις θεσπίστηκαν κατά καινοφανή και πρωτοποριακό τρόπο στο Σύνταγμα του 1975, λόγω ακριβώς της κοινωνικής ανάγκης να μειωθούν οι επιβλαβείς για το περιβάλλον επιπτώσεις που προέρχονται από τη βιομηχανική και την τουριστική ανάπτυξη. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι διατάξεις αυτές πρέπει να έχουν ουσία και περιεχόμενο.
Είναι σαφές ότι όχι μόνο οι στόχοι αυτοί απέχουν από την πρόθεση του σημερινού νομοθέτη, αλλά κινούνται σε εκ διαμέτρου αντίθετη κατεύθυνση.
Η Ένωσή μας, από την πρώτη στιγμή που κοινοποιήθηκε η πρόθεση αναθεώρησης, τοποθετήθηκε με ανακοινώσεις και επιστολές στις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής κατά της νέας αναθεώρησης, που όπως προαναφέρθηκε ήρθε πέντε μόλις χρόνια μετά την αναθεώρηση του έτους 2001.
Στόχος της πρότασης της Νέας Δημοκρατίας είναι σήμερα η διάκριση μεταξύ δασών και δασικών εκτάσεων, η υπαγωγή των δασικών εκτάσεων, με βάση την αρχή της αναλογίας, κατά περιοριστικό τρόπο, στην ίδια ρύθμιση, με τις περιπτώσεις χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού της Χώρας που προβλέπονται στην παρ. 2 του άρθρου 24, ώστε σε όλες αυτές τις περιπτώσεις να θεωρείται δεδομένη η συνδρομή δημόσιου συμφέροντος και να επιτρέπεται η μεταβολή του προορισμού των δασικών εκτάσεων με την ταυτόχρονη διασφάλιση όρων καλύτερης διαβίωσης.
Με βάση τα παραπάνω η πρόταση αναθεώρησης του άρθρου 24 είναι ψευδεπίγραφη διότι ουσιαστικά το περιεχόμενο της αναιρεί τη μέχρι σήμερα αντίληψη για τη δασοπροστασία και πολύ περισσότερο στρέφεται κατά της πάγιας νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Στην κατατεθείσα πρόταση, προβάλλεται ο κοινά αποδεκτός στόχος της αποτελεσματικής προστασίας του περιβάλλοντος, χωρίς να συνδέεται στην πραγματικότητα ο στόχος αυτός με δεδομένα που αναθεωρούμενα θα τον βελτιώσουν.
Οφείλουμε επίσης να επισημάνουμε ότι και η χρησιμοποιούμενη επιχειρηματολογία για την αναθεώρηση και η αναφορά (με ιδιαίτερα προσεγμένο επικοινωνιακό τρόπο) στην ανάγκη επίλυσης κοινωνικών προβλημάτων και αναπότρεπτων καταστάσεων έχει επίσης σχετικό νόημα και σημασία .
Ένα δεύτερο σημείο στο οποίο θα ήθελα να αναφερθώ είναι η προσπάθεια να συνδεθεί η χρήση των δασών και των δασικών εκτάσεων (κυρίως), με τον αντίστοιχο ¨χωροταξικό σχεδιασμό¨ Όμως τα δασικά οικοσυστήματα αποτελούν με την περιβαλλοντική και οικονομική σημασία τους (ως φυσικοί ανανεώσιμοι πόροι), αυτούσια στοιχεία του χωροταξικού σχεδιασμού και δεν υπόκεινται σε κρίση η προστασία και η σημασία τους, ως ύψιστη κοινωνική προτεραιότητα.
Η Προστασία του Περιβάλλοντος, που προβάλλεται στις δηλώσεις σαν επιζητούμενο στοιχείο, είναι συνδεδεμένη με την αειφόρο ανάπτυξη των δασικών οικοσυστημάτων αλλά όχι με την εξυπηρέτηση των κάθε λογής συμφερόντων στο όνομα της ¨ανάπτυξης¨.
Μοναδικό κριτήριο για τα προαναφερόμενα αποτελεί η επιστήμη της δασικής οικολογίας και όχι η εκάστοτε πρόθεση του νομοθέτη ή το πελατειακό αξιακό σύστημα .
Για τους δασολόγους η σημασία των δασικών οικοσυστημάτων είναι ίδια είτε μιλάμε για δάση είτε για δασικές εκτάσεις. Αποτελούν και οι δύο αυτές μορφές διαδοχικά στάδια της εξελικτικής κλίμακας των ειδών και η σημερινή τους μορφή οφείλεται κυρίως σε ανθρωπογενείς επιδράσεις (πυρκαγιές, βόσκηση κλπ). Η συνεισφορά τους στο περιβαλλοντικό ισοζύγιο είναι ισοβαρής . Η συγκράτηση των εδαφών, η ρύθμιση της επιφανειακής απορροής των υδάτων και η αποφυγή πλημυρικών φαινόμενων, η συνεισφορά στον κύκλο διοξειδίου του άνθρακα και του οξυγόνου, η ποιότητα ζωής των κατοίκων είναι στοιχεία που έχουν άμεση σχέση με την υποχρέωση προστασίας τους. Έχουμε σήμερα τη βεβαιότητα ότι τα στοιχεία αυτά δεν λήφθηκαν υπόψη από τους εισηγητές της πρότασης.
Τα προαναφερόμενα, είναι δεδομένα που επιβάλλουν τη σταθερότητα των διατάξεων του Συντάγματος για το περιβάλλον και ασφαλώς προϋποθέτουν χρόνο προκειμένου να αξιολογηθεί ουσιαστικά από την Πολιτεία, η ανάγκη για την θεσμική παρέμβαση σε αυτό το επίπεδο.
Σε ότι αφορά το δεύτερο σκέλος της πρότασης για την αναθεώρηση του Συντάγματος, δηλαδή την τροποποίηση του άρθρου 117 παρ.3 πρέπει να σημειωθούν τα εξής:
Ο Συντακτικός νομοθέτης του 1975 συμπεριέλαβε στη διατύπωση αυτής της διάταξης τους παρωχημένους χρόνους των ρημάτων ¨καταστρέφω¨ και ¨αποψιλώνω¨ δηλαδή τις λέξεις ¨καταστραφείσαι¨ και ¨αποψιλωθείσαι¨ διότι προφανώς ηθέλησε να επανεξετάσει και τυχόν παράνομες καταστροφές των δασών και δασικών εκτάσεων κατά την περίοδο της επταετίας.
(Αυτό μπορεί να προκύψει από τα πρακτικά των σχετικών συζητήσεων αλλά και από τη διατύπωση αυτού του άρθρου 24 παρ.1 σύμφωνα με την οποία η προστασία των δασών και των εν γένει δασικών εκτάσεων κάμπτεται όταν προέχει για την εθνική οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη χρήση, που επιβάλλεται για λόγους δημοσίου συμφέροντος.)
Σε ότι αφορά τη διατυπωθείσα πρόθεση για την αναθεώρηση του άρθρου 117 και για την οικονομία της συζήτησης, πρέπει να σημειώσουμε τα εξής :
– Δεν είναι δυνατή ούτε σήμερα η απάλειψη των παρελθοντικών χρόνων, διότι ήδη από το σύνταγμα του 1975 (που χρησιμοποιείται ως χρονική αναφορά στην πρόταση αναθεώρησης) έχουν περάσει 30 και πλέον χρόνια και συνεπώς η περιγραφή καταστάσεων που μεσολάβησαν αναγκαστικά απαιτεί παρελθοντικό χρόνο.
Συνεπώς για να αποφύγουμε αυθαίρετες ενέργειες της διοίκησης αλλά και για να έχουμε την ενιαία αντιμετώπιση των πολιτών από την πολιτεία θα πρέπει κατά την αναδρομική εφαρμογή της συγκεκριμένης διάταξης να ορίζεται, τόσο ο χρόνος μέχρι τον οποίο θα φθάνει η έρευνα όσο και το αντικειμενικό μέσο από το οποίο θα αντλούνται τα σχετικά στοιχεία.
Όμως στην προκείμενη περίπτωση σημειώνεται ότι:
– Οι προ του 1975 αεροφωτογραφίες που καλύπτουν ολόκληρη τη χώρα είναι οι λήψεις των ετών 1945 και 1960 . Μεταγενέστερες λήψεις είναι η σειρά που άρχισε το 1963 και ολοκληρώθηκε το 1977 η οποία πέραν του ότι δεν αναφέρεται στην ίδια χρονολογία, δεν περιλαμβάνει και τα διαμερίσματα της Ηπείρου, της Μακεδονίας και των Κυκλάδων.
– Η πρόταση αντιμετωπίζει το δάσος ως μια βιολογική σταθερά μη εξαρτώμενη από το χρόνο, δηλαδή παγωμένη και απογυμνωμένη από τη δυναμική του παράγοντα χρόνου.
– Η πρόταση αποχαρακτηρίζει και νομιμοποιεί στην ουσία όσες εκτάσεις είχαν παράνομα αλλάξει χρήση πριν από την παραπάνω ημερομηνία και αυτό το κάνει όχι με διάταξη της κοινής νομοθεσίας αλλά με αναθεώρηση του καταστατικού χάρτη.
Η εισαγωγή χρονικού ορίου απόδειξης του δασικού χαρακτήρα θα δημιουργήσει δυσχέρειες και θα εγείρει ζητήματα άνισης μεταχείρισης ή και ανασφάλειας δικαίου σε σχέση με το δασολόγιο .
Τέλος σε ότι αφορά τις αναδασώσεις η πρόταση τροποποίησης του άρθρου 117 παρ.3 θα προκαλέσει αλλοίωση του περιεχομένου του ισχύοντος άρθρου 117 παρ.3 διότι μετατοπίζεται το χρονικό σημείο εφαρμογής, αναγνωρίζοντας και νομιμοποιώντας πραγματικές καταστάσεις που δημιουργήθηκαν παράνομα
Αυτό σε συνδυασμό με το χρονικό όριο (11 Ιουνίου του έτους 1975) που τίθεται για την οριοθέτηση των δασών θα προκαλέσει σημαντικές επιπτώσεις στα δικαιώματα του δημοσίου κυρίως σε ότι αφορά τις δημόσιες δασικές εκτάσεις που καταπατήθηκαν από το έτος 1945 μέχρι το έτος 1975.
’μεση συνέπεια θα είναι:
• Η άρση αποφάσεων αναδάσωσης που είχαν εκδοθεί μετά την καταστροφή δημόσιων και ιδιωτικών εκτάσεων κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα.
• Η κατάργηση Πρωτοκόλλων Διοικητικής Αποβολής που έχουν επικυρωθεί με δικαστικές αποφάσεις.
• Η κατάργηση δικών με αντικείμενο την κυριότητα δασικών εκτάσεων.

Επίσης με την διάκριση των δασών από τις δασικές εκτάσεις θα υπάρξει αλλοίωση στο βαθμό προστασίας που έχουν οι δύο αυτές κατηγορίες από την Πολιτεία. Η διάκριση αυτή μπορεί να φθάσει μέχρι την κατάργηση του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου και στο απαράγραπτο των δικαιωμάτων του δημοσίου στις εκτάσεις αυτές. Το μέγεθος των εκτάσεων αυτών ανέρχεται από 30 μέχρι 50 εκατομμύρια στρέμματα .

Τέλος είναι αξιοσημείωτη η αλλαγή που μπορεί να προκληθεί στον ιδιοκτησιακό χάρτη όλης της χώρας, δεδομένου ότι συναπτόμενα συμβόλαια που σήμερα είναι ανίσχυρα λόγω του ότι αφορούν δασικές εκτάσεις (κατά τεκμήριο δημόσιες) θα αποκτήσουν νομιμότητα δεδομένου ότι η μη ύπαρξη κτηματολογίου θα αποστερήσει από το δημόσιο τη δυνατότητα να υπερασπιστεί τα δικαιώματα κυριότητος επί των εκτάσεων αυτών.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.
Τα δασικά οικοσυστήματα αποτελούν πράγματι ¨κοινό αγαθό¨ με την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική σημασία και αξία τους. Η αντίστοιχη πολιτική για την προστασία τους όμως διακρίνεται από μία αμφιθυμία, η οποία αποτυπώνεται ανάγλυφα τόσο σε επίπεδο κοινής νομοθεσίας όσο και στο επίπεδο του Συντάγματος με αφορμή την πρόταση αναθεώρησης . Αιτία κατά την άποψή μας είναι ο χαρακτήρας του αγαθού ¨δάσος¨ ως φυσικού πόρου με πολυλειτουργικό ρόλο και ταυτόχρονα ως οικονομικού αγαθού που συνδέεται με την οικονομική αξία της γης.
Η Ένωση δασολόγων διαχρονικά έχει καταγγείλει την έλλειψη οράματος για τη δασοπροστασία, τις αποσπασματικές νομοθετικές πρωτοβουλίες στις οποίες κυριαρχούν οι τροποποιήσεις της κοινής νομοθεσίας, χωρίς καμία κωδικοποίηση και η δημιουργία ενός οικοδομήματος εξαιρετικά σύνθετου, δυσανάγνωστου και τελικά δυσχερούς στην εφαρμογή του.
Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί η πρόταση για την αναθεώρηση του συνταγματικού πλαισίου για τη δασοπροστασία η οποία επιδιώκει τον επαναπροσδιορισμό της έννοιας του δάσους και της δασικής έκτασης, θέτοντας νέα χρονικά όρια ως προς την απόδειξη του χαρακτήρα τους και αφετέρου να στοιχειοθετήσει ως νόμιμο λόγο δημόσιου συμφέροντος για τη μεταβολή του προορισμού των δασικών εκτάσεων, τις περιπτώσεις χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού.
Οι προτάσεις αυτές μας δημιουργούν έντονο προβληματισμό και μας παραπέμπουν σε ερωτήματα σχετικά με την πρόθεση αλλοίωσης της βούλησης του συντακτικού νομοθέτη του 1975 αλλά και του 2001 , αφού έρχονται σε αντίθεση με την πάγια σχετική νομολογία.
Με βάση τα προαναφερόμενα θεωρούμε ότι, η διατύπωση της σχετικής με τα δάση και τις εν γένει δασικές εκτάσεις, παραγράφου 1 του άρθρου 24 του αναθεωρημένου το 2001 συντάγματος, είναι πλήρης και δεν απαιτείται νέα αναθεώρησή της.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΔΙΚΤΥΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ
(ΠΑΝΔΟΙΚΟ)
Ανθίμου Γαζή 216, ΤΚ 38222, ΒΟΛΟΣ, τηλ-φαξ: 24210-20.620, email: info@pandoiko.gr

Συγκέντρωση
«Οι Συνταγματικές αλλαγές κατά του φυσικού περιβάλλοντος»
Δευτέρα 15 Ιανουαρίου 2007, κτίριο ΓΣΕΕ

Κώστας Βολιώτης
Μέλος Επταμελούς Γραμματείας ΠΑΝΔΟΙΚΟ
Σε λιγότερο από πέντε χρόνια, από την προηγούμενη τροποποίηση του Συντάγματος, βρισκόμαστε πάλι σε διαδικασία αλλαγής του. Είναι προφανές ότι οι σχεδιασμοί που γίνονται δεν περιλαμβάνουν την παραπέρα προστασία του περιβάλλοντος, αλλά την προσπάθεια υποβάθμισής του. Κυνικά ο Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Αλογοσκούφης, δήλωσε προ καιρού, ότι: «πρέπει να δοθεί χώρος στις επενδύσεις και να βρούμε τα όρια στα οποία μπορεί να κινηθεί η προστασία του περιβάλλοντος»! Αναμφισβήτητα επομένως ομολογείται και επιδιώκεται η ακύρωση της συνταγματικής προστασίας του περιβάλλοντος και ιδιαίτερα των δασών. Η προηγούμενη αντίστοιχη προσπάθεια αποτράπηκε, την τελευταία στιγμή, χάρη στις γενικευμένες αντιδράσεις και τον αγώνα των οικολογικών οργανώσεων και πολλών ευαισθητοποιημένων πολιτών. Αυτό βέβαια δεν εμπόδισε τους Υπουργούς Γεωργίας της παρούσας Κυβέρνησης να προωθήσουν Αποφάσεις, ευθέως αντισυνταγματικές, για «αξιοποίηση» των δασών, οι οποίες γενικά δεν εφαρμόστηκαν, απλά και μόνο επειδή οι ίδιοι οι Δασάρχες αρνήθηκαν να τις εφαρμόσουν, ως αντισυνταγματικές. Βρισκόμαστε λοιπόν ξανά μπροστά σε μια απειλή για το περιβάλλον και ιδιαίτερα για τα δάση. Εκτός από τα δάση βέβαια, στόχος είναι και το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο επίσης στέκεται εμπόδιο στην προσπάθεια καταστροφής του περιβάλλοντος.
Τα συμφέροντα που «επηρεάζουν πολιτικές και πολιτικούς», έχουν μετατρέψει τις πόλεις μας σε αβίωτες και έχουν καταστρέψει πολλά από τα δάση που υπήρχαν κάποτε στην Αττική και σε άλλες περιοχές της χώρας. Οι πυρκαγιές που επίσης καταστρέφουν κάθε χρόνο δάση και δασικές εκτάσεις, σε πολλές περιπτώσεις, οφείλονται σε προσπάθειες οικοπεδοφάγων να οικειοποιηθούν κρατική γη. Όταν λοιπόν ο Πρωθυπουργός κ. Κ. Καραμανλής δηλώνει ότι με την επικείμενη συνταγματική αλλαγή ως βάση θα λαμβάνονται οι αεροφωτογραφίες για τα δάση του 1975 και όχι του 1945, όπως μέχρι τώρα, τι άλλο είναι αυτό, παρά επιβράβευση των καταπατητών και οικοπεδοφάγων;
Θέλουμε να επισημάνουμε ότι, εάν οι προς αναθεώρηση διατάξεις θα έχουν πλειοψηφία 180 Βουλευτών, τότε το περιεχόμενο της αναθεώρησης θα προσδιοριστεί από την επόμενη κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή. Θα ψηφιστεί δηλαδή να αναθεωρηθούν κάποιες διατάξεις εν αγνοία του περιεχομένου που θα έχουν αυτές οι διατάξεις και εκχωρείται εν λευκώ η εξουσία στην πλειοψηφία της επόμενης Βουλής να καθορίσει το περιεχόμενο!
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης, με τα οποία συναντηθήκαμε, δήλωσαν όλα ότι δε θα συναινέσουν, κατά κανένα τρόπο, στην τροποποίηση του άρθρου 24 και των συναφών άρθρων προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.
Βρισκόμαστε σε μία εποχή που η αξία των δασών είναι γνωστή σε όλους τους ανθρώπους. Είμαστε γνώστες των επιπτώσεων που έχει, σε παγκόσμιο επίπεδο, η κακοποίηση των δασών στον Αμαζόνιο και την Κεντρική Αφρική. Έχουμε ξαναζήσει τις προσπάθειες προηγούμενων κυβερνήσεων να στερήσουν από τον τόπο μας το πολυτιμότατο αυτό αγαθό. Έχουμε δώσει δείγματα γραφής ότι ξέρουμε να αντιστεκόμαστε για να υπερασπίσουμε το οξυγόνο της ζωής μας και την ανάσα των παιδιών μας.
Είναι νωπή ακόμα η έκθεση Στερν, που συντάχθηκε κατά παραγγελία της Βρετανικής Κυβέρνησης και σύμφωνα με την οποία «μπορεί να προκληθεί παγκόσμια οικονομική ύφεση «καταστροφικής έκτασης», που το κόστος της μπορεί να φτάσει τα 5,5 τρισ. ΕΥΡΩ»! Και εμείς τι κάνουμε; Απεργαζόμαστε την καταστροφή των δασών χρησιμοποιώντας διάφορες εξωραϊστικές εκφράσεις.
Σε όλη την Ελλάδα γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες εκτεταμένης παράνομης δόμησης, που οι εκάστοτε κυβερνήσεις νομιμοποιούν, δήθεν για τελευταία φορά. Και η ιστορία επαναλαμβάνεται… Όσοι νομίζουν όμως ότι οι οικολογικές οργανώσεις θα μείνουν αδρανείς πλανώνται. Και αυτή τη φορά θα αντιδράσουν.
Είμαστε βέβαιοι ότι και τώρα, όπως και πάντα, τα νήματα κινούν τα τεράστια οικονομικά συμφέροντα που κρύβονται πίσω από τις επιδιωκόμενες μεταβολές της Συνταγματικής τάξης. Συμφέροντα που βρίσκονται ακόμα και στις παρυφές της πολιτικής εξουσίας.
Δε δεχόμαστε σε καμία περίπτωση και με καμία διατύπωση αλλαγή των άρθρων 24, 117 και 100 του Συντάγματος.
Κάθε παράλληλη κίνηση και αντίσταση στην επιδιωκόμενη ανατροπή της Συνταγματικής προστασίας των δασών είναι σε θετική κατεύθυνση.
Κε Καραμανλή,
Ακούστε τη φωνή των 120 και πλέον οικολογικών οργανώσεων και των κοινωνικών φορέων. Για πρώτη φορά βρίσκονται στο ίδιο μετερίζι οι οικολογικές οργανώσεις, η ΚΕΔΚΕ, η ΓΣΕΕ, η ΑΔΕΔΥ, το ΤΕΕ, η ΠΕΔΔΥ, η ΠΑΣΕΓΕΣ, η ΟΤΟΕ, η ΟΛΜΕ, και τόσοι άλλοι έγκριτοι φορείς με αγωνιστικές περγαμηνές.
Κε Καραμανλή,
Αφήστε ήσυχο το άρθρο 24, το άρθρο 117 και το άρθρο 100. Δεν έχουμε ανάγκη ούτε εμείς, ούτε τα δάση από «προστάτες».
Κύριοι καταπατητές, οικοπεδοφάγοι και συνοδοιπόροι πολιτικοί: Να είστε βέβαιοι ότι δε θα μείνετε ανενόχλητοι στα καταστροφικά σας σχέδια. Σχέδια που αποβλέπουν σε εξυπηρέτηση άνομων συμφερόντων.
Δηλώνουμε εκφράζοντας, πιστεύουμε, το σύνολο του οικολογικού κινήματος στην Ελλάδα, ότι και αυτή τη φορά «οι Μήδοι δε θα διαβούν».
Ραντεβού την Τετάρτη στις 10 το πρωί έξω από τη Βουλή.

Μεγάλη Συγκέντρωση Φορέων και Πολιτών
Δευτέρα 15 Ιανουαρίου 2007, ώρα 7 μ.μ.
Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας
(αμφιθέατρο ΓΣΕΕ, Πατησίων 69 & Αινιάνος, 4ος όρ.)
θέμα: «Οι Συνταγματικές Αλλαγές κατά του Φυσικού Περιβάλλοντος»

ΙΩΣΗΦ ΣΤΕΦΑΝΟΥ
Καθηγητής Πολεοδομίας-Χωροταξίας Ε.Μ.Π.

Η σχεδιαζόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος, σε ότι έχει σχέση με την προστασία και εξασφάλιση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, δηλαδή του άρθρου 24, δεν φαίνεται να δίνει πειστικές απαντήσεις στα βασικά ερωτήματα που ο Αριστοτέλης και αργότερα κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους ο Κουιντιλιανός έχουν θέσει για να ελέγξουν την ορθότητα κάθε ανθρώπινης ατομικής ή ομαδικής δράσης.
Τι, γιατί, ποιος, πού, πότε, πώς, πόσο, για ποιον.
Αντίθετα, τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται όχι μόνον δεν πείθουν αλλά προκαλούν εύλογα υποψίες και φόβους, τόσο για τα κίνητρα, όσο και για τα αποτελέσματά τους. Η Ελλάδα, έχουμε συνηθίσει να δεχόμαστε ότι είναι μια χώρα όχι πλούσια. Η κατάταξή της σ’ ένα πίνακα διαβάθμισης, με τα σύγχρονα οικονομικά κριτήρια αναπτυγμένων χωρών, ασφαλώς δεν την τοποθετεί σε κάποια περίοπτη θέση. Όμως δεν συμβαίνει το ίδιο αν κάποια στιγμή επιδιωχθεί μια ιεράρχηση (με την πραγματική σημασία του όρου) με κριτήρια ποιότητες και αξίες που μια χώρα διαθέτει και αξιοποιεί (θα ήταν υπερβολή να τονίσω και εδώ την ανάγκη της κυριολεκτικής ερμηνείας του όρου «αξιοποιεί»).
Η Χώρα μας, ως τόπος, διαθέτει ένα από τα ευνοϊκότερα και πλέον ενδιαφέροντα περιβάλλοντα του πλανήτη και μια μοναδική, παγκόσμιας εμβέλειας, πολιτιστική κληρονομιά. Χώρα πρότυπο, δηλαδή όπως τονίζει ο Πλάτωνας στον Τίμαιο, μήτρα δημιουργίας, που έχει αναπτύξει μοναδικό διαχρονικό λόγο με τον οποίο έχει εκθρέψει τη λογική σκέψη όλου του ανθρώπινου γένους, και παγκόσμιας εμβέλειας μύθο, που έχει τροφοδοτήσει τις καλλιτεχνικές και γενικότερα ψυχικές εκφράσεις σε όλη την ανθρωπότητα. Αυτή η φυσική και πολιτιστική κληρονομιά συνδέεται άρρηκτα και δεν διαχωρίζεται. Όλοι οι ελληνικοί τόποι βρίθουν μυθολογικών, ιστορικών, πολιτιστικών και άλλων θησαυρών, και το γεγονός ότι εμείς οι νεοέλληνες έχουμε το δικαίωμα διαχείρισής τους, θα πρέπει να μας καθιστά ιδιαίτερα προσεκτικούς για τις ευθύνες που μας επιβάλει μια τέτοια κληρονομιά. Ευθύνες που έχουν να κάνουν με όλο τον κόσμο και με όλες τις γενεές. Κι όμως, η ανοησία, η αλαζονεία και η απληστία, μας οδηγούν σε συμπεριφορές όχι απλά ανάρμοστες και επιβλαβείς αλλά υβριστικές απέναντι σ’ αυτά τα θεία δώρα. Η ύβρις, στην κλασική ελληνική ηθική και θρησκευτική σκέψη, είναι αποτέλεσμα της αλαζονείας, η οποία υποδηλώνει ασέβεια και περιφρόνηση του μέτρου και των ορίων που διέπουν τις ανθρώπινες πράξεις, στα πλαίσια της τάξης του σύμπαντος. Ο υβριστής διαταράσσοντας την τάξη του σύμπαντος, όμως, προκαλεί την μήνιν των θεών η οποία επιφέρει αναπόφευκτα την τιμωρία και την συντριβή του.
Δεν έχουμε το δικαίωμα, ούτε οι ιθύνοντες και λαμβάνοντες τις αποφάσεις, ούτε κανένας από εμάς όλους, να συμπεριφερόμαστε υβριστικά σ’ αυτή τη θεία νομοτέλεια, που εκδιπλώνεται και εμφανίζεται ως ελλαδικός χώρος, ως ιδεώδης τόπος για τη γέννηση ιδεών, όπως σοφά αναφέρει στους «Διαλόγους σε Μοναστήρι» ο αείμνηστος πρόεδρος της δημοκρατίας Κ. Τσάτσος, ως τόπος επίσης της πιο διαδεδομένης και ολοκληρωμένης μυθοπλασίας.
Η έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού στη χώρα μας, η διατήρηση άναρχων και ανεξέλεγκτων καταστάσεων, σε ότι αφορά την χωροθέτηση λειτουργιών και κελυφών στον χώρο, η διατήρηση του μοναδικού, στα ευρωπαϊκά τουλάχιστον δεδομένα, καθεστώτος μιας καταχρηστικής εκτός σχεδίου δόμησης, αποτελέσματα όλα αυτά μιας πολιτικής ατολμίας και μιας έλλειψης, λόγω κακής παιδείας, σεβασμού του ίδιου μας του τόπου, έχουν οδηγήσει σε καταστάσεις όλο και δυσκολότερα αναστρέψιμες. Και αν οι θεοί τιμώρησαν τον Ξέρξη γιατί εξέλαβαν ως ύβριν, θνητός αυτός να θελήσει με την αλαζονεία του να μετατρέψει την θάλασσα του Ελλήσποντου σε στεριά, ποια τιμωρία φυλάσσεται σ’ εμάς που μετατρέψαμε την Ελευσίνα και την ακαδημία του Πλάτωνα σε υποβαθμισμένες βιομηχανικές περιοχές και σε σκουπιδότοπους, τους αγρούς, τα δάση και τα βουνά σε αγροτεμάχια και οικόπεδα; Πώς θα αποφύγουμε την τιμωρία της Νέμεσης και της ’της, που ανατρέψαμε την ιεράρχηση του ιερού, του κοινού και του ιδίου και τοποθετούμε το ιδιωτικό συμφέρον πάνω από το κοινό ενώ έχουμε απεμπολήσει κάθε έννοια που συνδέει τον χώρο με το ιερό. Τα δάση για τους έλληνες ήταν πάντα ιερά, ήταν πάντα κατοικία θεών, ημίθεων, ηρώων και δημιουργικών πνευμάτων. Μούσες, νύμφες, κένταυροι εκεί είχαν πάντα τα καταφύγιά τους. Τα ποτάμια το ίδιο. Γι αυτό και πάντα εθεωρούντο τόποι ιεροί και κοινόχρηστοι, όχι ιδιωτικοί. Ίσως θεωρηθεί ότι το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος υπερβάλλει. Ότι οι άνθρωποι που το απαρτίζουν διέπονται από φανατισμό και μια έντονη περιβαλλοντική μισαλλοδοξία. Όμως αυτό που θα πρέπει να γίνει κατανοητό είναι πως όσο πιο μεγάλη γνώση και εμπειρία υπάρχει γύρω από ένα θέμα, τόσο μεγαλύτερη είναι η επίγνωση των ευθυνών και τόσο πιο έντονη είναι η αντίδραση για την ανάσχεση των καταστροφικών κινδύνων που επικρέμονται. Μακάρι να είχαμε φτάσει σε ένα επίπεδο περιβαλλοντικής συνειδητοποίησης που να εγγυάται πως η δυνατότητα χωροθέτησης ορισμένων λειτουργιών και η ένταξη δασικών εκτάσεων σε πολεοδομικούς μηχανισμούς θα εξασφάλιζε καλύτερα την προστασία τους από κινδύνους, όπως πυρκαϊές κλπ, και την αειφόρο απόδοσή τους.
Πιστεύω, ότι η προσπάθεια αυτή είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Πώς προτρέχουμε όταν ακόμα δεν υπάρχει Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο, όταν δεν έχει ολοκληρωθεί η Κτηματογράφηση της Χώρας ώστε να κατοχυρωθούν οι δημόσιες εκτάσεις, όταν δεν υπάρχουν ακόμα ούτε πλήρες δασολόγιο, ούτε τομεακά ή περιφερειακά χωροταξικά σχέδια που θα επέτρεπαν λεπτομερέστερες προσεγγίσεις από αυτές του εθνικού χωροταξικού, πώς ζητούμε απελευθέρωση των δασικών ή άλλων εκτάσεων από την προστασία που τουλάχιστον σήμερα το άρθρο 24 του Συντάγματος τους παρέχει; Οποιαδήποτε προσπάθεια βελτίωσης και όχι χειροτέρευσης για τη βιωσιμότητα των φυσικών και πολιτιστικών μας πόρων θα πρέπει να συνοδευτεί με δραστήρια και γενναία μέτρα, όπως αυστηρή εφαρμογή των Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ), κατάργηση επιτέλους του απαράδεκτου καθεστώτος της εκτός σχεδίου δόμησης με παράλληλη λεπτομερή χωροθέτηση περιοχών δόμησης παραθεριστικής ή δεύτερης κατοικίας, τουριστικών καταλυμάτων και εγκαταστάσεων, βιομηχανικών εγκαταστάσεων, εγκαταστάσεων και εξοπλισμών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δικτύων επικοινωνιών κ.ά. καθώς και χωροθέτηση αυστηρά προστατευμένων φυσικών εφεδριών (reserves naturelles). Εάν δεν ληφθούν όλα αυτά τα μέτρα, θα οδηγηθούμε με μαθηματική ακρίβεια σε πτώχευση, τόσο της φυσικής όσο και της πολιτιστικής μας περιουσίας και δεν θα μπορέσουμε να κληροδοτήσουμε τίποτα στις επόμενες γενεές αφού θα έχουμε κατασπαταλήσει άσκοπα, υποβαθμίσει και καταστρέψει την πολύτιμη κληρονομιά που εμείς κληρονομήσαμε.
Όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα η οποία προβάλλεται ως το κύριο επιχείρημα για τη διάθεση ουσιαστικά προς δόμηση περίπου πενήντα εκατομμυρίων στρεμμάτων δασικής γης, θα πρέπει να τονιστεί πως αν κάτι έχει η Ελλάδα στο οποίο μπορεί να στηρίξει την ανταγωνιστικότητά της, αυτό είναι το ελληνικό τοπίο που διαθέτει όλες τις προαναφερθείσες ποιότητες. Αν υποβαθμισθεί ο κατ’ εξοχήν ανταγωνιστικός μας αυτός πόρος χάνουμε κάθε δυνατότητα ανταγωνισμού. Σε ότι αφορά το άλλο επιχείρημα, το σχετικό με τις πιέσεις που οι τοπικές αυτοδιοικήσεις ασκούν στην κυβέρνηση, η ίδια η Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕΔΚΕ), τονίζει ότι δεν υπάρχει καμιά ανάγκη αναθεώρησης του άρθρου 24 του συντάγματος, προκειμένου να λυθούν τα θέματα πολεοδόμησης των περιαστικ0ών περιοχών και να καλυφθούν οικιστικές, τουριστικές ή άλλες ανάγκες σε τοπική κλίμακα. Η έρευνα του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχει ήδη προτείνει λύσεις ουσιαστικές και εφικτές προς αυτή την κατεύθυνση.
Εάν κρινόταν ότι μια τροποποίηση στο σύνταγμά μας θα ήταν απαραίτητη σε ότι αφορά στο περιβάλλον, τότε αυτή θα έπρεπε να προσανατολίζεται αυστηρά στην απαγόρευση κάθε δόμησης, σε οποιοδήποτε σημείο του ελληνικού χώρου, εκτός από τις επιλεγμένες, χωροθετημένες και λεπτομερώς μελετημένες προς τούτο, δομήσιμες περιοχές.